Austriacka Szkoła Ekonomii

• Druk: Warszawa, 2017
• Autor: Marcin Mrowiec
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Jakich zaskakujących wniosków może nam dostarczyć analiza współczesnych gospodarek uwzględniająca poglądy Austriackiej Szkoły Ekonomii?
Z czego tak naprawdę wynikają kryzysy na świecie, i co ma z tym wspólnego Japonia?
W książce zaprezentowano paradygmat Austriackiej Szkoły Ekonomii (ASE) w ujęciu jakiego do tej pory w literaturze nie było. Autor rozpoczyna od przedstawienia najważniejszych elementów poglądów założyciela ASE, Carla Mengera, rozwijanych później przez Ludwiga von Misesa, Friedricha von Hayeka oraz Murraya Rothbarda. Wykład zasadniczych twierdzeń ASE stanowi interesującą syntezę, która ukazuje ścisłą spójność logiczną teorii tej Szkoły, opisującej tak aspekt realny, jak i monetarny gospodarki.
Przedstawione wątki teoretyczne stanowią wstęp do wieloaspektowej analizy rynku Japonii, mającej na celu znalezienie przyczyn już ponad dwóch „straconych dekad” tej gospodarki. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że kraj zdyscyplinowanych pracowników, w wielu sektorach będący symbolem niebywałego zaawansowania technologicznego, znalazł się na czele listy najbardziej zadłużonych krajów świata. Jak doprowadzono do zaciągnięcia tak wielkiego zobowiązania, że jego spłata stała się praktycznie niemożliwa – a wyzwaniem staje się utrzymanie odsetek od długu poniżej „cienkiej czerwonej linii” bankructwa.
W zaprezentowanym ujęciu Japonia staje się pewnym studium przypadku, ukazującym długofalowe skutki „inżynierii gospodarczej”, skutki mocnego i długotrwałego odejścia od wolnorynkowego sposobu działania gospodarki. W gospodarce realnej Japończycy zaaplikowali sobie najwyższy poziom interwencjonizmu spośród gospodarek kapitalistycznych. Analiza konsekwencji tego podejścia objaśnia zaś nie tylko specyficzną dla Japonii architekturę instytucjonalną oraz sposób działania poszczególnych jej elementów – ale także to, jak przyjęte rozwiązania przyczyniały się do stagnacji gospodarki po załamaniu baniek spekulacyjnych lat 80. XX w. Obserwacja aspektów monetarnych poprzez pryzmat teorii pieniądza i kredytu ASE pozwala z kolei uchwycić istotę problemu zadłużenia Japonii, a zarazem centralne wyzwanie coraz żywszej dyskusji ekonomistów na temat wad obecnego światowego ustroju monetarnego oraz propozycji jego zmian.
Publikacja adresowana jest do ekonomistów, naukowców, dziennikarzy, w tym przede wszystkim zwolenników Austriackiej Szkoły Ekonomii. Jest to również cenne źródło wiedzy dla studentów uczelni ekonomicznych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-19687-5
• ISBN druku: 978-83-01-19608-0
• Liczba stron: 250

Wstęp 9
	O czym jest ta książka? 9
	Jak czytać tę książkę? 9
	Czy książka jest tylko dla zainteresowanych Austriacką Szkołą Ekonomii? 10
	Wyzwania i trudności zaproponowanego podejścia 13
Podziękowania 16

Rozdział I. Teoria Austriackiej Szkoły Ekonomii 17

1. Paradygmat ekonomii w ujęciu Carla Mengera 17
	Postrzeganie systemu ekonomicznego przez Carla Mengera 17
	Teoria cen Mengera 19
	System ekonomiczny jako system zależnych cen 20
2. Rozszerzenie paradygmatu ASE przez Ludwiga von Misesa oraz Friedricha von Hayeka – „austriacka” koncepcja procesu rynkowego oraz roli przedsiębiorcy 21
	Proces rynkowy – najważniejsza instytucja koordynacji gospodarczej 21
	Rola przedsiębiorcy w procesie rynkowym 23
	Rola wiedzy typu przedsiębiorczego 23
	„Użycie wiedzy w społeczeństwie” wg Hayeka – argumenty o niemożliwości kalkulacji w socjalizmie oraz przeciwko pozytywistycznym koncepcjom kształtowania gospodarki 25
3. Koncepcja wolnego oraz skrępowanego rynku, definicja interwencjonizmu 34
	Podmioty stosujące interwencje 34
	Ekspansja monetarna jako rodzaj interwencji w działanie wolnego rynku 35
4. Typologia interwencji w ujęciu Murraya Rothbarda 37
	Ogólna systematyka interwencji 37
5. Teoria pieniądza i kredytu w ujęciu ASE 42
	Geneza pieniądza w ujęciu Ludwiga von Misesa 43
	Istota i rodzaje kredytu w ujęciu Ludwiga von Misesa oraz powiązane z nimi dwie role banków w ujęciu teorii monetarnej ASE 45
6. Teoria cyklu koniunkturalnego w ujęciu ASE: cykl jako wynik interwencjonizmu w sferze monetarnej 50
	Austriacka Teoria Cyklu Koniunkturalnego (ATCK) jako kontynuacja teorii pieniądza 50
7. Siatka pojęciowa teorii ASE używana do analizy gospodarki Japonii 68

Rozdział II. Źródła interwencjonizmu w Japonii oraz jego wpływ na architekturę instytucjonalną 79

