Dermatologia pediatryczna w teorii i przypadkach Tom 1
Dwutomowa publikacja
Dermatologia pediatryczna w teorii i przypadkach została przygotowana przez zespół specjalistów (alergologów, dermatologów, immunologów) z całej Polski pod redakcją prof. dr hab. n. med. Doroty Krasowskiej oraz dr hab. n. med. Małgorzaty Michalskiej-Jakubus. Monografia w sposób kompleksowy obejmuje zagadnienia związane z chorobami skóry, które występują u dzieci – od noworodków po młodzież. W tomie 1 zaprezentowano podstawowe zasadny higieny i pielęgnacji noworodków, zasady stosowania leków miejscowych, leczenie systemowe oraz badania diagnostyczne w chorobach skóry u dzieci. W osobnym rozdziale skupiono się na wybranych chorobach skóry okresu noworodkowego i niemowlęcego, w tym pieluszkowym zapaleniu skóry, okołoustnym zapaleniu skóry, potówkach czerwonych, kandydozie, rumieniu toksycznym, łojotokowym i atopowym zapaleniu skóry. Poruszono także temat najczęstszych łagodnych guzów i znamion skóry okresu noworodkowo-niemowlęcego, w szczególności plam koloru kawy z mlekiem, wrodzonych znamion melanocytarnych, mastocytozy skóry. Ponadto opisano
wrodzone choroby pęcherzowe – wrodzone pęcherzowe oddzielanie się naskórka oraz peeling skin syndrome. Szczegółowo przedstawiono choroby infekcyjne i pasożytnicze u dzieci, w tym nieswoiste osutki wirusowe, brodawki wirusowe, mięczak zakaźny, liszajec zakaźny, świerzb, wszawicę, a także inne objawy skórne wywołane przez pasożyty zewnętrzne oraz infekcje grzybicze skóry gładkiej i owłosionej. Osobne rozdziały poświęcono wrodzonym zespołom niedoboru odporności oraz manifestacjom objawów skórnych zakażeń wewnątrzmacicznych i okołoporodowych. Rozdział ostatni dotyczy trądziku pospolitego okresu wczesnodziecięcego i młodzieńczego. W tomie 2 zostały opisane takie jednostki chorobowe i grupy chorób, jak: pokrzywka oraz jej odmiany, alergia kontaktowa, łuszczyca, choroby autoimmunizacyjne, nabyte choroby tkanki łącznej, łysienie, nowotwory złośliwe skóry oraz inne dermatozy wieku dziecięcego. W publikacji
Dermatologia pediatryczna w teorii i przypadkach znalazły się nie tylko zagadnienia merytoryczne, lecz także informacje praktyczne, które bez wątpienia przydadzą się specjalistom zajmującym się schorzeniami skóry u dzieci.
1. Osobliwości fizjologii skóry wieku dziecięcego – Beata Polkowska-Pruszyńska, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 1
2. Podstawowe zasady higieny i pielęgnacji skóry dzieci w różnych okresach życia – Beata Polkowska-Pruszyńska, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 3
2.1. Kąpiele 3
2.2. Pielęgnacja 4
3. Podstawowe zasady stosowania leków miejscowych u dzieci – Beata Polkowska-Pruszyńska, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 7
3.1. Glikokortykosteroidy do stosowania miejscowego (mGKS) 10
3.2. Inhibitory kalcyneuryny do stosowania miejscowego (mIK) 11
3.3. Miejscowe leki przeciwbakteryjne 12
3.4. Miejscowe środki przeciwpasożytnicze 12
3.5. Miejscowe preparaty przeciwgrzybicze 13
3.6. Fototerapia u dzieci 13
4. Wybrane aspekty leczenia systemowego u dzieci – Beata Polkowska-Pruszyńska, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 15
4.1. Leki przeciwdrobnoustrojowe (antybiotyki i leki przeciwgrzybicze) 16
4.2. Leki przeciwhistaminowe 17
4.3. Retinoidy (izotretynoina, acytretyna) 19
4.4. Leki immunosupresyjne 20
4.4.1. Metotreksat (MT X) 20
4.4.2. Cyklosporyna A (CsA) 21
4.5. Leki biologiczne i drobnocząsteczkowe 22
4.6. Najważniejsze interakcje leków systemowych stosowanych w dermatologii 22
5. Badania diagnostyczne w chorobach skóry u dzieci – Beata Polkowska-Pruszyńska, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 23
6. Wybrane choroby skóry okresu noworodkowego i niemowlęcego/o początku w wieku noworodkowym i niemowlęcym 27
6.1. Pieluszkowe zapalenie skóry – Julita Anna Krahel, Iwona Flisiak 27
6.2. Okołoustne zapalenie skóry – Julia Nowowiejska, Iwona Flisiak 31
6.3. Potówki czerwone – Julia Nowowiejska, Iwona Flisiak 34
6.4. Trądzik noworodkowy i niemowlęcy – Julita Anna Krahel, Iwona Flisiak 37
6.5. Kandydoza rzekomobłoniasta, ostra (pleśniawki) i inne wybrane zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej – Julia Nowowiejska, Iwona Flisiak 42
