Metateksty i parateksty teatru i dramatu
W publikacji Czytelnik znajdzie rozważania na temat metatekstów i paratekstów dramaturgicznych, do których należą didaskalia, ilustracje, incipity, odsyłacze, posłowia, przedmowy, przypisy, tytuły, a także różnego rodzaju komentarze, recenzje, omówienia oraz streszczenia. Peryferie tekstu zmieniały się na przestrzeni wieków od epoki starożytnej do czasów współczesnych, co przekłada się na różnorodność ich form i treści. Cechy charakterystyczne i zadania metatekstów i paratekstów zależały od rodzaju tekstu głównego, epoki literackiej oraz dominujących w danej kulturze tendencji naukowych i teatralno-dramatycznych.
Praca w polskim obszarze badawczym jest poważnym osiągnięciem naukowym, ustalającym dla przyszłych badaczy nowe kierunki poszukiwań w aspekcie konkretnych dzieł dramatycznych i spektakli teatralnych. Nie widzę dla niej prac konkurencyjnych. Dotąd zajmowano się metatekstami i didaskaliami w sposób „niesystemowy”, dość wycinkowy i w wąskim obszarze. Tymczasem prezentowana publikacja dokonuje usystematyzowania procesu badawczego oraz przedstawia wyniki badań szczegółowych na tle przemian historycznych, a także przemian gatunkowych w dramaturgii i teatrze od antyku do współczesności. Dlatego znajdzie ona szeroki krąg odbiorców: powinna zainteresować praktyków teatru, badaczy historii teatru i dramatu polskiego oraz obcego, teatrologów badających recepcję obcej dramaturgii w Polsce, jak również autorów dramatycznych.
z recenzji pro Wojciecha Kaczmarka
Wstęp (Jadwiga Czerwińska, Katarzyna Chiżyńska) 7
Jadwiga Czerwińska, Grecka sztuka dramaturgiczna V wieku p.n.e. w świetle scholiów 11
Katarzyna Chiżyńska, Tractatus Coislinianus jako metatekst komedii staroattyckiej 25
Małgorzata Budzowska, Interpres nec imitator in artum. Kwestia intertekstualnej mimesis w Ars poetica Horacego i w scholiach 39
Damian Pierzak, Scholia Bobiensia on the Pro Sestio as a metatext of Roman theatre and drama 51
Piotr Bering, Autorski i reżyserski metatekst w średniowiecznych utworach dramatycznych 63
Simon Wirthensohn, Seeking auctoritas. Paratextual self-imaging in Jesuit drama collections 73
Małgorzata Mieszek, Teksty poboczne w zreformowanych dramatach jezuickich (od połowy XVIII wieku) 85
Anna Wiśniewska-Grabarczyk, Teatr i dramat okresu socrealizmu w świetle kryptotekstów (na materiale Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu) 101
Tomasz Kaczmarek, Simon Gantillon i jego „teatr ucieczki”, czyli w poszukiwaniu francuskich tekstów ekspresjonistycznych 115
Michał Nikodem, Metateksty dramatów Witolda Gombrowicza 129
Marta Sterna, Wokół dramatu Eduarda De Filippo Napoli Milionaria! 145
Grażyna Starak, Jak czytać Un hangar, à l’ouest oraz Carnets de combat de nègre et de chiens Bernarda-Marie Koltèsa? 157
Elżbieta Leszkiewicz, Didaskalia w dramacie Kroki Samuela Becketta 165
Krystyna Modrzejewska, Mity antyczne we francuskim dramacie XX wieku (na wybranych przykładach) 175
Katarzyna Wojtysiak-Wawrzyniak, Kilka uwag na temat Grobu Antygony Marii Zambrano 187
Irena Lewkowicz, Parateksty w najnowszym dramacie polskim (na wybranych przykładach) 197
Beata Popczyk-Szczęsna, Problem paratekstów w nowym dramacie polskim: narracje, śródtytuły, didaskalia 215
Autorzy 229
Authors 233
