Sport niepełnosprawnych dla fizjoterapeutów i terapeutów zajęciowych
Kompendium najnowszej wiedzy na temat sportu osób z niepełnosprawnościami. Sport ten jest pokazany z uwzględnieniem różnych dysfunkcji zawodników i w szerokim zakresie, zarówno od strony organizacyjnej i metodycznej, jak i psychologicznej oraz socjologicznej. Informacje o historii, przepisach i współzawodnictwie znajdują się obok kontrowersyjnych zagadnień klasyfikacji, nowoczesnych technologii wspomagających i specyfiki szkolenia sportowego zawodników niepełnosprawnych. Szczególną część podręcznika stanowią opisy dyscyplin i wskazania metodyczne do nauczania podstawowych umiejętności technicznych. Ponad 200 rycin doskonale ilustruje omawiane zagadnienia.
Autorami podręcznika są doświadczeni praktycy, trenerzy kadry paraolimpijskiej i naukowcy z kraju i zagranicy.
Książka dedykowana przede wszystkim studentom kierunków związanych z ochroną i profilaktyką zdrowia, w tym fizjoterapii i terapii zajęciowej. Absolwentom przygotowującym się do Państwowego Egzaminu z Fizjoterapii (PEF) dostarczy niezbędnej wiedzy z zakresu aktywności fizycznej osób z dysfunkcjami, a później będzie pomocna w praktyce zawodowej.
Będzie także źródłem informacji i praktycznych wskazówek dla instruktorów i trenerów pracujących na co dzień z osobami z niepełnosprawnością, nauczycieli wychowania fizycznego i specjalnego zatrudnionych w szkołach integracyjnych i specjalnych, specjalistów adaptowanej aktywności fizycznej oraz animatorów sportu niepełnosprawnych.
Wprowadzenie – aktywność sportowa w terapii i profilaktyce – Bartosz Molik 1
1. Osoby z niepełnosprawnością w sporcie 7
1.1. Osoby niewidome i słabowidzące – Izabela Rutkowska 7
1.2. Osoby z uszkodzonym słuchem – Anna Kuder 29
1.3. Osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego – Natalia Morgulec-Adamowicz 54
1.4. Osoby z chorobami reumatycznymi – Teresa Sadura-Sieklucka 70
1.5. Osoby po amputacji kończyn – Piotr Bęcki 85
1.6. Osoby z zaburzeniami neurologicznymi – Marta Sidaway, Renata Ujma 97
1.7. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną – Andrzej Myśliwiec, Waldemar Skowroński 125
2. Światowe ruchy sportowe niepełnosprawnych: Paralympic, Deaflympics i Special Olympics – różnice i podobieństwa – Andrzej Kosmol 137
3. Ruch sportowy Special Olympics – Andrzej Myśliwiec, Waldemar Skowroński 147
3.1. Założenie, misja, filozofia Olimpiad Specjalnych 147
3.2. Historia Olimpiad Specjalnych 151
3.3. Dyscypliny 155
3.4. Zalecenia do treningu 170
4. Ruch paraolimpijski 177
4.1. Historia światowego sportu paraolimpijskiego – Joanna Sobiecka 177
4.2. Historia polskiego sportu paraolimpijskiego – Joanna Sobiecka 184
4.3. Organizacja sportu niepełnosprawnych na świecie – Andrzej Kosmol 194
4.4. Organizacja sportu niepełnosprawnych w Polsce – Andrzej Kosmol 201
4.5. Klasyfikacja i kod klasyfikacyjny MKPar – Jolanta Marszałek, Bartosz Molik 207
4.6. Sporty letnie 225
Parałucznictwo – Andrzej Kosmol 225
Paralekkoatletyka – Grzegorz Bednarczuk, Izabela Rutkowska 230
Parabadminton – Bartłomiej Mróz 248
Boccia – Beata Dobak-Urbańska, Marta Kinga Łabęcka 251
Parakajakarstwo – Krystyna Nowacka 265