6.5.1. Kandydoza rzekomobłoniasta, ostra (pleśniawki) 42
6.5.2. Inne wybrane zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej 44
6.5.2.1. Afty 44
6.5.2.2. Zespół Peutza-Jeghersa 45
6.5.2.3. Język geograficzny 45
6.6. Rumień toksyczny noworodków – Julia Nowowiejska, Iwona Flisiak 46
6.7. Łojotokowe zapalenie skóry – Julita Anna Krahel, Iwona Flisia 49
6.8. Atopowe zapalenie skóry u dzieci – Lidia Ruszkowska, Michał Adamczyk, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 53
6.9. Łuszczyca zwykła o początku w wieku niemowlęcym – Aleksandra Lesiak, Joanna Narbutt 67
7. Najczęstsze łagodne guzy i znamiona skóry okresu noworodkowo-niemowlęcego 71
7.1. Plama koloru „kawy z mlekiem” (cafe-au-lait) – Michał Sobjanek, Martyna Sławińska, Małgorzata Michalska-Jakubus 71
7.2. Wrodzone znamiona melanocytarne – Michał Sobjanek, Martyna Sławińska 78
7.3. Naczyniaki niemowlęce/wczesnodziecięce – Michał Sobjanek, Martyna Sławińska, Dariusz Wyrzykowski 89
7.4. Żółtakoziarniniak młodzieńczy – Michał Sobjanek, Martyna Sławińska, Małgorzata Michalska-Jakubus 99
7.5. Mastocytoma skóry – Michał Sobjanek, Justyna Czarny, Martyna Sławińska, Magdalena Lange 104
8. Wrodzone choroby pęcherzowe 111
8.1. Wrodzone pęcherzowe oddzielanie się naskórka – Bartłomiej Wawrzycki, Katarzyna Wertheim-Tysarowska, Cezary Kowalewski 111
8.2. Peeling skin syndrome (zespół złuszczania skóry; zespół złuszczającej się skóry) – Anita Wdowiak-Filip, Małgorzata Michalska-Jakubus, Dorota Krasowska 126
9. Inne wybrane genodermatozy – Bartłomiej Wawrzycki, Aldona Pietrzak 133
9.1. Rybia łuska pospolita (IV; OMIM 146700) 133
9.2. Rybia łuska sprzężona z płcią (XLI; OMIM 308100) 137
9.3. Rybie łuski dziedziczone autosomalnie recesywnie 142
9.4. Zespół dziecka kolodionowego 148
9.5. Rybie łuski keratynopatyczne (KI) 152
9.5.1. Rybia łuska epidermolityczna 152
10. Objawy skórne w najczęstszych wrodzonych zespołach niedoboru odporności – Anna Michalak-Stoma 157
11. Objawy skórne u noworodków jako manifestacja zakażeń wewnątrzmacicznych i okołoporodowych 175
11.1. Kiła wrodzona – Beata Młynarczyk-Bonikowska, Iwona Rudnicka 175
11.2. Wertykalne zakażenia wirusami opryszczki zwykłej u noworodków – Beata Młynarczyk-Bonikowska 186
11.3. Zakażenia dwoinką rzeżączki i Chlamydia trachomatis u noworodków – Beata Młynarczyk-Bonikowska 197
12. Choroby infekcyjne i pasożytnicze skóry u dzieci 207
12.1. Różnicowanie najczęstszych osutek wirusowych u dzieci (ospa wietrzna, odra, różyczka, rumień zakaźny, choroba bostońska – choroba dłoni, stóp i jamy ustnej; HFMD) – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 207
12.1.1. Ospa wietrzna, odra, różyczka 207
12.1.2. Rumień zakaźny 212
12.1.3. Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej 216
12.2. Objawy skórne w zakażeniach wirusami z grupy opryszczki (HSV, CMV, EBV) – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 220
12.3. Nieswoiste osutki towarzyszące infekcjom wirusowym – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 227
12.3.1. Asymetryczna osutka okolicy zginaczy u dzieci 227
12.3.2. Łupież różowy Giberta 231
12.3.3. Zespół Gianotti-Crosti 235
12.4. Mięczak zakaźny – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 238
12.5. Brodawki wirusowe (zakażenia wywołane przez wirusy HPV) – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 243
12.6. Liszajec zakaźny – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 250
12.7. Świerzb – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 258
12.8. Wszawica – Agnieszka Owczarczyk-Saczonek 264
12.9. Inne często występujące objawy skórne chorób wywołanych przez pasożyty zewnętrzne 269
12.9.1. Zmiany skórne występujące po ukłuciu przez kleszcze – Iwona Flisiak, Julia Nowowiejska 269
12.9.2. Zmiany skórne wywołane przez cerkarie i roztocza zbożowe – Julita Anna Krahel, Iwona Flisiak 275
12.9.3. Reakcje skórne po ukąszeniu przez pchły i pluskwy – Julia Nowowiejska, Iwona Flisiak 278
12.10. Infekcje grzybicze skóry gładkiej i owłosionej u dzieci – Magdalena Kiedrowicz, Monika Różewicka-Czabańska, Magdalena Boer, Mariola Marchlewicz 280
13. Trądzik pospolity okresu wczesnodziecięcego i młodzieńczego – Beata Bergler-Czop, Natalia Salwowska, Barbara Szpyrka 295
Skorowidz 305
