Leki i laktacja. Kompendium farmaceuty

• Druk: Warszawa, 2024
• Autor: Magdalena Stolarczyk
• Wydawca: PZWL

Książka została przygotowana przez wieloletniego praktyka i doświadczoną farmaceutkę dr n. farm. Magdalenę Stolarczyk, która dzieli się swoją wiedzą. Monografia ma na celu obalić krążące w społeczeństwie przekonanie, że kobieta karmiąca piersią nie może stosować leków, a jeżeli musi, to powinna odstawić dziecko od piersi. Większość leków – o ile jest to konieczne – może być stosowana w okresie laktacji w odpowiednich dawkach oraz z zachowaniem środków bezpieczeństwa, oczywiście po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Publikację opracowano na podstawie aktualnej wiedzy i doniesień ze świata nauki. Dotyczy istotnych problemów, przed którymi stają farmaceuci w pracy z kobietą karmiącą. Jej jasna, zwięzła i czytelna formuła dokładnie omawia bezpieczeństwo stosowania wybranych substancji leczniczych w okresie laktacji, porusza kwestię farmakokinetyki leków oraz opisuje najważniejsze, z punktu widzenia farmaceuty kwestie dotyczące laktacji, które są niezbędne w opiece nad pacjentką karmiąca piersią i jej dzieckiem.

Książka jest skierowana do farmaceutów oraz innych specjalistów, którzy w swojej pracy stykają się z kobietami karmiącymi piersią i chcą lub muszą zlecić im farmakoterapię.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-23626-7
• ISBN druku: 978-83-01-23577-2
• Liczba stron: 396

Wstęp     1

1. Laktacja     3
	1.1. Fizjologia laktacji     3
		1.1.1. Gruczoł piersiowy     3
		1.1.2. Rozwój gruczołu piersiowego     4
		1.1.3. Laktogeneza – etapy produkcji pokarmu     5
		1.1.4. Mechanizmy laktacji     6
	1.2. Technika karmienia piersią     6
		1.2.1. Przystawianie dziecka do piersi     7
		1.2.2. Pozycje do karmienia piersią     7
		1.2.3. Wskaźniki skutecznego karmienia piersią     8
	1.3. Pokarm kobiecy     11
		1.3.1. Skład pokarmu kobiecego     11
		1.3.2. Rodzaje pokarmu kobiecego     18
	1.4. Znaczenie karmienia piersią     20
		1.4.1. Znaczenie karmienia piersią dla dziecka     20
		1.4.2. Znaczenie karmienia piersią dla kobiety     23
		1.4.3. Znaczenie karmienia piersią dla społeczeństwa     24
	1.5. Przeciwwskazania do karmienia piersią     25
	1.6. Rekomendacje i wytyczne dotyczące karmienia piersią     27
	1.7. Statystyki dotyczące karmienia piersią     31
	1.8. Rola farmaceuty w opiece nad kobietą karmiącą piersią     32
	1.9. Podsumowanie     33

2. Leki i karmienie piersią – bezpieczeństwo stosowania leków w okresie laktacji     37
	2.1. Wpływ leków/substancji leczniczych na zdrowie kobiety     38
	2.2. Wpływ leków/substancji leczniczych na proces laktacji     39
		2.2.1. Substancje hamujące proces laktacji     39
		2.2.2. Substancje pobudzające proces laktacji     40
	2.3. Przenikanie substancji leczniczych do pokarmu kobiecego     40
		2.3.1. Teoria kompartmentów     41
		2.3.2. Przenikanie substancji leczniczych     42
		2.3.3. Czynniki wpływające na stopień przenikania substancji do pokarmu kobiecego     42
		2.3.4. Parametry określające stopień przenikania substancji do pokarmu kobiecego     46
			2.3.4.1. Iloraz mleko/osocze (M/O)     47
			2.3.4.2. Względna dawka dla dziecka (RID)     47
	2.4. Wpływ leków/substancji leczniczych na zdrowie dziecka     50
	2.5. Podsumowanie     51

3. Leki i karmienie piersią – źródła informacji i klasyfikacje     55
	3.1. Klasyfikacja FDA     55
	3.2. Charakterystyki produktów leczniczych     57
	3.3. Klasyfikacja Prof. Hale’a – Kategorie Ryzyka Laktacyjnego     58
	3.4. Klasyfikacja Prof. Briggsa     63
	3.5. Klasyfikacja e‑lactancia.org     65
	3.6. LactMed     69
	3.7. Światowa Organizacja Zdrowia     69
	3.8. Inne źródła wiedzy     71
	3.9. Podsumowanie     72

