Losy powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele rzymskokatolickim w Polsce w latach 1900-2018
Przedłożona do recenzji praca jest obszernym, ilościowym portretem ukazującym dynamikę katolickich powołań kapłańskich i zakonnych w Polsce od 1900 do 2018 roku. W analizie tej Autor rekonstruuje liczbowo ujęte procesy związane z losami kandydatów do stanu kapłańskiego w instytucjonalnym Kościele rzymskokatolickim. Dynamikę powołań Autor ujmuje wielowymiarowo, wyodrębniając w niej różne etapy i konteksty, które konstytuują trajektorie zawodowe kapłanów i zakonników – kobiet i mężczyzn w Polsce. Przedstawiona publikacja wpisuje się w studia nad powołaniami polskiego duchowieństwa.
Recenzowana praca posiada cztery niezaprzeczalne walory poznawcze i merytoryczne. Po pierwsze, syntetyzuje dotychczasowe badania zarówno te, prowadzone w ostatnich dekadach przez Autora, jak i innych badaczy, i ma charakter podsumowujący. Po drugie, książka opiera się na imponującym materiale empirycznym, który obejmuje różne źródła i opracowania zarówno świeckie, jak i konfesyjne. Po trzecie, cenne jest diachroniczne ujęcie zjawiska, które ukazuje szeroko ujętą dynamikę, historyczność i kontekstualność powołań kapłańskich w Polsce. Po czwarte, zwraca uwagę wielostronność w ujmowaniu zjawiska powołań – Autor przyjmuje perspektywę socjologiczną w opisie dynamiki powołań, równocześnie jednak udostępnia odbiorcy perspektywę wewnątrzinstytucjonalną, którą można określić mianem perspektywy emic.
Z recenzji dr hab. Katarzyny Leszczyńskiej
Józef Baniak, prof. zw. dr hab., pracownik naukowo-badawczy i dydaktyczny na Wydziale Nauk Społecznych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W obszarze jego zainteresowań akademickich znajdują się: socjologia religii i religijności, Kocioła i parafii, powołań kapłańskich i zakonnych, zawodu księdza, celibatu osób duchownych, moralności, małżeństwa i rodziny, problemów młodzieży; filozofia religii, moralności, dialogu, społeczna; etyka biznesu i społeczna; teologia praktyczna i polityczna; katolicka nauka społeczna. Jego dorobek naukowy stanowią liczne publikacje książkowe, prace zbiorowe pod własną redakcją naukową oraz artykuły naukowe i popularnonaukowe w języku polskim i obcojęzyczne z zakresu wymienionych dyscyplin wiedzy. Spośród publikacji książkowych można wskazać: Rezygnacja z kapłaństwa i wybór życia małżeńsko-rodzinnego przez księży rzymskokatolickich w Polsce (2001), Desakralizacja kultu religijnego i świąt religijnych w Polsce (2007), Religia katolicka i Kościół rzymskokatolicki w opiniach polskiej młodzieży. Od akceptacji do kontestacji (2015), Małżeństwo i rodzina w wyobrażeniach i ocenach młodzieży licealnej i akademickiej. Między konformizmem i kontestacją (2016), Bezżenność i czystość seksualna księży rzymskokatolickich w świadomości katolików świeckich i osób duchownych w Polsce. Założenia i rzeczywistość (2017). Należy do wielu organizacji naukowych o profilu socjologicznym, religioznawczym, filozoficznym i teologicznym.
