Przeciw szczęściu
„Agenda szczęścia” to pogląd, zgodnie z którym szczęście jest najwyższym dobrem, można je zmierzyć, a polityka publiczna powinna promować szczęśliwe życie. Przeciw szczęściu to wnikliwa i mocna krytyka tego programu, ujawniająca wady takiej koncepcji szczęścia i opowiadająca się za skupieniem się na równości i sprawiedliwości.
Napisana przez interdyscyplinarny zespół autorów, ta książka dostarcza zarówno teoretycznej, jak i empirycznej analizy ograniczeń agendy szczęścia. Autorzy podkreślają, że ruch ten opiera się na zachodniocentrycznej podstawie filozoficznej i próbie demograficznej. Pokazują, że szczęście definiowane jako subiektywna satysfakcja lub doświadczanie pozytywnych emocji ma niewiele wspólnego z bogatszymi i bardziej zniuansowanymi koncepcjami dobrego życia, które można znaleźć w wielu tradycjach świata. Kultury i subkultury różnią się pod względem tego, jak dużą wartość przypisują satysfakcji z życia lub poczuciu szczęścia. Co więcej, idee promowane przez agendę szczęścia mogą konkurować z prawami, sprawiedliwością, zrównoważonym rozwojem i równością — a nawet ukrywać niesprawiedliwość rasową i płciową.
Autorzy Przeciw szczęściu twierdzą, że lepszą propozycją jest integracja międzykulturowej myśli filozoficznej, etycznej i politycznej z krytyczną nauką społeczną. Ostatecznie szczęście powinno być celem drugorzędnym — wartym dążenia tylko wtedy, gdy jest uzależnione od wymogów sprawiedliwości.
Oferujemy naszą wiedzę dotyczącą tego, jak należałoby – i jak nie należy – myśleć o naturze szczęścia, jak można je mierzyć, jak się go mierzyć nie powinno, a wreszcie wiedzę dotyczącą tego, jak i kiedy można takie informacje wykorzystać do celów polityki społecznej.
Z tekstu
Książka ta jest rezultatem naszej subiektywnej oceny „agendy szczęścia”, pewnej szczególnej wersji filozofii szczęścia oraz nauki o szczęściu, w ramach których ostatecznym celem polityki jest sprawienie, by jak największa liczba ludzi miała poczucie, że osiągnęła szczęście w życiu, czy też – a są to dwie różne rzeczy – sprawienie, by łączna suma szczęścia osiągniętego przez ludzi była jak największa. Mamy nadzieję, że niniejsza książka może posłużyć jako wiarygodne wprowadzenie w najnowsze trendy myślowe w zakresie problematyki szczęścia. Liczymy też, że uda nam się skłonić zarówno zwolenników, jak i krytyków agendy szczęścia do gruntowniejszego przemyślenia szczęścia jako politycznego celu. Agendę szczęścia cechuje konceptualna niespójność i retoryczna przesada. Jednym z naszych celów jest przystopowanie tejże agendy oraz przywrócenie szczęściu należnego mu miejsca w hierarchii dóbr – jako jednego z dóbr wśród wielu innych. Kolejnym naszym celem jest przedstawienie argumentów na rzecz słuszności takich strategii propagowania szczęścia, które podlegają ograniczeniom wynikającym z poszanowania ludzkiej godności, równości, powszechnych praw [człowieka], zrównoważonego rozwoju oraz wymogów sprawiedliwości.
Z tekstu
Krytycy
Jennifer A. Frey - filozofia, University of South Carolina
Hazel Rose Marcus - psychologia, Stanford University
Jeffrey D. Sachs, Center for Sustainable Development - ekonomia, Columbia University
Jeanne L. Tsai - psychologia, Stanford University
„Przeciw szczęściu” – w tym wypadku oznacza, przeciwko szczęściu rozumianemu powierzchownie, sprowadzanemu do przyjemnego i bezproblemowego życia. A na poziomie głębszym – przeciwko utożsamianiu szczęścia z jedną przyjmowaną w ramach określonej perspektywy kulturowej koncepcją wartościowego życia. Tymczasem, jak przekonują kolejne rozdziały, koncepcji szczęścia jest wiele, są silnie zakorzenione w tradycji, w filozofii i religii, które miały przemożny wpływ na rozwój kultury, na etos społeczeństw, nacji i grup społecznych. Ukazanie wielokulturowości służy poszerzeniu perspektywy poznawczej decydentów i zwyczajnych ludzi, którzy mogą i powinni wiedzieć, że na ich słusznych skądinąd preferencjach i pragnieniach szczęścia określonego rodzaju świat się nie kończy. I jeśli nawet metafora globalnej wioski nie przetrwała próby czasu, to z pewnością mieszanie się kultur postawiło przed ludzkością nowe wyzwanie: otwartości na różnorodność w zakresie pojmowania życia godziwego, sensownego i wartościowego – czyli szczęścia. Książka poświęcona jest możliwościom i ograniczeniom aplikacji koncepcji szczęścia w polityce społecznej, w skrócie mówiąc − dylematowi sensowności tego rodzaju projektów. Z uwagi na wielu autorów i komentatorów, którzy niekoniecznie się ze sobą zgadzają, stanowi prawdziwie polifoniczne dzieło skupione wokół tematyki szczęścia. Książka Przeciw szczęściu obala szereg mitów i dezawuuje wiele uproszczeń w naszym pojmowaniu szczęścia, kulturowych porównań w tym zakresie, pomiaru poziomu szczęścia, etc. Tym samym uczy rozsądnego i krytycznego podejścia podczas studiowania rozmaitych popularnych, publicystycznych i naukowych (sic!) publikacji na temat szczęścia oraz na przykład międzynarodowych porównań w tym zakresie.
prof. dr. hab. Piotr K. Oleś,
