Taktyka armii rosyjskiej w dobie wojen napoleońskich
Armię Imperium Rosyjskiego na przełomie XVIII i XIX wieku zaliczano do najpotężniejszych w Europie. Jako pierwsza oparła się „niezwyciężonej” armii francuskiej i choćby dlatego warto zwrócić uwagę na podstawy jej sukcesu. Niewątpliwie należy ich szukać w metodach szkolenia, organizacji oraz stosowanej taktyce. Wojny prowadzone od 1792 roku i trwające ponad dwie dekady odcisnęły swoje piętno w każdej dziedzinie życia ówczesnych ludzi, zwłaszcza zaś w sztuce wojennej. Swoją jakże ważną cegiełkę dołożyła w tym aspekcie armia rosyjska. Co ciekawe, jak twierdził francuski emigrant polityczny, który wstąpił do służby rosyjskiej, hrabia Andrault de Langeron, armia carska była jedną z najgorszych, a zarazem jedną z najlepszych w Europie. Przyczyny tego nietypowego stanu rzeczy można doszukać się w charakterze rosyjskiego żołnierza. To głównie dzięki jego wytrwałości i niezłomności udało się odeprzeć, a następnie pokonać Wielką Armię. Należy podkreślić, że to właśnie umiejętne zastosowanie taktyki niższego szczebla, na którą składały się działania każdego pojedynczego żołnierza i oficera, pozwoliło na wykorzystanie potencjału tkwiącego w armii rosyjskiej.
Z naszej perspektywy, przemiany, które miały miejsce w Armii Imperium Rosyjskiego podczas wojen z przełomu wieków są szczególnie istotne. To właśnie w Armii Królestwa Polskiego wprowadzono rosyjskie wzorce, które zderzyły się z napoleońskim zapatrywaniem na wojsko i wojnę. Należy również zaznaczyć, że wielu polskich, jak również rosyjskich wojskowych zdobywało doświadczenie za czasów wojen napoleońskich. Ta mieszanka rosyjskiej musztry i regulaminów oraz napoleońskiej myśli operacyjnej, którą możemy dostrzec choćby w planach Ignacego Prądzyńskiego, przeszła próbę w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1831 roku. Dlatego też, analizując wydarzenia tej wojny warto zwrócić uwagę na czynniki, które ukształtowały rosyjską sztukę wojenną, a tym samym miały wpływ na naszą polską sztukę prowadzenia wojny.
Książka braci Aleksandra i Jurija Żmodikowa to pierwsza monografia poświęcona zagadnieniom dotyczącym taktyki stosowanej przez armię rosyjską w okresie napoleońskim. Dzięki gruntownej analizie licznych pamiętników, wspomnień oraz rozkazów i raportów, autorzy zobrazowali praktyczne zastosowanie regulaminowych szyków i formacji na polu bitwy.
Niniejsza praca ukazała się pod tytułem Tactics of the Russian Army in the Napoleonic Wars w 2005 roku w Stanach Zjednoczonych. Autorzy uzupełnili pierwsze wydanie, które zostało przetłumaczone i w tej odświeżonej formie wydane. W celu uniknięcia błędów terminologicznych udostępniona została rosyjska wersja językowa, która również w niniejszym wydaniu została wykorzystana. Wszystkie daty podane są w nowym stylu, czyli według kalendarza gregoriańskiego.
