Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 13, Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć. Pomiechówek, Chełmno nad Nerem, Treblinka

• Druk: Warszawa, 2013
• Seria / cykl: Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy
• Redakcja naukowa: Alina Skibińska, Barbara Engelking, Ewa Wiatr
• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tom składa się z dwóch oddzielnych części. Pierwsza dotyczy obozu przejściowego w Pomiechówku, druga - ośrodków zagłady w Chełmnie nad Nerem i w Treblince. Liczba ofiar Chełmna i Treblinki jest nieporównywalnie większa, niemniej członkowie "Oneg Szabat" poświęcili ofiarom Pomiechówka stosunkowo dużo uwagi. Latem 1941 r., gdy do getta warszawskiego przybyli świadkowie wydarzeń w tym obozie, ośrodki w Chełmnie i Treblince jeszcze nie istniały. Współpracownicy Ringelbluma nie dysponowali też zapewne bezpośrednimi relacjami o losach Żydów na terenach zajmowanych przez Niemców po rozpoczęciu wojny z ZSRR. Dlatego wstrząsające świadectwa więźniów Pomiechówka musiały zrobić na ankieterach "Oneg Szabat" ogromne wrażenie.

Bezpośredni dostęp do całej grupy świadków zbrodni dał wyjątkową okazję do sporządzenia szczegółowego opisu wydarzeń. Sytuacja taka nie powtórzyła się już później. Świadectwa o głównych ośrodkach zagłady na ziemiach polskich były zbierane od pojedynczych uciekinierów lub docierały do Warszawy za pośrednictwem osób trzecich. Relacje byłych więźniów Pomiechówka, spisane przez Salomeę Ostrowską i sygnowane przez autorów, nie tylko dostarczają informacji o tym obozie przejściowym, ale pokazują też metody pracy grupy Ringelbluma.

Do książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Redakcja: Alina Skibińska, Barbara Engelking, Ewa Wiatr
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-235-1616-3
• ISBN druku: 978-83-235-1240-0
• Liczba stron: 251

Wprowadzenie V

Część pierwsza. Obóz przejściowy w Pomiechówku	2

Wykaz skrótów     5
Wstęp     7
Nota edytorska     12

Dokumenty	15

Dok. 1. Po 08.1941, Warszawa-getto. Abram Błaszka vel Blaszka, Relacja pt. „Wrażenia z pobytu w obozie koncentracyjnym w Pomiechówku”     16
Dok. 2. Po 16.08.1941, Warszawa-getto. N.N., Relacja mieszkańca Zakroczymia o wygnaniu do obozu w Pomiechówku     26
Dok. 3. Po 16.08.1941, Warszawa-getto. Miriam Fasa, Relacja z wygnania ludności żydowskiej z Płońska do obozu w Pomiechówku. Wykaz pomordowanych w obozie     29
Dok. 4. Po 09.1941, Warszawa-getto. N.N., Relacja mieszkanki Płońska o wygnaniu do obozu w Pomiechówku     35
Dok. 5. Po 16.08.1941, Warszawa-getto. N.N., Relacja z wygnania ludności żydowskiej z Płońska do obozu w Pomiechówku     37
Dok. 6. Po 16.08.1941, Warszawa-getto. Paweł Robota, Szmul Krzak, Majer Magid, Zelik Top, Azryel Górecki, Mordka Całka, Natan Ruda, Lejzor Ajzenberg, Róża Kapłan, Szmul Łokieć. Relacje („Protokoły”) z pobytu w obozie w Pomiechówku     40
Dok. 7. a) Po 8.09.1941, Warszawa-getto. Relacje wygnanych z różnych miast do obozu w Pomiechówku spisane przez Salomeę Ostrowską     47
b) Po 16.08.1941, Warszawa-getto. N.N., Relacja mieszkańca Zakroczymia o wygnaniu do Pomiechówka     56
Dok. 8. Po 8.09.1941, Warszawa-getto. Salomea Ostrowska, Opracowanie pt. „Obóz śmierci – Pomiechówek”. Przebieg deportacji Żydów z Nowego Dworu i Płońska do fortu w Pomiechówku     56
Dok. 9. a) Po 09.1941, Warszawa-getto. N.N. i Hersz Wasser. Wykaz imienny Żydów zamordowanych w Pomiechówku     68
b) Po 09.1941, Warszawa-getto. N.N., „Lista poległych z Kikoła w Ponichówkach” [s]     69
Bibliografia     70
Wykaz sygnatur     71

