Przestrzeń Ziemi Świętej w szesnastowiecznych deskrypcjach polskich pielgrzymów

• Druk: Łódź, 2022
• Autor: Katarzyna Ossowska-Kulińska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Publikacja stanowi oryginalne i syntetyczne ujęcie problematyki chorograficznej, która od książki Dariusza Rotta z 1995 roku nie była przedmiotem systematycznych studiów. O ile zajmowano się topiką, gatunkami literatury podróżniczej, o tyle źródłami, które przywołuje Autorka w pracy, już nie, a jeśli tak, to nie w takim zakresie, jak w studium Przestrzeń Ziemi Świętej w szesnastowiecznych deskrypcjach polskich pielgrzymów.
Z recenzji prof. dr hab. Marty Wojtkowskiej-Maksymik
W książce poprawnie określono szereg historycznoliteracki deskrypcji Ziemi Świętej pióra polskich autorów, które ukazały się w XVI wieku: Terrae Sancte et urbis Hierusalem descriptio... Anzelma Polaka, itinerarium Jana Tarnowskiego, diariusz Jana Goryńskiego oraz opis podróży do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki. [...] Zanalizowano szczegółowo zakres prezentowania w nich obszaru Ziemi Świętej, co stanowi w polskim piśmiennictwie naukowym zasadniczo nowe zagadnienie badawcze. To pierwsze takie nowoczesne, syntetyczne ujęcie przedmiotowej kwestii.
Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Rotta

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8331-017-6
• ISBN druku: 978-83-8331-016-9
• Liczba stron: 222

Wstęp 	9

Rozdział I. Badania nad deskrypcjami Ziemi Świętej oraz przybliżenie tradycji opisywania przestrzeni do końca XVI wieku 	23
1. Dawne opisy Ziemi Świętej w piśmiennictwie niefikcjonalnym 	23
2. Zachodnioeuropejska tradycja opisywania Ziemi Świętej 	36
3. Polska tradycja pielgrzymowania do Ziemi Świętej oraz opisywania jej obszaru do końca XVI wieku 	63

Rozdział II. O modelach prezentacji przestrzeni w dawnym piśmiennictwie niefikcjonalnym – charakterystyka modelu deskrypcji Ziemi Świętej 	75
1. Kartograficzne i retoryczne źródła średniowiecznych modeli deskrypcji przestrzeni 	75
2. Modele prezentacji przestrzeni Ziemi Świętej 	79
2.1. Przestrzeń Ziemi Świętej w kartografii 	79
2.2. Model chorograficzny 	84
2.3. Model retoryczny 	86
2.4. Model średniowiecznego bedekera 	89

Rozdział III. Konwencje prezentacji przestrzeni w opisach Ziemi Świętej autorstwa Polaków 	95
1. Deskrypcja Anzelma Polaka 	96
1.1. Stan badań na temat dzieła i jego recepcji 	96
1.2. O przynależności gatunkowej utworu 	98
1.2.1. Deskrypcja Ziemi Świętej Anezlma Polaka jako przewodnik dla przyszłych pielgrzymów	98
1.2.2. Czy dzieło Jerozolimczyka jest relacją z podróży – relacją z peregrynacji? 	102
1.2.3. Dzieło Jerozolimczyka jako przykład staropolskiej chorografii? 	104
1.3. Podział i charakterystyka fragmentów deskryptywnych dzieła Anzelma 	106
1.3.1. Topografie i hydrografie w kontekście descriptio regionum	106
1.3.2. Descriptio urbis	109
1.3.3. Deskrypcje lokacji miejsc symbolicznych 	111
1.3.4.  Opisy pielgrzymich szlaków 	113
2. Itinerariusz Jana Tarnowskiego 	116
2.1. Stan badań na temat dzieła 	116
2.2. O przebiegu peregrynacji Tarnowskiego 	118
2.3. O motywacji Tarnowskiego do odbycia pielgrzymki do Ziemi Świętej 	119
2.4. Budowa diariusza 	121
2.5. Charakterystyka opisów przestrzeni ujętych w diariuszu 	125
2.5.1. Elementy ukształtowania terenu Ziemi Świętej wskazane w ramach descriptio regionum	125
2.5.2. Naturalne elementy przestrzeni uwzględnione w opisach miast 	127
2.5.3. Ekfrazy obszarów oraz miejsc symbolicznych 	128
2.5.4. Opisy szlaków 	129
3. Relacja z pielgrzymki Jana Goryńskiego 	132
3.1. Stan badań na temat biografii autora i jego relacji z podróży	132
3.2. Przebieg peregrynacji i analiza jej opisu w konteście motywacji do jej odbycia 	135
3.3. Analiza deskrypcji przestrzeni ujętych w diariuszu 	140
4. Diariusz Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki z podróży do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu	145
4.1. Stan badań na temat historii recepcji dzieła 145
4.2. O motywacji Radziwiłła Sierotki do odbycia pielgrzymki do Ziemi Świętej 	149
4.3. Budowa diariusza oraz przebieg peregrynacji Sierotki 	151
4.4. Nawiązania do źródeł zachodnioeuropejskich 	154
4.5. Analiza deskrypcji przestrzeni ujętych w diariuszu 	160
4.5.1. Topografie i hydrografie występujące w kontekście deskrypcji miast 	162
4.5.2. Topografie i hydrografie w opisach obszarów symbolicznych 	165
5. Opisy dróg	168

Rozdział IV. Przestrzeń Ziemi Świętej w deskrypcjach polskich pielgrzymów – spojrzenie z perspektywy geopoetyki 	177
1. „Pierwotny głos krajobrazu” oraz „jednostkowe doświadczenie” przestrzeni 	177
2. Przestrzeń Ziemi Świętej w deskrypcjach Polaków 	185
3. Performatywne funkcje deskrypcji 	191

Zakończenie	197

Wykaz skrótów 	201

Spis ilustracji 	203

Bibliografia	205

Indeks osób i postaci 	213