Res publica est res populi

• Druk: Łódź, 2023
• Autor: Tomasz Banach
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Cyceron w księdze piątej De re publica pesymistycznie ocenia otaczającą go rzeczywistość – jego zdaniem myśl Enniusza moribus antiquis res stat Romana virisque („obyczajami dawnymi i ludźmi wielkimi Rzym stoi”) w żaden sposób nie oddaje rzeczywistości politycznej późnej republiki, ale w przekonaniu Arpinaty nie znaczy to wcale, że mądrość zawarta w tej frazie się zdezaktualizowała. W swej refleksji polityczno-prawnej wskazuje więc drogę do naprawy rzeczypospolitej, w której dawne obyczaje i wybitni mężowie odgrywają kluczową rolę. Czyni to w dialogach De re publica i De legibus poprzez prezentację trzech modeli – najlepszego ustroju, najlepszego obywatela oraz najlepszych praw. Już prima facie widać, że wyróżnione kategorie są głęboko współzależne. Zarówno obywatele, jak i prawa winny być użytecznymi dla rzeczypospolitej, a więc powinny chronić i zabezpieczać najlepszy ustrój.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8331-357-3
• ISBN druku: 978-83-8331-356-6
• Liczba stron: 198

Pobierz spis treści»

Wstęp	9

Rozdział 1. Myśl polityczno-prawna Cycerona  w świetle praktyki politycznej 	23
1.1. Cyceron jako mówca	23
1.2.	Cyceron jako myśliciel polityczny	50
1.3.	Współzależność praktyki i teorii w życiu Cycerona	55

Rozdział 2. Konstytucja republiki rzymskiej w poglądach Cycerona i współczesnych badaczy 	69
2.1.	Bogactwo jako przyczyna kryzysu republiki	70
2.2.	Administracja jako przyczyna kryzysu republiki	76
2.3.	Przemoc polityczna jako przyczyna kryzysu republiki	85
2.4.	„Czynnik społeczny” w procesach jako mankament konstytucji republiki	93

Rozdział 3. Cyceroński rector rei publicae w świetle naczelnej zasady konstytucji republiki rzymskiej – wolności od tyrana 	99
3.1.	Wolność od tyrana i prawa obywatela rzymskiego	99
3.2.	Walka z Katyliną – Cyceron jako rector rei publicae	106
3.3.	Współpraca konsula z senatem i z ludem	109
3.4.	Virtutes	112
3.5.	Rector rei publicae i modelowy mąż stanu w De re publica	116

Rozdział 4. Dwie współczesne interpretacje rzymskiego republikanizmu	119
4.1.	Quentin Skinner – wolność republikańska bez Cycerona	119
4.1.1.	Polityczna wolność republikańska a prawo rzymskie prywatne	127
4.1.2.	Miejsce politycznej wolności w konstytucji rzeczypo- spolitej	131
4.2.	Roman Dmowski – republikanizm Cyceroński	139
4.2.1.	Res publica i państwo narodowe	140
4.2.2.	Zorganizowany populus i organizacja narodu	143
4.2.3.	Concordia w rzeczypospolitej i jedność w państwie narodowym	147
4.2.4.	Elita, hierarchia i wolność	150
4.2.5.	Konstytucja i ustrój	154
4.2.6.	Moralność	160

Zakończenie	167

Bibliografia	173

Summary	189