Psychiatria dzieci i młodzieży. Tom 2
Nowoczesny podręcznik przygotowany na podstawie aktualnej wiedzy. Książka odwołuje się do nowoczesnych systemów klasyfikacyjnych (DSM-5, ICD-11), jak również obejmuje najbardziej aktualną farmakoterapię oraz oddziaływania pozafarmakologiczne.
Obszerny materiał został przedstawiony w dwóch tomach, w częściach: Podstawy, Klinika, Terapia.
W części Podstawy przedstawiono systemy klasyfikacyjne i diagnostyczne stosowane w psychiatrii wieku rozwojowego. Omówiono metodykę badania psychiatrycznego dziecka i adolescenta, w tym badanie psychologiczne wraz z rolą kwestionariuszy i testów psychologicznych oraz badania neurologiczne. Przedstawiono również narzędzia diagnostyczne do oceny nasilenia objawów psychopatologicznych. Ponadto omówiono aspekty prawne w psychiatrii dzieci i młodzieży oraz psychiatrię sądową nieletnich.
W części Klinika omówiono zaburzenia neurorozwojowe oraz zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i chorób afektywnych. Przedstawiono również szerokie spektrum wielu innych zaburzeń psychicznych o różnym podłożu z uwzględnieniem farmakologicznych i pozafarmakologicznych metod leczenia. Oddzielne rozdziały poświęcono problematyce FASD oraz dziecku – ofierze przemocy w rodzinie, zaburzeniom psychicznym w chorobach somatycznych, a także psychiatrii konsultacyjnej.
W części Terapia znalazły się wiadomości z zakresu planowania terapii w psychiatrii dzieci i młodzieży oraz stosowanych metod terapeutycznych (m.in.: metoda behawioralno-poznawcza, systemowa, psychodynamiczna). Przedstawiono podstawy farmakoterapii, a także farmakoterapię opartą na faktach.
Publikacja skierowana jest do lekarzy specjalizujących się w psychiatrii dzieci i młodzieży i w psychiatrii ogólnej, a także psychologów, neurologów dziecięcych, pediatrów i psychoterapeutów.
16. Zaburzenia przywiązania – Tomasz Srebnicki 3
16.1. Wprowadzenie – pojęcie przywiązania 3
16.2. Zachowania przywiązaniowe a więź 3
16.3. Normatywne wzorce przywiązania 4
16.4. Nieprawidłowe przywiązanie jako zaburzenie 6
16.5. Zaburzenia współwystępujące 9
16.6. Diagnoza i identyfikacja problemów z przywiązaniem 9
16.7. Postępowanie 9
16.8. Leczenie farmakologiczne 12
16.9. Rokowanie 13
17. Zaburzenia stresowe pourazowe – Małgorzata Dąbkowska 15
17.1. Zaburzenie stresowe pourazowe (post-traumatic stress disorder, PTSD) 15
17.2. Ostre zaburzenie stresowe (acute stress disorder, ASD) 32
17.3. Zaburzenia adaptacyjne 38
18. Zaburzenia dysocjacyjne – Małgorzata Dąbkowska 45
18.1. Definicja zaburzenia 45
18.2. Kryteria diagnostyczne zaburzeń dysocjacyjnych w klasyfikacji DSM-5 46
18.3. Etiologia 49
18.4. Epidemiologia 51
18.5. Diagnoza, objawy kliniczne 52
18.6. Różnicowanie 53
18.7. Współchorobowość 54
18.8. Postępowanie i terapia 54
18.9. Podsumowanie 56
19. Zaburzenia psychiatryczne w przebiegu endokrynopatii – Andrzej Siwiec, Krzysztof M. Wilczyński 57
19.1. Wprowadzenie 57
19.2. Definicja zespołu psychoendokrynnego 58
19.3. Psychopatologia zaburzeń funkcji tarczycy 59
19.4. Psychopatologia zaburzeń funkcji gruczołów przytarczycznych i gospodarki wapniowo-fosforanowej 66
19.5. Psychopatologia zaburzeń funkcji kory nadnerczy 71
19.6. Wnioski końcowe 77
20. Zaburzenia jedzenia i odżywiania się – Małgorzata Janas-Kozik, Marta Tyszkiewicz-Nwafor, Artur Pałasz 81
20.1. Wprowadzenie 81
20.2. Jadłowstręt psychiczny 81
20.3. Żarłoczność psychiczna 97
20.4. Zaburzenie z napadami objadania się 103
20.5. Zaburzenie polegające na ograniczaniu/unikaniu przyjmowania pokarmów 109
20.6. Inne określone zaburzenia jedzenia i odżywiania się oraz nieokreślone zaburzenia jedzenia 112
21. Zaburzenia wydalania – Urszula Szymańska 115
21.1. Enuresis 115
21.2. Encopresis 133
22. Zaburzenia snu u dzieci i młodzieży – Ksymena Urbanek 143
22.1. Wprowadzenie 143
22.2. Klasyfikacje zaburzeń snu 152
22.3. Zaburzenia z bezsennością 153
22.4. Zaburzenie z nadmierną sennością 166
22.5. Narkolepsja 168
22.6. Zaburzenie okołodobowego rytmu snu i czuwania 173