4. Leki i karmienie piersią – rekomendowanie leków kobiecie w okresie laktacji     75
	4.1. Zasady stosowania leków w okresie laktacji     75
	4.2. Indywidualna ocena bezpieczeństwa stosowania leków w okresie laktacji     78

5. Leki i karmienie piersią – bezpieczeństwo stosowania wybranych substancji leczniczych w okresie laktacji     83
	5.1. Wybrane leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     83
		5.1.1. Paracetamol     94
		5.1.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)     95
			5.1.2.1. Ibuprofen     96
			5.1.2.2. Kwas acetylosalicylowy     97
			5.1.2.3. Diklofenak     99
			5.1.2.4. Ketoprofen     102
			5.1.2.5. Deksketoprofen     103
			5.1.2.6. Propyfenazon     104
			5.1.2.7. Naproksen     104
			5.1.2.8. Nimesulid     105
			5.1.2.9. Piroksykam     106
			5.1.2.10. Meloksykam     107
			5.1.2.11. Aceklofenak     107
			5.1.2.12. Indometacyna     108
			5.1.2.13. Kwas tolfenamowy     109
			5.1.2.14. Kwas mefenamowy     109
			5.1.2.15. Celekoksyb     110
			5.1.2.16. Etorykoksyb     110
		5.1.3. Metamizol     111
		5.1.4. Opioidy     113
			5.1.4.1. Buprenorfina     113
			5.1.4.2. Fentanyl     121
			5.1.4.3. Kodeina     122
			5.1.4.4. Morfina     123
			5.1.4.5. Oksykodon     124
			5.1.4.6. Remifentanyl     126
			5.1.4.7. Tramadol     127
	5.2. Wybrane leki stosowane w przypadku infekcji oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     128
	5.3. Wybrane leki stosowane w przypadku bólu gardła oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     129
			5.3.1.1. Ambazon     129
			5.3.1.2. Benzokaina     129
			5.3.1.3. Benzydamina     134
			5.3.1.4. Chlorchinaldol     134
			5.3.1.5. Chlorek benzalkoniowy     134
			5.3.1.6. Chlorek cetylopirydyniowy     135
			5.3.1.7. Chlorheksydyna     135
			5.3.1.8. Diklofenak     136
			5.3.1.9. Flurbiprofen     136
			5.3.1.10. Heksylorezorcynol     137
			5.3.1.11. Lidokaina     137
			5.3.1.12. Salicylan choliny     139
	5.4. Wybrane leki stosowane w przypadku kaszlu infekcyjnego oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     139
			5.4.1.1. Butamirat     140
			5.4.1.2. Dekstrometorfan     140
			5.4.1.3. Lewodropropizyna     146
			5.4.1.4. Kodeina     147
			5.4.1.5. Acetylocysteina     147
			5.4.1.6. Ambroksol     148
			5.4.1.7. Bromheksyna     149
			5.4.1.8. Erdosteina     150
			5.4.1.9. Karbocysteina     150
	5.5. Wybrane leki stosowane w przypadku kataru infekcyjnego oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     151
			5.5.1.1. Bromek ipratropium     151
			5.5.1.2. Chlorfenamina     159
			5.5.1.3. Fenylefryna     160
			5.5.1.4. Ksylometazolina     161
			5.5.1.5. Nafazolina     162
			5.5.1.6. Oksymetazolina     162
			5.5.1.7. Pseudoefedryna     163
			5.5.1.8. Triprolidyna     164
	5.6. Wybrane leki przeciwbakteryjne oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     164
		5.6.1. Penicyliny     166
			5.6.1.1. Amoksycylina     166
			5.6.1.2. Amoksycylina z kwasem klawulanowym     173
			5.6.1.3. Ampicylina     175
			5.6.1.4. Benzylopenicylina     176
			5.6.1.5. Fenoksymetylopenicylina     177
			5.6.1.6. Kloksacylina     177
			5.6.1.7. Piperacylina z tazobaktamem     178
		5.6.2. Cefalosporyny     179
			5.6.2.1. Cefadroksyl     179
			5.6.2.2. Cefaklor     184
			5.6.2.3. Cefazolina     185
			5.6.2.4. Cefiksym     186
			5.6.2.5. Cefotaksym     187
			5.6.2.6. Cefuroksym     188
			5.6.2.7. Inne cefalosporyny     189
