Prywatyzacja emerytur
PRYWATYZACJA EMERYTUR to jedyna w Polsce książka przedstawiająca przyczyny, mechanizmy i skutki ograniczania publicznego systemu emerytalnego na rzecz emerytur prywatnych. Analizie została poddana rola, jaką odegrała neoliberalna ideologia oraz lobbing międzynarodowych i krajowych instytucji finansowych w realizacji idei prywatyzacji systemu emerytalnego. W książce pokazano jak wielkim ryzykiem i kosztami obciążone są emerytury pochodzące z inwestowania składek na rynku finansowym i że nie są one w stanie zapewnić bezpieczeństwa finansowego, jakiego ludzie potrzebują w okresie starości. Na podstawie doświadczeń wielu krajów (w tym Chile, Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii, Wielkiej Brytanii i Niemiec) scharakteryzowano konsekwencje sprywatyzowania całości lub części systemów emerytalnych, wynikające dla pracowników, emerytów i finansów publicznych. Szczególna uwaga została poświęcona prywatyzacji emerytur w Polsce, w tym funkcjonowaniu OFE i PPK.
Książka jest majstersztykiem analizy socjoekonomicznej. Pokazano w niej proces prywatyzacji emerytur w realiach neoliberalnego kapitalizmu i jego następstwa dla sytuacji życiowej pracowników, emerytów i finansów publicznych.
prof. dr hab. Tadeusz Klementewicz,
Uniwersytet Warszawski (z recenzji)
Praca stanowi ważny wkład w debatę nad stanem systemu emerytalnego w Polsce i jego ewentualnymi zmianami.
prof. dr hab. Stanisław Owsiak,
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (z recenzji)
Praca przedstawia nowatorskie na gruncie polskim podejście do problematyki reform systemów emerytalnych i ich prywatyzacji.
dr hab. Janusz J. Tomidajewicz, prof. em.,
Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (z recenzji)
Uwagi wstępne 9
1. Prywatyzacja emerytur - podłoże, istota, mechanizmy 11
1.1. Główne pojęcia związane z emeryturami 11
1.2. Neoliberalizm jako podstawa ideowa prywatyzacji emerytur 16
1.3. Finansjalizacja i kapitalizm funduszy emerytalnych 26
1.4. Lobbing instytucji finansowych na rzecz prywatyzacji emerytur 33
1.5. Wsparcie prywatyzacji emerytur przez ekonomię behawioralną 38
2. Struktura systemów emerytalnych 45
2.1. Filarowy system według Banku Światowego 45
2.2. Klasyfikacja stosowana przez OECD 48
2.3. Klasyfikacja stosowana przez Komisję Europejską 55
2.4. Międzynarodowa Organizacja Pracy o strukturze systemu emerytalnego 60
3. Prywatyzacja emerytur w praktyce 65
3.1. Podejście MOP do kwestii prywatyzacji emerytur 65
3.2. Wpływ funduszy emerytalnych na oszczędności i wzrost gospodarczy 66
3.3. Ryzyko i koszty związane z prywatnymi emeryturami 70
3.3.1. Wielowymiarowy charakter ryzyka związanego z rynkiem finansowym 70
3.3.2. Koszty zarządzania prywatnymi funduszami emerytalnymi 75
3.4. Aktywa finansowe - ryzykowna podstawa prywatnych emerytur 80
3.4.1. Nierealne oczekiwania dotyczące rentowności inwestycji w aktywa finansowe 80
3.4.2. Niskie stopy procentowe wyzwaniem dla prywatnych emerytur 82
3.4.3. Fundamentalna słabość prywatnych emerytur - spadek rentowności aktywów finansowych w długim okresie 87
3.4.4. Prywatne fundusze emerytalne jako schemat Ponziego 90
3.5. Obowiązkowy filar kapitałowy jako źródło wzrostu długu publicznego 92
4. Prywatyzacja emerytur w świetle doświadczeń różnych krajów 97
4.1. Kraje Ameryki Łacińskiej i Europy Wschodniej 97
4.2. Chile 98
4.3. Kraje wysoko rozwinięte 106
4.3.1. Stany Zjednoczone 106
4.3.2. Kanada 124
4.3.3. Australia 132
4.3.4. Wielka Brytania 146
4.3.5. Niemcy 159
4.3.6. Inne kraje europejskie 165
4.4. Podsumowanie 172
5. Doświadczenia Polski związane z prywatyzacją emerytur 175
5.1. Reforma systemu emerytalnego w 1999 r. - uwarunkowania i istota 175
5.2. Zmiany w OFE w latach 2011-2014 183
5.3. Droga do likwidacji OFE 185
5.4. Trzeci filar emerytalny 189
5.4.1. PPK - nowy etap prywatyzacji emerytur w Polsce 189
5.4.2. PPE, IKE, IKZE 191
5.5. Prywatyzacja emerytur w Polsce - droga donikąd 194
6. Podsumowanie. Jaki system emerytalny? 197
Bibliografia (główne pozycje) 201
