Prześwity. W stronę światła, w stronę mroku
Praca ta jest ukazaniem oraz usystematyzowaniem drogi, jaką przeszłam od pierwszych (czysto intuicyjnych) impresji malarskich, poprzez formy plastyczne będące wynikiem oswajania i transponowania emocji na obrazy, aż po świadomą transformację malarskiej przestrzeni – uwidaczniającą wewnętrzną potrzebę wniknięcia w tkankę obrazu i zjednoczenia z malarską materią. Dokonuję w niej szerokiej eksploracji malarskiego medium – wnioskując, że świadoma transformacja malarskiej przestrzeni jest w stanie kształtować procesy percepcyjne oraz ma decydujący wpływ na jakość i rodzaj generowanych emocji. Ukazuję również bezpośredni związek pomiędzy transformacją struktury i przestrzeni obrazu, a jego emocjonalnym odbiorem – przede wszystkim dzięki doświadczeniu na poziomie zmysłowym – poprzez wzrok i dotyk. Rozważam różne możliwości dekonstrukcji przestrzeni, prowadzącej do maksymalnej transformacji w jej percepcji (nie zatrzymującej się wyłącznie na zewnętrznej tkance obrazu) pozwalającej na dotarcie do najgłębszych – nawet tych najmroczniejszych – obszarów podświadomości.
Szukam odpowiedzi na pytanie, dlaczego mrok jest dla artystów tak pociągający, chociaż bywa niebezpieczny oraz czy twórczość staje się jedynym – choć nie zawsze skutecznym – sposobem na jego oswojenie. W tym kontekście przywołuję twórców – zarówno z dziedziny malarstwa, jak i fotografii, literatury czy filmu – dla których ucieczka w mrok stanowi metaforę lęku, wewnętrznego niepokoju, czy zgubnego pożądania. Stawiam również tezę, że tworzenie jest swoistym rodzajem mechanizmu obronnego i podkreślam wielką wagę bezpośredniego działania ekspresji ukierunkowanej na realność przeżycia – traktującej obraz jako „zapis” wewnętrznej przestrzeni. Wykazuję, że
ekspresja twórcza od zawsze była dla mnie zarówno mechanizmem obronnym, jak i jedynym sposobem na oswojenie wewnętrznego mroku, co (paradoksalnie) umożliwiło mi zrozumienie istoty światła, które współistnieje i przeplata się z mrokiem w obopólnej zależności.
(…) Uwaga widza w potencjale takiej wyobraźni, takiej symulacji podróży w głąb, pomiędzy szczeliny, warstwy otchłani i mroku, gdy
światło przywodzi na myśl właśnie te odwieczne zmagania przepełnione symboliką. Balansu życia i śmierci, skrytości w szczelinie i zguby w bezmiarze otchłani. Poznanie i doznanie projekcji myśli, ale i mrocznych tajemnic świata fantazji. Złożonej struktury, metafory, a nawet archetypu miejsca. W konfrontacji ze snem przed świtem, gdy ciężar ciemności przygniata, a… budzik nie dzwoni.
prof. dr hab. Andrzej Banachowicz (z recenzji)
(…) Artystka rozszerza swoje inspiracje naturą prześwitów o aspekt psychologiczny, sensualny, stanowiący element Freudowskiej psychoanalizy. Autorska koncepcja prześwitów ma cechy powtarzalności, jest to podobny do spirali proces zagłębiania się we własne emocje (…). Jest to też próba redefinicji własnych przeżyć i włączenie ich w obieg materii malarskiej. Powtarzający się w Jej pracach motyw zasnutego całunem struktur linearnych domu to synonim bezpowrotnie utraconego ciepła, bezpieczeństwa, beztroski. Zamglone światła w oknach, zarysy dachów to symbole odchodzącego świata, który przekroczył granice rzeczywistości, kierując się w inny, metafizyczny wymiar.
prof. dr hab. Tomasz Chudzik (z recenzji)
Wprowadzenie 7
Wstęp 9
Prześwity cz. 1 13
Prawda 18
Prześwity cz. 2 22
Linia 28
Emocje 34
Dekonstrukcja 38
Mrok 46
Mechanizmy obronne 53
Podsumowanie 62
Cykl obrazów z serii Prześwity stanowiący bazę dla moich rozważań 65
Bibliografia 75
Spis ilustracji 77
