Żydzi. Polska. Autobiografia PAKIET

Żydzi. Polska. Autobiografia PAKIET

Obrazki z moich lat chłopięcych

Bilder aus meiner Knabenzeit [Obrazki z moich lat chłopięcych] wydane w 1872 roku to zbiór esejów autobiograficznych, w których Ludwig Kalisch ukazuje różne aspekty życia gminy żydowskiej w Lesznie – w owym czasie największej gminy żydowskiej w Wielkopolsce. Autor szczegółowo opisuje zwłaszcza żydowską edukację religijną, życie rodzinne i gospodarcze, ale również trendy emancypacyjne i akulturacyjne. Bilder… to jedno z najciekawszych świadectw tożsamościowych i politycznych przeobrażeń społeczności żydowskiej Wielkopolski w pierwszej połowie XIX wieku.

Moje Wspomnienia Tom 1

Pierwszy tom wspomnień Jecheskiela Kotika, które po raz pierwszy ukazały się w Warszawie pod koniec 1912 roku, od razu zostały przyjęte bardzo entuzjastycznie przez ówczesnych czytelników. Świadczy o tym choćby pochlebna opinia, jaką wyraził o nich Szolem Alejchem, czołowy żydowski pisarz XX wieku : „To nie jest zwykła książka – toż to skarb, ogród, rajski ogród pełen kwiatów i ptasiego śpiewu. […] Po prostu monumentalne dzieło… Każdy żydowski dom interesujący się żydowską przeszłością powinien zostać dumnym posiadaczem tej książki”.

Moje Wspomnienia Tom 2

Zachęcony sukcesem pierwszego tomu Wspomnień Jecheskiel Kotik szybko opublikował ich drugą część, zabierając czytelników w dalszą podróż po miastach i miasteczkach XIX-wiecznej strefy osiedlenia. Tym razem jednak nie jest to podróż sielankowa i sentymentalna. Wręcz przeciwnie – drugi tom jest przepełniony smutkiem, pesymizmem i silnym poczuciem życiowej klęski. Kotik opisuje w nim koleje swojego losu: wędrówki w poszukiwaniu godnego zajęcia i związane z tym niepowodzenia.

Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich

Zwój pana Meira to historia uprowadzenia piętnastoletniego żydowskiego chłopca. Wędrujący z Moraw do Krakowa Meir ben Jechiel został porwany przez polskiego szlachcica. Wspomnienia z okresu niewoli pełne są niedomówień i zagadek, których rozwikłanie wymagało niemal detektywistycznych poszukiwań. Dają przy tym ciekawy wgląd w sferę współżycia ludności żydowskiej z nieżydowską na początku XVII wieku.

Boso przez ciernie i kwiaty

Memuary Kamińskiej zostały opublikowane w latach 1926–1927 na łamach warszawskiego dziennika jidysz „Der Moment”. Ramy chronologiczne wspomnień tworzą lata 1870–1897. Stanowią one niezwykle cenny dokument przedstawiający narodziny profesjonalnego teatru żydowskiego. W książce ukazane zostały przede wszystkim perypetie wędrownej trupy teatralnej, odwiedzającej miasta i miasteczka obecnej Polski. Wspomnienia dostarczają też cennych informacji na temat nieznanych faktów z początkowego okresu życia i kariery aktorki.

Awiezer

W tekście Gincburg opisał swoje dzieciństwo i wczesną młodość na tle tradycyjnej społeczności żydowskiej Europy Wschodniej oraz proces swojej formacji jako maskila. Poddał krytyce przestarzałe, jego zdaniem, instytucje żydowskiego życia społecznego i na przykładzie własnej historii ukazał ich nieadekwatność i szkodliwość. Pisarz dokonał analizy metod pedagogicznych stosowanych przez swoich nauczycieli, wykazując niedostatki ówczesnego systemu edukacji żydowskiej. Ponadto ukazał katastrofalne, w jego opinii, skutki przedwczesnego ożenku i swatów rozumianych jako transakcja pomiędzy rodzinami. Końcową część pracy poświęcił Gincburg opisowi swojego kryzysu wiary z jednej strony, a z drugiej – niezdolności wspólnoty do udzielenia odpowiedzi na duchowe i intelektualne potrzeby dorastającego pokolenia.

„Płonęli gniewem”

W prezentowanych tekstach Czytelnik znajdzie fascynujący opis dzieciństwa i dorastania. Przedstawiona została w nich międzywojenna żydowska kultura młodzieżowa, a także syjonizm, socjalizm, komunizm i ostra rywalizacja między nimi. W tomie znajdują się też opisy katastrofy humanitarnej okresu pierwszej wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej czy też przemocy antyżydowskiej na podlaskiej prowincji w połowie lat trzydziestych XX wieku.

Dziewczęce lata

Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu to debiut literacki Racheli Fajgenberg (Feigenberg, 1885-1972), pisarki tworzącej w językach jidysz i hebrajskim, jednej z najpopularniejszych żydowskich autorek i publicystek okresu międzywojennego, dziś przeważnie zapomnianej. To jedna z pierwszych żydowskich kobiecych autobiografii, opisująca dzieciństwo i młodość żydowskiej dziewczynki spędzone w Lubaniu w guberni mińskiej (dzisiaj Białoruś) na przełomie XIX i XX wieku, opublikowana w odcinkach na łamach petersburskiego miesięcznika „Dos Lebn” w 1905 roku.