1. Kulturowe źródła interwencjonizmu w Japonii 79
	Źródła podejścia wspólnotowego w Japonii 79
	Dominacja grup nad jednostką – znaczenie hierarchii 81 „Suchy” mechanizm rynkowy a uwzględniające emocje relacje biznesowe w Japonii 82
2. Historyczne źródła interwencjonizmu w Japonii 83
	Trzęsienie ziemi 1923 roku oraz jego konsekwencje 83
	Nasilenie się tendencji regulacyjnych w latach 30. XX wieku 85 „System 1940 roku” – transformacja sposobu działania przedsiębiorstw i banków na kolejne dekady 88
	Cel powojennego państwa japońskiego 94
3. Biurokracja i jej rola w powojennym systemie gospodarczym 97
	Biurokracja – okres powojennych zmian 97
	Biurokracja – ciągłość personalna i organizacyjna 98
	Biurokracja jako centrum koordynacyjne gospodarki w okresie powojennym 99
	Licencjonowanie 104
	Biurokracja – zmiany w prawie w okresie powojennym 105
	Instrumentarium administracji rządowej Japonii w okresie powojennym 107
4. Główne wyznaczniki japońskiego modelu gospodarczego 108
5. Obserwacje z punktu widzenia teorii ASE 109
	Rola konsumenta w powojennym ładzie ekonomicznym Japonii 113
	Rola przedsiębiorcy w powojennym ładzie ekonomicznym Japonii 116
	Rola rynku w powojennym ładzie ekonomicznym Japonii 117
	Rola konkurencji w powojennym ładzie ekonomicznym Japonii 119

Rozdział III. Przedsiębiorstwo japońskie – ustrój wewnętrzny oraz usytuowanie w szerszych strukturach gospodarczych 125

1. Cechy typowego przedsiębiorstwa japońskiego 125
2. Ewolucja systemu J-firmy w okresie powojennym 127
3. Stosunki pracownicze, regulacje rynku pracy 129
4. Usytuowanie przedsiębiorstwa japońskiego w strukturze instytucjonalnej gospodarki 134
	Organizacje typu keiretsu 135
	Rola zrzeszeń branżowych 139
	Kartelizacja jako przykład „reakcji łańcuchowych”, rozszerzania interwencjonizmu na kolejne obszary 140
	Rola i skala działania karteli w Japonii 142
	Kartele eksportowe 147
5. Ochrona rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną – dualna struktura gospodarki 148
6. Konsekwencje interwencjonizmu dla konkurencyjności przedsiębiorstw japońskich 152
7. Podsumowanie 158

Rozdział IV. Interwencjonizm w sferze monetarnej gospodarki Japonii 167

1. Wpływ kryzysu bankowego 1927 roku oraz przemian w latach 30. i 40. XX wieku na strukturę i mechanizmy działania sektora finansowego 167
2. Struktura i logika działania powojennego systemu finansowego Japonii 171
3. System „banku głównego” 174
4. Mechanizmy polityki monetarnej 176
	Kierowanie kredytem „przez okienko” (ang. window guidance) 179
	Window guidance – początki odchodzenia od wyłącznego finansowania branż produktywnych 181
	Spowolnienie gospodarcze początku lat 70. XX wieku – pierwsze wątpliwości na temat natury japońskiego systemu gospodarczego 183
	Land standard – japońska wersja gold standard 184
	Konsekwencje pęknięcia baniek spekulacyjnych 189
5. Zadłużenie publiczne – wyzwanie dla stabilności finansowej Japonii 192

Zakończenie. Japoński test granicznych możliwości pieniądza papierowego 201
	Wnioski z analizy sfery realnej w Japonii 201
	Wnioski z doświadczeń sfery monetarnej w Japonii 204
	Arystoteles: pieniądz jako wartość samoistna vs. wartość czysto umowna 206
	Doświadczenia historyczne – starożytna Grecja 210
	Doświadczenia historyczne – Rzym 211
	Doświadczenia historyczne – średniowiecze w Europie 213
	Chińskie doświadczenia z pieniądzem papierowym 219
	Pierwsze europejskie doświadczenia z pieniądzem papierowym 225
	Krytyka dyskrecjonalnego standardu pieniądza papierowego oraz propozycje reform 228

Aneks 1. Najważniejsi prekursorzy oraz przedstawiciele ASE 237

1. Prekursorzy ASE 237
	Hiszpańscy scholastycy XVI–XVII wieku 237
	Richard Cantillon 237
	Jean-Baptiste Say 238
	Frederic Bastiat 239
2. Geneza powstania ASE 240
3. Najważniejsi przedstawiciele ASE 240
	Carl Menger 240
	Eugen von Boehm-Bawerk 241
	Ludwig von Mises 242
	Friedrich von Hayek 244
	Murray Rothbard 245

Aneks 2. Główne wyróżniki ASE 249

1. Najważniejsze wyróżniki metody austriackiej według R. Garrisona 249
	Indywidualizm metodologiczny 249
	Subiektywizm metodologiczny oraz nacisk na realizm przyjmowanych założeń 250
	Skupienie zainteresowania na problematyce rynków kapitałowych i stopy procentowej 251
	Uzupełnienie ilościowej teorii pieniądza efektami Cantillona 252
2. Najważniejsze aspekty wyróżniające ASE względem podejść tzw. głównego nurtu według F. Machlupa i I. Kirznera 252
Aneks 3. Porównanie ASE do szkół ekonomii „głównego nurtu” 255
Aneks 4. „Stracone dekady” Japonii 259
	1. Dynamika wzrostu gospodarczego 260
	2. Dynamika wzrostu gospodarczego na zatrudnionego 261
	3. Skala wzrostu zadłużenia publicznego brutto 262
	4. Skala wzrostu zadłużenia publicznego netto 263
Aneks 5. Typologia tytułów licencyjnych używanych przez japońską biurokrację 265
Aneks 6. Cechy szczególne japońskiego modelu gospodarczego 268

Wykaz skrótów 272
Bibliografia 273
Spis rysunków 285
Spis schematów 286
Spis tabel i wykresów 287