Bohaterowie, hochsztaplerzy, opisywacze.

• Druk: Warszawa, 2011
• Autor: Dariusz Libionka, Laurence Weinbaum
• Redakcja naukowa: Beata Bińko, Jakub Petelewicz
• Wydawca: Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Polacy nie mieli i nie mają monopolu na zniekształcanie historii ŻZW ani na konfabulacje. Między 1980 a 1999 r. ukazały w języku angielskim się trzy wspomnienia, których autorzy przyznawali się do członkostwa w jego szeregach. Nastąpiło to naturalnie w okresie, gdy mit „bractwa pierścienia” był na trwałe osadzony w literaturze historycznej. Nazwisk tych autorów nie znali Chaim i Chaja Lazarowie, którzy pracowicie gromadzili bazę danych dotyczącą ŻZW, żadne z nich nie pojawiło się na liście ocalałych członków ŻZW, opublikowanej w 1993 r. przez Chaję Lazar. Wszelako w dwóch przypadkach Lazarowie entuzjastycznie przyjęli cudowne odnalezienie nowych świadków i uczestników wydarzeń, zwłaszcza że ich opowieści przydawały wiarygodności ich własnych narracji.
(...) Zważywszy na to, co nam wiadomo o ŻZW, i to, co można ustalić jako fakt, do publikacji tych należy podejść z najwyższą ostrożnością.
z rozdziału
„Apokryfy żydowskie”

Powstanie w getcie warszawskim cieszy się autentycznym i niesłabnącym zainteresowaniem nie tylko w Polsce i Izraelu. Szczególne kontrowersje wzbudza niejasna i zafałszowana historia Żydowskiego Związku Wojskowego, drugiej obok Żydowskiej Organizacji Bojowej organizacji zbrojnej warszawskiego getta.
W książce czytelnik znajdzie nowatorskie ujęcie historii i mitu Żydowskiego Związku Wojskowego. W pierwszej części (Dekonstrukcja) autorzy pokazują, jakim manipulacjom podlegała przez dziesięciolecia historia powstania w getcie i samego ŻZW. Odsłanianie kolejnych zafałszowań i zniekształceń pozwoliło im nie tylko na obalenie rozlicznych mitów obecnych w literaturze przedmiotu, lecz także na uwidocznienie niebezpieczeństw wynikających z podporządkowania badań naukowych takiej czy innej polityce historycznej. Ujawniają przy tym zarazem fatalne skutki wybujałych ambicji osobistych. W drugiej części książki (Rekonstrukcja) autorzy podejmują próbę odtworzenia rzeczywistej działalności syjonistów rewizjonistów (Nowej Organizacji Syjonistycznej i organizacji młodzieżowej Betar) w okresie okupacji niemieckiej. Wykorzystując nieznane materiały zebrane w trakcie kwerend w archiwach polskich i izraelskich, przedstawiają nowe interpretacje dokumentów i relacji funkcjonujących w obiegu naukowym. Autorzy omawiają działalność rewizjonistów pod okupacją sowiecką w Wilnie i niemiecką w Warszawie w latach 1939–1941, by następnie naświetlić szeroki kontekst tworzenia zbrojnego oporu w getcie warszawskim i na tym tle ukazać relacje między ŻZW a ŻOB, kontakty rewizjonistów z polską konspiracją, epizody z powstania, a wreszcie losy pozostałych przy życiu członków ŻZW.

Obaj badacze przeprowadzają systematyczny, świetnie udokumentowany wywód dotyczący historii i legendy ŻZW oraz ludzi związanych z jej kreowaniem, począwszy od końca lat czterdziestych XX w. aż po dzień dzisiejszy.
Rozprawiwszy się z mitami i kłamstwami, które nawarstwiły się przez całe dziesięciolecia, autorzy przystępują do rekonstrukcji historycznej, czyli do odpowiedzi na pytanie, jakie były prawdziwe losy ŻZW.