22.7. Parasomnie 174
22.8. Zespół niespokojnych nóg 181
22.9. Inne zaburzenia ruchowe związane ze snem 183
23. Zaburzenia dezorganizujące, kontroli impulsów i zachowania – Tomasz Srebnicki 187
23.1. Wprowadzenie 187
23.2. Zaburzenia zachowania w DSM-5 189
23.3. Epidemiologia 195
23.4. Diagnostyka różnicowa i zaburzenia współwystępujące 196
23.5. Przebieg 197
23.6. Czy zawsze „schodzą na złą drogę”? Czynniki protekcyjne w zaburzeniach zachowania 197
23.7. Obraz kliniczny a wiek dziecka 198
23.8. Etiologia 198
23.9. Postępowanie 202
24. Zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych – Kamil Kozera, Lena Cichoń 207
24.1. Wprowadzenie i podstawowe definicje 207
24.2. Kryteria diagnostyczne według DSM-5 210
24.3. Kryteria diagnostyczne według ICD-11 213
24.4. Etiologia zaburzeń używania substancji psychoaktywnych 215
24.5. Epidemiologia zaburzeń używania substancji wśród dzieci i młodzieży 220
24.6. Objawy kliniczne związane z używaniem SPA 223
24.7. Badania laboratoryjne w zaburzeniach używania substancji 224
24.8. Diagnoza różnicowa zaburzeń związanych z używaniem SPA 227
24.9. Współchorobowość w zaburzeniach używania SPA 229
24.10. Postępowanie w zaburzeniach używania SPA 231
24.11. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem alkoholu etylowego 235
24.12. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem kannabinoli 243
24.13. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem substancji halucynogennych 248
24.14. Psychopatologia zaburzeń związanych z odurzaniem się substancjami wziewnymi 256
24.15. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem opioidów 259
24.16. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem substancji przeciwlękowych, nasennych i uspokajających 265
24.17. Psychopatologia zaburzeń związanych z używaniem substancji psychostymulujących 267
24.18. Psychopatologia zaburzeń związanych ze stosowaniem nowych substancji psychoaktywnych – tzw. dopalaczy 273
24.19. Inne zagadnienia związane z używaniem substancji 281
25. Uzależnienia behawioralne – Joanna Hyrnik 287
25.1. Wprowadzenie 287
25.2. Definicja zaburzenia 287
25.3. Rys historyczny 288
25.4. Kryteria diagnostyczne 289
25.5. Uwarunkowania i czynniki ryzyka 291
25.6. Epidemiologia 293
25.7. Objawy kliniczne 294
25.8. Diagnoza różnicowa 295
25.9. Współchorobowość 296
25.10. Leczenie 297
25.11. Podsumowanie 297
26. Zaburzenia osobowości – Anna Kaźmierczak- Mytkowska 299
26.1. Wprowadzenie 299
26.2. Dane historyczne 301
26.3. Kryteria diagnostyczne zaburzeń osobowości według DSM-5, sekcja II 304
26.4. Etiologia zaburzenia 310
26.5. Epidemiologia 316
26.6. Objawy kliniczne 316
26.7. Diagnoza różnicowa 328
26.8. Współchorobowość 329
26.9. Leczenie farmakologiczne i pozafarmakologiczne według standardów NICE 2018 331
26.10. Podsumowanie 334
27. Problematyka FASD – Małgorzata Klecka, Małgorzata Janas-Kozik 337
27.1. Definicja choroby, zaburzenia 337
27.2. Dane historyczne 337
27.3. Kryteria diagnostyczne według DSM-5 339
27.4. Terminologia diagnostyczna – perspektywa historyczna 340
27.5. Etiologia choroby, zaburzenia – czynniki biologiczne (genetyczne), osobowościowe, środowiskowe, w tym kulturowe i społeczne 341
27.6. Epidemiologia 342
27.7. Objawy kliniczne 342
27.8. Procedury badawcze 346
27.9. Diagnoza różnicowa 348
27.10. Współchorobowość 350
27.11. Leczenie farmakologiczne i pozafarmakologiczne 350
27.12. Podsumowanie 351
28. Dziecko – ofiara przemocy w rodzinie – Gabriela Jagielska, Iwona Kacperska 353
28.1. Definicja 353
28.2. Dane historyczne i aktualny stan prawny w Polsce 357
28.3. Klasyfikacja według ICD-10 i DSM-5 360
28.4. Etiologia 361
28.5. Epidemiologia 363
28.6. Objawy kliniczne i skutki przemocy 365
28.7. Badania laboratoryjne i diagnoza różnicowa 374
28.8. Leczenie 377
29. Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych – Agnieszka Butwicka 383
29.1. Epidemiologia 383
29.2. Etiologia i patogeneza, czynniki ryzyka 383
29.3. Rozpoznanie 386