		5.6.3. Makrolidy     189
			5.6.3.1. Azytromycyna     189
			5.6.3.2. Erytromycyna     197
			5.6.3.3. Fidaksomycyna     198
			5.6.3.4. Klarytromycyna     199
			5.6.3.5. Roksytromycyna     200
			5.6.3.6. Spiramycyna     201
		5.6.4. Tetracykliny     201
			5.6.4.1. Doksycyklina     204
			5.6.4.2. Limekacyna     205
			5.6.4.3. Oksytetracyklina     206
			5.6.4.4. Tetracyklina     206
		5.6.5. Linkozamidy     207
			5.6.5.1. Klindamycyna     209
			5.6.5.2. Linkomycyna     210
		5.6.6. Fluorochinolony     211
			5.6.6.1. Cyprofloksacyna     211
			5.6.6.2. Lewofloksacyna     216
			5.6.6.3. Moksyfloksacyna     217
			5.6.6.4. Norfloksacyna     218
			5.6.6.5. Ofloksacyna     218
		5.6.7. Aminoglikozydy     220
			5.6.7.1. Amikacyna     220
			5.6.7.2. Gentamycyna     224
			5.6.7.3. Neomycyna     226
			5.6.7.4. Tobramycyna     227
		5.6.8. Karbapenemy     227
			5.6.8.1. Ertapenem     231
			5.6.8.2. Imipenem z cylastatyną     231
			5.6.8.3. Meropenem     232
		5.6.9. Sulfonamidy     233
			5.6.9.1. Kotrimoksazol     233
			5.6.9.2. Sulfacetamid     237
			5.6.9.3. Sulfatiazol     237
		5.6.10. Inne leki przeciwbakteryjne     238
			5.6.10.1. Bacytracyna     238
			5.6.10.2. Chloramfenikol     239
			5.6.10.3. Dalbawancyna     239
			5.6.10.4. Dekwalina     241
			5.6.10.5. Etambutol     242
			5.6.10.6. Fosfomycyna     244
			5.6.10.7. Furazydyna     245
			5.6.10.8. Gramicydyna     247
			5.6.10.9. Izoniazyd     247
			5.6.10.10. Kwas fusydowy     249
			5.6.10.11. Linezolid     250
			5.6.10.12. Metronidazol     252
			5.6.10.13. Mupirocyna     254
			5.6.10.14. Nifuratel     255
			5.6.10.15. Nifuroksazyd     255
			5.6.10.16. Pirazynamid     255
			5.6.10.17. Ryfampicyna     257
			5.6.10.18. Teikoplanina     259
			5.6.10.19. Wankomycyna     259
	5.7. Wybrane leki przeciwwirusowe oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     261
			5.7.1.1. Acyklowir     261
			5.7.1.2. Gancyklowir     262
			5.7.1.3. Oseltamiwir     264
			5.7.1.4. Pranobeks inozyny     266
			5.7.1.5. Walacyklowir     268
	5.8. Wybrane leki przeciwgrzybicze oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     269
			5.8.1.1. Amfoterycyna B     269
			5.8.1.2. Butokonazol     269
			5.8.1.3. Flukonazol     270
			5.8.1.4. Itrakonazol     273
			5.8.1.5. Ketokonazol     273
			5.8.1.6. Klotrimazol     273
			5.8.1.7. Mikonazol     276
			5.8.1.8. Natamycyna     277
			5.8.1.9. Nystatyna     277
			5.8.1.10. Worykonazol     278
	5.9. Wybrane leki przeciwpasożytnicze oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     279
			5.9.1.1. Albendazol     280
			5.9.1.2. Mebendazol     285
			5.9.1.3. Metronidazol     286
			5.9.1.4. Pyrantel     286
			5.9.1.5. Tynidazol     287
	5.10. Wybrane leki przeciwalergiczne oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     288
		5.10.1. Leki przeciwhistaminowe I generacji     288
			5.10.1.1. Antazolina     288
			5.10.1.2. Chlorfenamina     289
			5.10.1.3. Cyproheptadyna     289
			5.10.1.4. Difenhydramina     290
			5.10.1.5. Dimetynden     291
			5.10.1.6. Hydroksyzyna     293
			5.10.1.7. Ketotifen     293
			5.10.1.8. Klemastyna     295
			5.10.1.9. Prometazyna     297
			5.10.1.10. Triprolidyna     299
		5.10.2. Leki przeciwhistaminowe II generacji     300
			5.10.2.1. Azelastyna     300
			5.10.2.2. Bilastyna     301
			5.10.2.3. Cetyryzyna     302
			5.10.2.4. Loratadyna     303