Praca Libionki i Weinbauma z wielu względów jest książką wzorcową. Jeżeli chodzi o wnikliwość i celność argumentacji, o niesłychanie staranną i umiejętnie przeprowadzoną analizę mało znanych i nieznanych źródeł, praca ta może służyć za model solidnej pracy historyka i powinna stać się lekturą obowiązkową dla młodych adeptów historii.
z recenzji prof. Jana Grabowskiego

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Redakcja: Beata Bińko, Jakub Petelewicz
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-63444-15-0
• ISBN druku: 978-83-932202-8-1
• EAN: 9788393220281
• Liczba stron: 648

WSTĘP
Część I. Dekonstrukcja

ROZDZIAŁ I. LITERATURA I ŹRÓDŁA
Charakterystyka piśmiennictwa
Źródła
Dokumentacja własna
Dokumentacja powstała w kręgu ŻOB i ŻKN
Dokumentacja Polskiego Państwa Podziemnego
Dokumentacja niemiecka
Powojenne relacje i wspomnienia z kręgów rewizjonistycznych
Relacje Dawida Wdowińskiego
Relacja Adama Halperina
Relacje Ryszarda Walewskiego
Świadectwa Jakuba Smakowskiego
Relacje innych świadków
Relacje z kręgu ŻOB
Relacje z getta warszawskiego
Relacje polskie

ROZDZIAŁ II. POLSKIE APOKRYFY
Izraelka w Warszawie
Majorów dwóch
Drużyna pierścienia

ROZDZIAŁ III. W STRONĘ DEKONSTRUKCJI
Pierwsza wersja bohaterskiej autobiografii
Prześwietlając „Bystrego”
Kombatanckie opowieści
Lekarz
Komendant
Adiutant
Blaski i cienie sławy
Rysy na pomniku
Amnezja
Rozdwojenie Kałme Mendelsona
Szarlatan
Epigoni
Co z tego wszystkiego dla historyków wynika

ROZDZIAŁ IV. APOKRYFY ŻYDOWSKIE
„Chłopiec z dachu” — „inspirująca, prawdziwa historia” Jacka Eisnera
„Byłem ochroniarzem Karskiego” — historia Dawida Jana Landaua
„Mrożące krew w żyłach” wspomnienia Maurice’a Shainberga

Część II. Rekonstrukcja

ROZDZIAŁ V. Organizacja
Rewizjoniści w Polsce
Przystanek Wilno
Warszawa — dezintegracja
Ha-Medina
Epizod hrubieszowski

ROZDZIAŁ VI. WOBEC WIEŚCI O ZAGŁADZIE
Emisariusze z Wilna
„Magen Dawid”
Wieści z Lublina
Zagłada Hrubieszowa

ROZDZIAŁ VII. WOKÓŁ GENEZY ŻZW
W okresie wielkiej akcji
Tajemnica Pawła Frenkla
Fatalny łącznik z Armią Krajową
Kontrowersje wokół tunelu pod ulicą Muranowską
Relacja „Rudego Pawła”
ŻKN i ŻOB wobec rewizjonistów
Wilno i Białystok

ROZDZIAŁ VIII. FUNKCJONOWANIE ŻZW
Raport „Karola”
Wobec zdrajców i współpracowników niemieckich
Kwestia uzbrojenia i punkt dowodzenia
Przywódcy i struktura komendy
Obrzeża
Grupa Walewskiego
Grupa „Piki”
Ortodoksyjni Żydzi
ŻZW wobec innych inicjatyw politycznych w getcie
Rozmieszczenie i liczebność sił ŻZW przed powstaniem
Incydent podczas wieczoru poezji Władysława Szlengla
Strategia działania

ROZDZIAŁ IX. POWSTANIE — W ORBICIE PLACU MURANOWSKIEGO
W przededniu walk
Obrona placu Muranowskiego — problem rekonstrukcji
Pierwsze dni walk z udziałem ŻZW według raportu Jürgena Stroopa
Pierwsze dni walk na placu Muranowskim z perspekty wybojowców
Walki na placu Muranowskim w zapisach żydowskich obserwatorów
Sztandary widziane z aryjskiej strony 
Ewakuacja 
Wsypa na Muranowskiej 6 
Epizod michaliński

ROZDZIAŁ X. INNE ODDZIAŁY ŻZW I FINAŁ WALK POWSTAŃCZYCH
ŻZW na terenie szopu szczotkarzy
ŻZW w szopach Schultza i Toebbensa
Śmierć Pawła Frenkla
W Hotelu Polskim
Losy „Piki” i tajemnica „Wenecji”

ROZDZIAŁ XI. EPILOG
Losy „Rudego Pawła”
W obozach pracy na Lubelszczyźnie
Prawdziwy koniec konspiracji w szpitalu na Wolskiej
W powstaniu warszawskim
Zaraz po wojnie

ZAKOŃCZENIE
Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks osób