Część druga. Ośrodki zagłady: Chełmno nad Nerem i Treblinka	73

Wykaz skrótów     77
Wstęp     80
Nota edytorska     87

Rozdział I. Ośrodek zagłady Chełmno nad Nerem (Kulmhof am Nehr)	89

Dok. 1. a) 1942, Warszawa-getto. Jakub Grojnowski [Szlamek (Szlomo), właśc. Szlama Ber Winer], Relacja pt. "בֿקעיי יקסװאָנױרג ןרבק-גנאַװצ םענופֿ תודע-תיבֿג" [„Świadectwo przymusowego grabarza Grojnowskiego Jakuba”], Izbica Kuj[awska], Chełmno     90
b) 5.02.1942, Piotrków [Trybunalski]. Rada Żydowska Piotrków, Zaświadczenie z 5.02.1942 o zameldowaniu Jakuba Grojnowskiego [właśc. Szlamy Bera Winera] na pobyt tymczasowy (Piotrków, ul. Grodzka 3)     112
c) Przed 18.03.1942, b.m. Szlamek [Jakub Grojnowski, właśc. Szlama Ber Winer], Fotografia     113
Dok. 2. Po 01.1942, Warszawa-getto. N.N., Raport pt. „Die Vorfälle in Kulmhof” [„Wydarzenia w Chełmnie”]. Organizacja ośrodka zagłady i przebieg masowych egzekucji Żydów (grudzień 1941 – styczeń 1942 r.)     114
Dok. 3. 01.1942, po 01.1942, Krośniewice, Warszawa-getto. Róża [Kapłan], Listy do Szmuela [Kapłana] (Warszawa, ul. Nowolipie 28 m. 18) o zagładzie Żydów i poszukiwaniu uciekinierów z Chełmna (regest)     121
Dok. 4. 21.01.1942, Grabów k. Łęczycy, N.N. [rabin Jakub Szulman], List do krewnych w getcie warszawskim informujący o zagładzie Żydów w Chełmnie nad Nerem (regest)     122
Dok. 5. Po 27.01.1942, Warszawa-getto, N.N. Fela z Kutna, List do N.N. w getcie warszawskim informujący o ośrodku zagłady w Chełmnie (regest)     122
Dok. 6. 01.1941, b.m. Gelbart, List do Rywena [Gelbarta] w getcie warszawskim o masowym mordowaniu Żydów gazem w ośrodku zagłady w Chełmnie (regest)     122
Dok. 7. Po 01.1942, Warszawa-getto. [Uszer Taube?], Relacja dotycząca wydarzeń w okręgu kolskim 1941/1942 r., informacja o ośrodku zagłady w Chełmnie od uciekinierów (regest)     123
Dok. 8. Po 26.02.1942, Warszawa-getto. [Lajwe] Wołkowicz, Relacja pt. "עיבמאָד" [„Dąbie”] (regest)     123
Dok. 9. 03.1942, Warszawa-getto. Raport „Oneg Szabat” pt. „Wypadki chełmińskie”. Opis masowej zagłady Żydów w Chełmnie nad Nerem (regest)     124

Rozdział II. Ośrodek zagłady Treblinka II	125

Dok. 10. 28.08.1942, Warszawa-getto. Dawid Nowodworski, Relacja z pobytu w ośrodku zagłady w Treblince     126
Dok. 11. Po 09.1942, Warszawa-getto. N.N., Relacja uciekiniera z Treblinki     130
Dok. 12. 09.1942, Warszawa-getto. N.N. [Jakub Rabinowicz?], Relacja z ośrodka zagłady w Treblince (fragment)     136
Dok. 13. a) Po 26.12.1942, Warszawa-getto. [Jakub (Jakow, Abram, Abraham) Krzepicki], Relacja pt. "ענעמוקעגקירוצ טימ ןכערפשעג …יקנילבערט ןוֿפ ןֿפָאלטנַא זיא שטנעמ ַא" [„Człowiek uciekł z Treblinek… rozmowy z powracającym”]. Opis pobytu w Treblince i ucieczki do getta warszawskiego     137
b) b.d., Warszawa. Abram Jakub Krzepicki. Fotografia     207
Dok. 14 Po 12.1942, Warszawa-getto. N.N. [Jakub (Jakow, Abram, Abraham) Krzepicki], Relacja uciekiniera z Treblinki z załączonym planem ośrodka zagłady w Treblince (brak zakończenia)     208
Dok. 15. II poł. 1942, Warszawa-getto. N.N., Szkic do planu ośrodka zagłady w Treblince     217
Dok. 16. Po 07.1942, Warszawa-getto. N.N., Plan ośrodka zagłady w Treblince     218
Dok. 17. Po 11.1942, Warszawa-getto. N.N., Artykuł pt. Obóz śmierci w Treblince, przedruk z „Głosu Warszawy”     219
Bibliografia     223
Wykaz sygnatur     227

Słownik terminów     228
Summary     231
Indeks osób     235
Indeks geograficzny-241