Teoria PWM i paradygmat rozwoju kompetencji
Podobno uczucia odgrywają kluczową rolę w kierowaniu nieskończonym strumieniem decyzji, które musimy podejmować w swoim życiu każdego dnia. Przypuszczenie to rozpoczęło proces poszukiwań, które doprowadziły Autora niniejszej książki do stwierdzenia, że decyzji nie można podejmować, kierując się czystym rozsądkiem. A to dlatego, że większość z nich wymaga nie tylko wyczucia, ale i tzw. mądrości emocjonalnej, którą z kolei dają nam jedynie wcześniejsze doświadczenia.
Czy zdajemy sobie bowiem sprawę z tego, że w pierwszych kilkutysięcznych sekundy postrzegania czegoś nie tylko nieświadomie pojmujemy, co to jest, ale także decydujemy, czy się nam to podoba czy nie? Nie sądzę. A tak właśnie działa tzw. poznająca nieświadomość, której magazynem jest ciało migdałowate znajdujące się w ludzkim mózgu. Im silniejsze jest pobudzenie ciała migdałowatego, tym silniejsze utrwalenie przeżyć, które stają się częścią najbardziej niezatartych wspomnień. Jak się okazuje, nasz mózg ma dwa układy pamięci – jeden przeznaczony do rejestrowania zwykłych wydarzeń, a drugi do przechowywania faktów silnie nacechowanych emocjonalnie. To właśnie dlatego „nawet nie potrafimy myśleć” w chwilach przygnębienia, niepokoju czy złości, gdyż w pewnym sensie mamy dwa mózgi, dwa umysły i dwa odmienne rodzaje inteligencji: racjonalną i emocjonalną. Tak się też składa, że sam intelekt nie może wykorzystać w pełni swych możliwości bez udziału emocji.
Generalnie rzecz biorąc ludzie koncentrują się najlepiej wtedy, gdy jakieś zadanie wymaga od nich wysiłku nieco większego niż zwykle i są w stanie zdobyć się na taki wysiłek. Jeśli wymagania są zbyt małe, to są znużeni. Jeśli są zbyt duże, to zaczynają się niepokoić. Tylko w strefie, która oddziela znużenie od niepokoju, występuje apogeum ludzkich możliwości, także intelektualnych, nazwane przez badaczy stanem uskrzydlenia.
A co by się stało, gdyby tak wykorzystać ten stan i towarzyszące mu warunki do rozwoju kompetencji potrzebnych w biznesie? Stanisława Borkowska twierdzi w swoim artykule zatytułowanym: Edukacja w Polsce w drodze do Gospodarki Opartej na Wiedzy […], że „kompetencje niezbędne w wykonywaniu pracy zdobywa się przez:
– praktyczne wykorzystanie wiedzy (learning by using);
– działanie (learning by doing);
– interakcje i eksperymentowanie (experimental learning)”.
To właśnie stwierdzenie, w powiązaniu z autorskimi doświadczeniami na polu tzw. symulacyjnych gier decyzyjnych serio, wykreowało zasadniczy obszar dociekań naukowych, które w bardzo ciekawy sposób zostały opisane w niniejszej książce. To właśnie one stanowią też podstawową myśl przewodnią niniejszej pracy. Nie jest ona jednak wszechstronną analizą wszystkich aspektów procesu racjonalnego i emocjonalnego uczenia się. Natomiast jest, a przynajmniej taka była intencja jej Autora, istotnym przyczynkiem na drodze do wyjaśnienia tego, dlaczego nasze świadome działania wynikają z procesów, których często sobie nie uświadamiamy, a także jak te procesy wykorzystać do rozwoju i doskonalenia indywidualnych kompetencji w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.
Na zakończenie warto podkreślić, że książkę napisano tak, aby była ona zrozumiała dla czytelnika bez przygotowania naukowego, nie znającego specjalistycznej terminologii. Jednocześnie jednak pisano ją w sposób nie trywializujący osiągnięć współczesnej myśli naukowej. Jej Autor ma szczerą nadzieję, że udało mu się stworzyć publikację, którą z przyjemnością czytać będą zarówno dyletanci w tej dziedzinie wiedzy, jak i naukowcy.
Wstęp 9
Teoria przedsiębiorcy właściciela menedżera 15
Geneza i istota pojęcia przedsiębiorca 17
Przedsiębiorca i przedsiębiorcze szkoły myślenia 19
Pojęcie i typologia małego przedsiębiorstwa 25
Kryteria jakościowe 26
Kryteria ilościowe 27
Kryteria mieszane 29
Pojęcie i typologia małego przedsiębiorcy 30
Typy przedsiębiorcy-właściciela-menedżera w sektorze małych podmiotów gospodarczych 34
Analiza przyczyn niepowodzenia gospodarczego małych przedsiębiorstw 37
Skala niepowodzenia gospodarczego w Polsce 41
Błędy w procesie zarządzania przedsiębiorstwem jako przyczyna niepowodzeń gospodarczych 44
Społeczno-osobowościowe aspekty niepowodzenia gospodarczego. 56
Paradygmat rozwoju kompetencji 61
Wprowadzenie do problematyki 63
Geneza i istota pojęcia kapitał intelektualny 69
Mądrość a kompetencje, czyli pomiędzy ustami a brzegiem pucharu 75
Doskonalenie kompetencji w świetle teorii nauczania 95
Doskonalenie kompetencji poprzez trening 104
SGDS i jej użyteczność w procesie rozwoju kompetencji 111
Geneza symulacyjnej gry decyzyjnej 113
Pojęcie symulacji 114
Istota gry 115
Współzawodnictwo 121
Pojęcie symulacyjnej gry decyzyjnej 121
Rzeczywistość i jej symulacje 130
Historia symulacyjnych gier decyzyjnych serio 132
Model operacjonalizacji kompetencji PWM metodą SGDS 140
Najważniejsze konkluzje empiryczne dotyczące użyteczności SGDS jako narzędzia samodoskonalenia 145
Analiza wyników autorskich badań empirycznych 156
Synteza myśli przewodniej 163
Konkluzje i wnioski 165
Załączniki 169
Literatura 191
Pozycje zwarte 193
Artykuły i referaty 203
Publikacje w formie elektronicznej 208
Akty prawne 208
Przypisy 209
