Politycy, dyplomaci i żołnierze
Oddawany do rąk czytelników tom studiów i szkiców z dziejów stosunków międzynarodowych w XX i XXI w. jest dedykowany Panu Profesorowi Andrzejowi Maciejowi Brzezińskiemu – wybitnemu historykowi i nauczycielowi akademickiemu, w latach 1993–2016 kierownikowi Zakładu, a następnie Katedry Historii Powszechnej Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego.
Książka dotyczy różnych aspektów stosunków międzynarodowych, począwszy od schyłku belle époque przed I wojną światową poprzez dwudziestolecie międzywojenne, II wojnę światową i panujący po niej ład pojałtański, a na problemach współczesnego świata skończywszy. Ta rozległość chronologiczna prezentowanych zagadnień odzwierciedla obszar zainteresowań naukowych Profesora Brzezińskiego. Problemy badawcze ukazano przez pryzmat działań polityków, dyplomatów i żołnierzy – bohaterów opisywanych wydarzeń, głównych aktorów oraz animatorów badanych procesów, przedsięwzięć czy instytucji. Mimo różnorodności podjętych tematów wszystkie one mieszczą się w nurcie szeroko rozumianej historii relacji międzynarodowych i międzypaństwowych czy stosunków dyplomatycznych. Taki dobór rozpraw nadaje publikacji spójny charakter, czyniąc zeń wieloautorskie studium adresowane przede wszystkim do historyków i miłośników najnowszych politycznych i dyplomatycznych dziejów świata.
Tabula Gratulatoria 9
Wstęp 11
Bibliografia publikacji naukowych prof. dr. hab. Andrzeja Macieja Brzezińskiego 15
Schyłek Belle epoque i Wielka Wojna 29
Przemysław Piotr Damski, Doktryny „izolacji”. Amerykańska i brytyjska polityka odosobnienia przed I wojną światową 31
Jan Pajor, Okoliczności zawarcia i próba oceny porozumienia Lansing-Ishii 53
Dwudziestolecie międzywojenne 67
Tomasz Paluszyński, Aspekt białorosyjski wschodniobałtyckiej rywalizacji Ententy i niemieckiej prawicy wojskowej w pierwszej połowie 1919 roku 69
Wojciech Materski, Gruzińska misja dyplomatyczna w kuluarach paryskiej konferencji pokojowej 85
Halina Parafianowicz, „Syndrom Trianon” a zabiegi Węgrów o poparcie w Stanach Zjednoczonych po pierwszej wojnie światowej 101
Janusz Faryś, Od Rapallo do Locarno. Polityka europejska a bezpieczeństwo Polski 1922–1925 117
Paweł Samuś, Pierwszy Kongres Mniejszości Narodowych Europy (14–16 X 1925) 131
Jan Pisuliński, Ukraińskie skargi na nieprzestrzeganie przez Polskę traktatu mniejszościowego w Lidze Narodów 147
Stanisław Sierpowski, Stowarzyszenie Przyjaciół Ligi Narodów w Polsce w świetle kongresu z 1925 r. 159
Krystian Szudarek, Próby wprowadzenia systemu Single Transferable Vote w wyborach do Rady Ligi Narodów (1926–1927) z perspektywy brytyjskiej dyplomacji 175
Justyna Piątek, Amerykańsko-brytyjski spór o prawa stron wojujących w 1929 r. 207
Hanna Marczewska-Zagdańska, Od przyjaźni, przez zerwanie do sojuszu. Meandry relacji amerykańsko-sowieckich do 1941 r. 223
Mariusz Wołos, Pułkownik dyplomowany Edmond Mendras jako pierwszy francuski attaché wojskowy w Związku Sowieckim w latach 1933–1934 239
Andrzej Essen, Plan Hodžy. Czechosłowackie próby rozwoju gospodarczej współpracy państw dunajskich w 1936 roku 273