			5.10.2.5. Olopatadyna     305
			5.10.2.6. Rupatadyna     306
		5.10.3. Leki przeciwhistaminowe III generacji     306
			5.10.3.1. Desloratadyna     306
			5.10.3.2. Feksofenadyna     307
			5.10.3.3. Lewocetyryzyna     309
		5.10.4. Kromony     312
			5.10.4.1. Kromoglikan sodu     312
		5.10.5. Glikokortykosteroidy stosowane do nosa     312
			5.10.5.1. Beklometazon     312
			5.10.5.2. Budezonid     313
			5.10.5.3. Flutykazon     314
			5.10.5.4. Mometazon     315
		5.10.6. Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo na skórę     316
			5.10.6.1. Alklometazon     317
			5.10.6.2. Betametazon     318
			5.10.6.3. Deksametazon     319
			5.10.6.4. Dezonid     319
			5.10.6.5. Flumetazon     320
			5.10.6.6. Fluocynolon     320
			5.10.6.7. Flutykazon     320
			5.10.6.8. Hydrokortyzon     321
			5.10.6.9. Klobetazol     322
			5.10.6.10. Metyloprednizolon     323
			5.10.6.11. Mometazon     324
			5.10.6.12. Prednizolon     324
		5.10.7. Leki obkurczające naczynia krwionośne     325
			5.10.7.1. Fenylefryna     325
			5.10.7.2. Ksylometazolina     325
			5.10.7.3. Nafazolina     325
			5.10.7.4. Oksymetazolina     325
			5.10.7.5. Tetryzolina     326
	5.11. Wybrane leki stosowane w przypadku migreny oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     326
		5.11.1. Leki przeciwbólowe     326
		5.11.2. Tryptany     327
			5.11.2.1. Almotryptan     327
			5.11.2.2. Eletryptan     328
			5.11.2.3. Sumatryptan     330
			5.11.2.4. Zolmitryptan     332
		5.11.3. Leki przeciwwymiotne     333
	5.12. Wybrane leki stosowane w przypadku nudności i wymiotów oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     333
			5.12.1.1. Dimenhydramina     333
			5.12.1.2. Metoklopramid     335
			5.12.1.3. Ondansetron     336
	5.13. Wybrane leki stosowane w przypadku wzdęć oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     337
			5.13.1.1. Dimetykon     337
			5.13.1.2. Symetykon     338
	5.14. Wybrane leki stosowane w przypadku zgagi, choroby refluksowej przełyku, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, niestrawności oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     339
		5.14.1. Substancje zobojętniające kwas solny     339
		5.14.2. Inhibitory pompy protonowej     340
			5.14.2.1. Dekslanzoprazol     340
			5.14.2.2. Esomeprazol     342
			5.14.2.3. Lanzoprazol     344
			5.14.2.4. Omeprazol     345
			5.14.2.5. Pantoprazol     346
		5.14.3. Antagoniści receptora H2     347
			5.14.3.1. Famotydyna     347
		5.15. Wybrane leki przeczyszczające oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     351
			5.15.1.1. Bisakodyl     351
			5.15.1.2. Dokuzynian sodu     351
			5.15.1.3. Laktuloza     353
			5.15.1.4. Makrogole     354
			5.15.1.5. Pikosiarczan sodu     354
	5.16. Wybrane leki stosowane w przypadku biegunki oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     355
			5.16.1.1. Diosmektyt     355
			5.16.1.2. Loperamid     356
			5.16.1.3. Nifuroksazyd     357
			5.16.1.4. Racekadotryl     357
	5.17. Wybrane leki rozkurczowe oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     358
			5.17.1.1. Trimebutyna     358
			5.17.1.2. Drotaweryna     359
			5.17.1.3. Mebeweryna     360
	5.18. Wybrane leki stosowane w chorobach tarczycy oraz ich bezpieczeństwo stosowania w okresie laktacji     360
			5.18.1.1. Lewotyroksyna     360
			5.18.1.2. Tiamazol     362
			5.18.1.3. Propylotiouracyl     365

Skorowidz     377