Co się dzieje z polskim społeczeństwem?
Publikacja jest wyrazem uznania dla dorobku prof. dr. hab. Ireneusza Krzemińskiego z okazji jubileuszu 70-lecia tego znakomitego naukowca. Zawiera zarówno artykuły analityczne, prezentujące wyniki szczegółowych projektów badawczych, jak i prace o profilu bardziej teoretycznym, nawiązujące do klasycznych i współczesnych nurtów myśli socjologicznej oraz wydarzeń historycznych, które pozostawiły trwałe, widoczne do dziś ślady w polskim społeczeństwie i jego świadomości.
Prezentowana książka nawiązuje do dorobku naukowego i intelektualnego prof. Ireneusza Krzemińskiego, poczynając od rozwoju socjologii zmiany społecznej i transformacji, poprzez metodologię badań jakościowych, cykliczne badania nad NSZZ „Solidarność” jako ruchem społecznym, aż do równie szeroko zakrojonych badań nad antysemityzmem.
Autorki i autorzy zamieszczonych w tomie artykułów, a także redaktorki i redaktorzy publikacji, pragną w ten sposób złożyć na ręce Profesora podziękowania za podejmowane przez niego próby „objaśniania świata”, za dogłębną i wnikliwą interpretację znaczenia wielu zjawisk i procesów społecznych w całej ich złożoności – czyli za to wszystko, co jest znakiem rozpoznawczym Profesora i jednocześnie tym, co zawsze próbował przekazać swym studentom.
W prezentowanym tomie znalazły się także osobiste życzenia oraz wyrazy uznania i wdzięczności od przyjaciół Profesora.
A publication dedicated to Professor Ireneusz Krzemiński on his 70-year jubilee. It features analytical studies, presenting results of detailed research projects, as well as articles of a more theoretical nature, referring to classic and contemporary sociological thought and historical events which have left a permanent mark on the Polish society and its awareness.
Wstęp 23
CZĘŚĆ I
W poszukiwaniu wspólnoty, solidarności i nowych tożsamości
Anna Giza, Zrozumieć „społeczeństwo” 31
Sławomir Łodziński, Demokracja lokalna i aktywność polityczna mniejszości narodowych. Przykład wprowadzania dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości
w Polsce 49
Wiesława Kozek, „Samotna gra”? Stowarzyszenia dobrowolne w życiu ludzi doświadczających biedy 73
Jerzy Bartkowski, Przemiany solidarności społecznej a wyzwania współczesności 93
Ewa Nowicka, Wspólnota przez poszukiwanie różnorodności. Festiwale etniczne w Warszawie 113
Mikołaj Rakusa-Suszczewski, Odkrywanie tożsamości: socjologia ruchów społecznych w Polsce po 1989 roku 137
CZĘŚĆ II
Transformacja i zmiana społeczna
Jerzy Axer, Inteligencja po komunizmie. Autokorekta w 20 lat później 163
Stanisław Obirek, Religia w kontekście postsekularnym 171
Jacek Kołtan, STOP ACTA po latach. Społeczna mobilizacja a konserwatywny zwrot 187
Zbigniew Izdebski, Stosunek Polaków w wieku reprodukcyjnym do osób homoseksualnych w perspektywie ostatniego dwudziestolecia 213
Zuzanna Toeplitz, Uprzedzenia z perspektywy psychologii rozwojowej 223
CZĘŚĆ III
Niełatwe relacje – o pamięci, dezasymilacji,
stereotypach i antysemityzmie
Jan Doktór, Żydzi oczami chrześcijan w nowożytnej Europie. Rekonesans badawczy 237
Antoni Sułek, Ocalenie Lejbusia Goldberga. Kropla historii Zagłady 253
Jowita Wiśniewska, Spory o pamięć zbiorową Polaków. Wokół stosunków polsko-żydowskich w latach 1939–1945 275
Stanisław Krajewski, My wszyscy z niej: dezasymilacja polskich Żydów 297
CZĘŚĆ IV
Stare klasy społeczne w nowym kontekscie
Basil Kerski, Słowo i odpowiedzialność za człowieka. Refl eksje o intelektualistach w XXI wieku 313
Ruta Śpiewak, Chłopi – nowi chłopi – quasi-chłopi. O zanikaniu i odradzaniu się klasy chłopskiej 323
Jarosław J. Szczepański, Górnicza frustracja 335
CZĘŚĆ V
Sięgając do Biblii i tradycji
Paweł Śpiewak, Rozdział II Księga Rut. Wprowadzenie do fi lozofi i politycznej Xiąg Samuela 353
Noty o autorach 365
