Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla

• Druk: Warszawa, 2012
• Redakcja naukowa: Marek Wierzba, Piotr Sikorski, Władysław Matuszkiewicz, Wojciech Szwed
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Zespoły roślinne to podstawowe jednostki pozwalające opisać i wyodrębnić przestrzennie roślinność dowolnego obszaru. Znajdują one zastosowanie w ochronie przyrody, są podstawą identyfikowania siedlisk sieci Natura 2000 oraz planowania i zarządzania zasobami przyrodniczymi. Jest to jedyne w swoim rodzaju kompendium, które w zwięzły i całościowy sposób prezentuje wszystkie uznane jednostki leśne i zaroślowe występujące w Polsce.

Publikacja przeznaczona jest dla studentów wydziałów biologii, leśnictwa, architektury krajobrazu, ochrony środowiska oraz pracowników służb leśnych, a także dla miłośników przyrody hobbystycznie zajmujących się tematyką leśną.

Autorzy są pracownikami naukowymi SGGW, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i Akademii Podlaskiej w Siedlcach

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Biologia i przyroda
• Redakcja: Marek Wierzba, Piotr Sikorski, Władysław Matuszkiewicz, Wojciech Szwed
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-21111-0
• ISBN druku: 978-83-01-17064-6
• Liczba stron: 530

Przedmowa 	V
Podziękowania	VII

1. Lasy i zarośla – definicje, cechy diagnostyczne, funkcje (Piotr Sikorski, Wojciech Szwed, Czesław Wysocki)		 1

2. Historia badań roślinności leśnej i zaroślowej – pionierzy fitosocjologii w Polsce (Władysław Matuszkiewicz, Piotr Sikorski, Wojciech Szwed)  5

Józef Konrad Paczoski – prekursor fitosocjologii opisowej         5
Początki nowoczesnej fitosocjologii przed II wojną światową         6
Gwałtowny rozwój ośrodków fitosocjologii po II wojnie światowej       11
Czas rewizji i syntez na przełomie XX i XXi wieku             19

3. Drzewa leśne Polski (Władysław Danielewicz)               21

	Drzewa iglaste (nagozalążkowe)                   22

Jodła pospolita – Abies alba Mill.                  22
Świerk pospolity – Picea abies (L.) H. Karst             24
Sosna pospolita – Pinus sylvestris L.                27
Sosna limba – Pinus cembra L.                  29

	Drzewa liściaste (okrytozalążkowe)                 31

Klon polny – Acer campestre L.                  31
Klon zwyczajny – Acer platanoides L.                32
Klon jawor – Acer pseudoplatanus L.                33
Olsza czarna – Alnus glutinosa (L.) Gaertn.              34
Olsza szara – Alnus incana (L.) Moench               36
Brzoza brodawkowata – Betula pendula Roth             37
Brzoza omszona – Betula pubescens Ehrh.              38
Grab pospolity – Carpinus betulus L.                39
Buk pospolity – Fagus sylvatica L.                 40
Jesion wyniosły – Fraxinus excelsior L.                42
Topola biała – Populus alba L.                  43
Topola czarna – Populus nigra L.                  44
Topola osika – Populus tremula L.                  45
Dąb bezszypułkowy – Quercus petraea (Matt.) Liebl.          47
Dąb szypułkowy – Quercus robur L.                48
Wierzba biała – Salix alba L                  49
Wierzba krucha – Salix fragilis L                  50
Jarząb pospolity – Sorbus aucuparia L                51
Lipa drobnolistna – Tilia cordata Mill.                52
Lipa szerokolistna – Tilia platyphyllos Scop.              53
Wiąz górski – Ulmus glabra Huds.                  54
Wiąz szypułkowy – Ulmus laevis Pall.                55
Wiąz polny – Ulmus minor Mill. em. Richens             56

4. Znaczenie lasów i ich podział z punktu widzenia leśnictwa (Władysław Danielewicz, Wojciech Szwed, Piotr Kiciński)         63