Sławomir M. Nowinowski, „Polskie” posiedzenie rządu ČSR w dniu 29 września 1938 r. 283
Dariusz Jeziorny, Ewakuacja brytyjskich ochotników walczących w Hiszpanii w działaniach Foreign Office (1938–1939) 297
Bartosz Kaczorowski, „Uwieńczenie dzieła”. Przesłanki podpisania układu o przyjaźni i nieagresji między Hiszpanią a Portugalią z 17 marca 1939 r. 311
Marek Kornat, Koncepcja przemarszu Armii Czerwonej przez terytorium Polski (1934– 1939) 327
Druga wojna światowa 347
Michał Jerzy Zacharias, Światowa rewolucja czy dyplomatyczna kalkulacja? Stalin i początki II wojny światowej 349
Jacek Pietrzak, Przedstawiciele dyplomatyczni RP w państwach Bliskiego Wschodu (1939– 1945). Szkic do portretu zbiorowego 367
Albin Głowacki, O początkach działalności uralskiej Delegatury Ambasady RP w ZSRR 393
Przemysław Waingertner, Próby konsolidacji środowiska zetowego w sojuszniczym Londynie (1940–1943). Z dziejów polskiego uchodźstwa w latach II wojny światowej 405
Tadeusz Dubicki, Polskie inicjatywy na rzecz wyprowadzenia Rumunii z sojuszu z III Rzeszą (1941–1944) 421
Radosław Żurawski vel Grajewski, Władze brytyjskie wobec kwestii wysłania oficerów czechosłowackich do ZSRR (luty–czerwiec 1944 r.) 439
Józef Łaptos, Geneza UNRRA. W poszukiwaniu paradygmatu powojennego ładu międzynarodowego 453
Świat po drugiej wojnie światowej 469
Jakub Polit, Cesarz Showa i amerykańsko-brytyjska okupacja Japonii, 1945–1951 471
Andrzej Dubicki, Wznowienie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Rumunią po II wojnie światowej 493
Aleksandra Sylburska, Kryzys „tysiącletniej przyjaźni”. Relacje polsko-węgierskie w latach 1946–1948 w świetle dokumentów polskiej placówki dyplomatycznej w Budapeszcie 511
Jacek Tebinka, Rola wywiadu w okresie zimnej wojny 525
Wojciech Marciniak, Funkcjonowanie Ambasady PRL w Moskwie na przełomie stalinizmu i „odwilży” w świetle raportu Wacława Lewikowskiego (1956 r.) 539
Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska, Polska na tle polityki sąsiedztwa kanclerza Bruno Kreisky’ego w latach 1970–1983 561
Paulina Matera, Rafał Matera, Uwarunkowania polityczne, ekonomiczne i społeczne wprowadzenia sankcji gospodarczych wobec Republiki Południowej Afryki przez Stany Zjednoczone w 1986 r. 587
Wokół problemów współczesności 605
Jadwiga Kiwerska, Ameryka i proces jednoczenia Niemiec 607
Sławomir Szczesio, Problem kosowski w polityce Stanów Zjednoczonych (1989–1991) – zarys problemu 625
Jacek Reginia-Zacharski, Dyplomatyczne próby zakończenia wojny w Bośni i Hercegowinie (1992–1995) 647
Artur Rosiak, Wpływ grupy Akazu na sytuację w Rwandzie przed rokiem 1994 675
Patrycja Domejko-Kozera, Hiszpania w Unii Europejskiej w okresie pierwszego rządu J.M. Aznara (1996–2000) – priorytety i relacje z najważniejszymi partnerami 699
Bogdan Koszel, Unia dla Śródziemnomorza jako próba wzmocnienia pozycji Francji w basenie Morza Śródziemnego w XXI wieku 717
Przemysław Żurawski vel Grajewski, Deficyt demokracji jako źródło kryzysu Unii Europejskiej – Grecja – studium przypadku 731
Indeks nazwisk 749