Parakolarstwo – Grzegorz Bednarczuk 277
Paraujeżdżenie – Patrycja Anna Gepner 284
Szermierka na wózkach – Tadeusz Nowicki 289
Parajudo – Stanisław Kuźmicki 293
Powerlifting – Rafał Tabęcki 298
Parawioślarstwo – Weronika Jagodzińska, Joanna Śliwińska 305
Parastrzelectwo sportowe – Grzegorz Bednarczuk 311
Showdown – Grzegorz Bednarczuk 315
Parapływanie – Anna Ogonowska-Słodownik, Andrzej Kosmol 318
Paratenis stołowy – Elżbieta Madejska 330
Parataekwondo – Tomasz Pyciarz 358
Tenis na wózkach (TnW) – Piotr Jaroszewski, Adam Królak 362
Paratriathlon – Izabela Rutkowska 370
Parataniec sportowy – Iwona Ciok 378
4.7. Gry zespołowe 394
Koszykówka na wózkach – Jolanta Marszałek, Bartosz Molik 394
Goalball – Grzegorz Bednarczuk 406
Rugby na wózkach – Natalia Morgulec-Adamowicz, Bartosz Zielski 415
Piłka siatkowa na siedząco – Jolanta Marszałek, Bożydar Abadżijew 426
Piłka nożna 5-osobowa – Agnieszka Magdalena Nowak, Marta Kinga Łabęcka 435
Amp futbol – Agnieszka Magdalena Nowak 440
Piłka nożna 7-osobowa – Agnieszka Magdalena Nowak 444
Piłka nożna na wózkach – Agnieszka Magdalena Nowak 449
Hokej na wózkach – Anna Ogonowska-Słodownik 456
Piłka ręczna na wózkach – Anna Ogonowska-Słodownik, Marta Kinga Łabęcka 459
4.8. Sporty zimowe 462
Narciarstwo alpejskie – Piotr Marek 462
Parabiegi narciarskie – Ewelina Marcisz 472
Parabiathlon – Ewelina Marcisz 478
Curling na wózkach – Agnieszka Schröder 482
Parahokej – Marta Kinga Łabęcka 493
Parasnowboard – Małgorzata Kelm 496
5. Ruch sportowy Deaflympics – Anna Kuder, Natalia Morgulec-Adamowicz 501
5.1. Historia olimpizmu Głuchych 502
5.2. Polski Związek Sportu Niesłyszących 507
5.3. Aktywność fizyczna, nauczanie ruchu oraz trening sportowy osób głuchych i niedosłyszących 511
5.4. Rozwiązania komunikacyjne implementowane podczas treningu i zawodów 513
6. Nauki społeczne a sport niepełnosprawnych – David Howe, Carla Filomena Silva 519
6.1. Wstęp 519
6.2. Integracja i sport niepełnosprawnych 521
6.3. Ciało paraolimpijczyków 522
6.4. Organizacje klasyfikujące w sporcie niepełnosprawnych 525
6.5. Technologia w sporcie niepełnosprawnych 527
6.6. Podsumowanie 528
7. Psychologia w sporcie niepełnosprawnych – Maciej Wilski 531
7.1. Wstęp 531
7.2. Bariery w podejmowaniu aktywności fizycznej 532
7.3. Potencjał podmiotowy osoby niepełnosprawnej – zasoby psychologiczne 540
7.4. Formy wspomagania psychologicznego 549
7.5. Podsumowanie 554
8. Nowoczesne technologie w sporcie niepełnosprawnych – Andrzej Kosmol, Bartosz Molik 561
8.1. Definicje 561
8.2. Klasyfikacja technologicznych rozwiązań 562
8.3. Rozwój technologii w sporcie niepełnosprawnych 563
8.4. Technologie przyszłości – kontrowersje i wyzwania 569
9. Urazowość w sporcie niepełnosprawnych – Wojciech Glinkowski 575
9.1. Wstęp 575
9.2. Czynniki ryzyka doznania urazu 576
9.3. Podsumowanie 583
10. Badania naukowe w sporcie niepełnosprawnych – Natalia Morgulec-Adamowicz, Andrzej Kosmol 587
11. W kierunku integracji – Andrzej Kosmol, Bartosz Molik, Natalia Morgulec-Adamowicz 599
11.1. Od rehabilitacji do sportu osób niepełnosprawnych 599
11.2. Od sportu osób niepełnosprawnych do sportu profesjonalnego 601
Skorowidz 611