5. Zagrożenia i ochrona zbiorowisk leśnych (Władysław Danielewicz)       74

Przyczyny zagrożenia zbiorowisk leśnych               75
Zasady i formy ochrony zbiorowisk leśnych               79

6. Ogólny podział fitosocjologiczny lasów i zarośli w Polsce (Władysław Matuszkiewicz, Piotr Sikorski, Wojciech Szwed)         87

7. Klucz do oznaczania roślinności zaroślowej i leśnej (Władysław Matuszkiewicz, Piotr Sikorski, Wojciech Szwed)            105

8. Przegląd zespołów leśnych występujących w Polsce (Władysław Matuszkiewicz, Piotr Sikorski, Wojciech Szwed, Władysław Danielewicz, Piotr Kiciński, Marek Wierzba)            136

	Klasa Epilobietea angustifolii                     138

Zarośla maliny – Rubetum idaei                 138
Zarośla bzu czarnego – Sambucetum nigrae             140
Zarośla bzu koralowego – Sambucetum racemosae           144
Zarośla wierzby iwy – Epilobio-Salicetum capreae           147

	Klasa Oxycocco-Sphagnetea                     151

Górskie torfowiska wysokie z sosną drzewokosą – Pino mugo-Sphagnetum                       151
Kontynentalne torfowiska wysokie – Ledo-Sphagnetum magellanici     154
Klasa Betulo-Adenostyletea                     160
Karkonoskie laski jarzębinowe – Pado-Sorbetum           160
Karpackie laski jarzębinowe – Athyrio-Sorbetum           162

	Klasa Rhamno-Prunetea                     166

Zarośla tarninowe – Rubo fruticosi-Prunetum spinosae         166
Zarośla kruszyny i jeżyn – Frangulo-Rubetum plicati           170
Zarośla żarnowca – Calluno-Sarothamnetum             173
Zarośla ligustru – Pruno-Ligustretum               176
Zarośla derenia świdwy – Rhamno-Cornetum sanguinei         180
Zarośla rokitnika i wierzby piaskowej – Salicion arenariae         184

	Klasa Salicetea purpureae                     189

Zarośla wierzby siwej – Salici-Myricarietum             189
Zarośla wiklin – Salicetum triandro-viminalis             192
Łęg wierzbowy – Salicetum albo-fragilis               197
Łęg topolowy – Populetum albae                201

	Klasa Alnetea glutinosae                     206

Łozowisko z wierzbą uszatą – Myrico-Salicetum auritae         206
Łozowisko z wierzbą szarą – Salicetum pentandro-cinereae       210
Łozowisko z wierzbą rokitą – Betulo-Salicetum repentis         214
Ols torfowcowy – Sphagno squarrosi-Alnetum             218
Ols porzeczkowy – Ribeso nigri-Alnetum               223
Borealna brzezina bagienna – zbiorowisko Betula pubescens-Thelypteris palustris                         228
Dębniak turzycowy – zbiorowisko Quercus robur-Carex elongata       232