30. Psychiatria konsultacyjna – Agnieszka Butwicka 393
30.1. Definicja i systemy psychiatrii konsultacyjnej 393
30.2. Pacjenci systemu psychiatrii konsultacyjnej 395
30.3. Badanie psychiatryczne i leczenie dziecka chorego somatycznie 396
30.4. Podsumowanie konsultacji i rekomendacje konsultanta 405
Część III. Terapia 409
31. Planowanie terapii w psychiatrii dzieci i młodzieży – Anita Bryńska, Tomasz Srebnicki, Tomasz Wolańczyk 411
31.1. Oddziaływania psychoterapeutyczne 411
31.2. Identyfikacja zasobów i słabych stron w procesie diagnozy i planowania interwencji 415
31.3. Planowanie oddziaływań terapeutycznych na podstawie identyfikacji zasobów i słabych stron 417
31.4. Leczenie farmakologiczne 423
32. Psychoedukacja w psychiatrii dzieci i młodzieży – Katarzyna Szamburska-Lewandowska 427
32.1. Wprowadzenie 427
32.2. Definicja psychoedukacji 428
32.3. Istota i cele psychoedukacji 429
32.4. Zaburzenia psychiczne wieku rozwojowego 430
32.5. Grupy odbiorców i rodzaje oddziaływań psychoedukacyjnych w psychiatrii dzieci i młodzieży 430
32.6. Psychoedukacja w odniesieniu do wybranych zaburzeń psychicznych wieku rozwojowego 433
32.7. Podsumowanie 447
33. Terapia poznawczo-behawioralna – Anita Bryńska 473
33.1. Założenia terapii poznawczo-behawioralnej 473
33.2. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi 474
33.3. Zaburzenia zachowania 475
33.4. Zaburzenia lękowe 477
33.5. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne 478
33.6. Zaburzenia tikowe 479
33.7. Zaburzenia ze spektrum autyzmu 480
33.8. Zaburzenia depresyjne 482
33.9. Zaburzenia odżywiania 484
34. Terapia systemowa – Barbara Józefik 487
34.1. Definicja i rozwój podejścia 487
34.2. Podstawowe pojęcia: definicja systemu, pojęcie cyrkularności, rozumienie objawów 490
34.3. Nurty i szkoły systemowej terapii rodzin 492
34.4. Znaczenie systemowego podejścia i terapii rodzin w leczeniu zaburzeń emocjonalnych dzieci i młodzieży 502
34.5. Systemowa terapia rodzin w praktyce klinicznej 504
34.6. Inne formy systemowej praktyki 506
34.7. Podsumowanie 508
35. Psychoterapia psychodynamiczna – Maciej Pilecki 511
35.1. Definicja psychoterapii psychodynamicznej 511
35.2. Sigmund Freud i jego odkrycia 514
35.3. Rozwój myśli psychoanalitycznej i psychodynamicznej 517
35.4. Dzieci, młodzież, rodzina w rozumieniu psychoanalitycznym oraz psychodynamicznym 518
35.5. Czynniki leczące w psychoterapii psychodynamicznej 523
35.6. Specyfika psychoterapii psychodynamicznej dzieci i młodzieży 526
35.7. Wskazania do psychoterapii psychodynamicznej oraz psychoterapii psychoanalitycznej dzieci i młodzieży 531
35.8. Uwagi końcowe 534
36. Inne oddziaływania terapeutyczne (socjoterapia, arteterapia, społeczność terapeutyczna) – Anna Kaźmierczak-Mytkowska, Katarzyna Szamburska-Lewandowska 539
36.1. Wprowadzenie 539
36.2. Społeczność terapeutyczna 539
36.3. Psychoterapia grupowa 542
36.4. Socjoterapia 546
36.5. Arteterapia 549
36.6. Podsumowanie 563
37. Podstawy farmakoterapii – Barbara Remberk, Artur Wiśniewski, Tomasz Wolańczyk 565
37.1. Wprowadzenie 565
37.2. Odmienności farmakokinetyki leków psychotropowych u dzieci i młodzieży 568
37.3. Odmienności farmakodynamiczne leków psychotropowych u dzieci i młodzieży 571
37.4. Leki przeciwpsychotyczne 571
37.5. Leki przeciwdepresyjne 611
37.6. Leki przeciwlękowe (anksjolityki) 620
37.7. Alfa-2 agoniści 623
37.8. Leki stosowane w leczeniu ADHD 625
38. Farmakoterapia oparta na faktach w psychiatrii dzieci i młodzieży – Filip Rybakowski 633
38.1. Wprowadzenie 633
38.2. Neurobiologia rozwoju w kontekście mechanizmów leczenia psychofarmakologicznego 634
38.3. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi 635
38.4. Zaburzenia ze spektrum autyzmu 636
38.5. Schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne 639
38.6. Depresja 640
38.7. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe 641
38.8. Zaburzenia lękowe 645
38.9. Postępowanie nieswoiste i praktyczne aspekty leczenia 646
Skorowidz 649
