Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim
Biogram:
Janusz Mariański, emerytowany profesor socjologii religii i socjologii moralności w Instytucie Socjologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, wykładowca w Wyższej Szkole Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, współpracuje z Instytutem Statystyki Kościoła Katolickiego SAC w Warszawie, członek Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk. W 2016 roku został powołany przez Prezesa Rady Ministrów Beatę Szydło w skład Zespołu ds. Nagród (kadencja w latach 2016-2018). Jest powszechnie uznawany za współtwórcę i niekwestionowany autorytet współczesnej socjologii religii i moralności, znawcę teorii socjologicznej i katolickiej nauki społecznej, a jednocześnie jest empirykiem zaangażowanym w krajowe i międzynarodowe projekty badawcze. Jako aktywny uczestnik wielu stowarzyszeń naukowych, członek komitetów redakcyjnych i promotor 58 prac doktorskich inspiruje kolejne pokolenia adeptów socjologii; jest laureatem licznych nagród i wyróżnień, m.in. prestiżowej nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe. Na jego dorobek naukowy składa się 1000 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 60 książek, m.in.: Etos pracy bezrobotnych. Raport z badań empirycznych (Lublin 1994); Społeczeństwo i moralność. Studia z katolickiej nauki społecznej i socjologii moralności (Tarnów 2008); Przemiany moralności polskich maturzystów w latach 1994-2009. Studium socjologiczne (Lublin 2011); Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana (Toruń 2012); Moralność w kontekście społecznym (Kraków 2014); Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: mit czy rzeczywistość? (Toruń 2016). W 2010 roku opublikowano księgę jubileuszową pt. „Między socjologią i teologią. Pola zainteresowań i badań naukowych Janusza Mariańskiego” (Poznań 2010).
Fragment przedmowy:
Ksiądz Profesor Janusz Mariański niezwykle trafnie zauważa, że socjologia pozwala dostrzec jak wczesny system ostrzegawczy, to czego inni jeszcze nie dostrzegają. Mimo wyraźnie ukierunkowanego procesu przemian religijnej tożsamości polskiego społeczeństwa Autor dostrzega i socjologicznie interpretuje nie tylko tendencje sekularyzacyjne i laicyzacyjne, pluralistyczne oraz indywidualistyczne, ale także przeciwstawne im siły antysekularyzacyjne i ewangelizacyjne. „Sekularyzacji nie można złożyć na polskim cmentarzu przedwcześnie martwych teorii”, podobnie zresztą, jak i religijnej deprywatyzacji. Trendy społeczne nie przebiegają na zasadzie nieuchronnej, niezależnej od idei i działań ludzi, według logiki determinizmu kulturowego. Nowoczesność jest rezultatem praktyk życiowych ludzi myślących i nie pozbawionych wrażliwości religijnej.
Nowoczesne społeczeństwa nie muszą być z istoty świeckie (sekularne), co nie oznacza, że radykalnym przeobrażeniom nie podlega tradycyjny model kościelnej religijności. To, co będzie z nami w przyszłości, zależy także w dużej mierze od nas samych. Jak czytamy w zakończeniu: „w sprawach religijnych i moralnych, jak i w ogóle w sprawach dotyczących ludzi, nie ma jednokierunkowej ewolucji ani jedynej zasady, według której przebiegają procesy religijno-moralne”.
prof. zw. dr hab. Wojciech Świątkiewicz
fragment Przedmowy