	Klasa Erico-Pinetea                       237

Reliktowe sośniny górskie – Erico-Pinion             237

	Klasa Vaccinio-Piceetea                     242

Bór bażynowy – Empetro nigri-Pinetum               242
Bór chrobotkowy – Cladonio-Pinetum               246
Subkontynentalny bór świeży – Peucedano-Pinetum           251
Subatlantycki bór sosnowy świeży – Leucobryo-Pinetum         256
Bór trzęślicowy – Molinio (caeruleae) – Pinetum           261
Subkontynentalny bór mieszany – Querco roboris-Pinetum       266
Subborealny bór mieszany – Serratulo-Pinetum           272
Subatlantycka brzezina bagienna – Vaccinio uliginosi-Betuletum (pubescentis)                       278
Kontynentalny bór bagienny – Vaccinio uliginosi-Pinetum       282
Trzcinnikowy bór wilgotny – Calamagrostio villosae-Pinetum       287
Dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy – Abieti-Piceetum         292
Nawapienna świerczyna górnoreglowa – Polysticho-Piceetum       298
Wyżynna jedlina – Abietetum albae                 301
Górnoreglowa świerczyna sudecka – Calamagrostio villosae-Piceetum                         306
Górnoreglowa świerczyna karpacka – Plagiothecio-Piceetum       312
Dolnoreglowa świerczyna na torfie – Bazzanio-Piceetum         316
Borealna świerczyna na torfie – Sphagno girgensohnii-Piceetum       320
Jegiel – Querco-Piceetum                     325
Karpackie zarośla kosodrzewiny – Pinetum mugo (carpaticum)       330
Sudeckie zarośla kosodrzewiny – Pinetum mugo (sudetocum)       335

	Klasa Quercetea robori-petraeae                   340

Kwaśny las brzozowo-dębowy – Betulo-Quercetum (roboris)       340
Kwaśna dąbrowa z trzęślicą modrą – Molinio caeruleae-Quercetum (roboris)                         346
Kwaśny las bukowo-dębowy – Fago-Quercetum (petraeae)         349
Kwaśna dąbrowa trzcinnikowa – Calamagrostio arundinaceae-Quercetum   354
Podgórska kwaśna dąbrowa trzęślicowa – Molinio arundinaceae-Quercetum (roboris)                         360
Podgórska kwaśna dąbrowa – Luzulo luzuloidis-Quercetum (petraeae)     362

	Klasa Querco-Fagetea                       367

Kserotermiczna dąbrowa z dębem omszonym – Quercetum pubescenti-petraeae                     367
Świetlista dąbrowa – Potentillo albae-Quercetum petraeae         371
Łęg jesionowo-olszowy – Fraxino-Alnetum             378
Łęg gwiazdnicowy – Stellario nemorum-Alnetum (glutinosae)       384
Podgórski łęg jesionowy – Carici remotae-Fraxinetum           388
Nadrzeczna olszyna górska – Alnetum incanae             392
Bagienna olszyna górska – Caltho laetae-Alnetum           397
Łęg jesionowo-wiązowy – Ficario-Ulmetum minoris           401
Zboczowy łęg wiązowy – Violo odoratae-Ulmetum           408
Grądy
Grąd subatlantycki – Stellario holosteae-Carpinetum (betuli)       412
Grąd środkowoeuropejski – Galio sylvatici-Carpinetum (betuli)       417
Grąd subkontynentalny – Tilio cordatae-Carpinetum (betuli)       422
Grąd zboczowy – zbiorowisko Acer platanoides-Tilia cordata       431
Kwaśna buczyna górska – Luzulo luzuloidis-Fagetum           435
Kwaśna buczyna niżowa – Luzulo pilosae-Fagetum           439
Jedlina dolnoreglowa – zbiorowisko Abies alba-Oxalis acetosella       443
Żyzna buczyna karpacka – Dentario glandulosae-Fagetum         448
Żyzna buczyna sudecka – Dentario enneaphylli-Fagetum         454
Żyzna buczyna niżowa – Galio odorati-Fagetum             458
Buczyna szczyrowa – zbiorowisko Fagus sylvatica-Mercurialis perennis     464
Buczyny storczykowe – podwiązek Cephalanthero-Fagenion         468
Jaworzyna z języcznikiem zwyczajnym – Phyllitido-Aceretum (pseudoplatani)                       477
Jaworzyna miesiącznicowa – Lunario-Aceretum             480
Jaworzyna karpacka – Sorbo aucupariae-Aceretum pseudoplatani     485
Jaworzyna ziołoroślowa – Aceri-Fagetum               489
Zboczowy las klonowo-lipowy – Aceri platanoidis-Tilietum platyphylli     493

Literatura                               498

Indeks łacińskich nazw jednostek fitosocjologicznych i gatunków roślin     507