Edukacja Jutra. Aspekty edukacji szkolnej
(…) Nadeszły czasy, w których kompetencje oraz wykształcenie stały się wartością konieczną, a ich niepełny wymiar wzmaga potrzebę dokształcania się, doskonalenia i samokształcenia. Według K. Denka czasy, w których przyszło nam żyć, pracować, rozwijać się w szczególny sposób podkreślają wartość wykształcenia, posiadanych kompetencji i wzmagają samorealizację3. W świetle tych rozważań nie dziwi nas obecność nowych technologii w kształceniu dzieci i młodzieży, obecność podręczników elektronicznych w rękach uczniów, nieustanna troska nauczycieli o poprawę jakości kształcenia technicznego czy stosowanie mobilnej edukacji jako elementu wspomagające¬go kształcenie przedmiotów szkolnych. Urządzenia te w rękach nauczycieli i uczniów w aspektach Edukacji jutra, a także dla naszych i przyszłych czasów stały się faktem. Nauczanie typu e-lerning, e-podręczniki, platformy e-learningowe, gry symulacyjne stały się narzędziami wspomagającymi złożone procesy nauczania. Edukacja jutra widzi w przyjętych innowacyjnych kierunkach działań wiele pozytywów, ale i zagrożeń. Współczesny nauczyciel cechy nowych technologii musi dobrze poznać, by móc nimi operować, posługiwać się i poprzez nie unowocześniać kształcenie. Przypuszcza się, że perspektywicznie obecność cyfrowych środków w kształceniu dzieci i młodzieży na trwale zagości w edukacji. W wielu ośrodkach szkolnych i akademickich dostęp uczących się do nowych form kształcenia jest jeszcze dość ograniczony, dysponują nimi nieliczne placówki, ale w niedalekiej przyszłości będą już powszechne. Wielość informacji, szybkie tempo życia otaczające współczesne dziecko niosą ze sobą coraz to nowe potrzeby. Jak podkreśla S. Juszczyk: „ Zauważalna akceleracja rozwoju dziecka i szybkie stawanie się ‘dorosłym’ wyznacza edukacji nowe pytania, cele, zadania i wyzwania. Wielość potrzeb dziecięcych i różnych zainteresowań światem kreśli kierunek działania mądrego nauczyciela i szkoły”4. Rozwój techniki i nowych technologii w nauczaniu wymusza u nauczyciela większą troskę nad sposobem i treścią przekazywanej wiedzy oraz jej odbiorcą. Dostarczanie różnych form ruchu, troska o kulturę fizyczną równolegle z kulturą umysłową, wiedza na temat zdrowego trybu życia, świadome przeciwdziałanie patologiom muszą być realizowane współmiernie z nauczaniem przedmiotowym i wychowaniem kulturalnym. Urządzenia techniczne zniewalają ucznia przez wiele godzin dziennie, zmuszają go do pozostania w jednej pozycji, w jednym miejscu i środowisku. Słusznym kierunkiem działań Edukacji jutra jest lansowanie konieczności preferowania wychowania fizycznego, różnych form ruchu, świadomego wychowania prozdrowotnego w każdej szkole, rodzinie i środowisku lokalnym. Zdrowie ludzkie jest wartością najważniejszą każdego człowieka. Działań sportowych i ruchu w środowisku życia dziecka dostarczają prawidłowo zorganizowane zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne5, jak: wycieczki, biwaki, obozy wędrowne, zawody sportowe, kółka zainteresowań, zajęcia artystyczne, taneczne, muzyczne, teatralne, które oprócz sfery fizycznej ubogacają go w nową wiedzę, umiejętności, uspołeczniają i pozwalają poznać piękno kraju ojczystego, uczą odpowiedzialności za drugiego człowieka. Ważną rolę w tym względzie spełniają stowarzyszenia sportowe, kluby i organizacje młodzieżowe, jak: Związek Harcerstwa Polskiego, koła turystyczno-krajoznawcze, Ochotnicze Straże Pożarne, stowarzyszenia śpiewacze i inne. Kultura, sport i rekreacja są niezastąpionymi elementami wychowania młodego człowieka, regenerują wysiłek umysłowy, uspołeczniają, kształtują zdrowy styl życia, uczą świadomej organizacji czasu. Umiejętność zagospodarowania czasu wolnego jest skutecznym działaniem przeciw nudzie i wszelkim zachowaniom negatywnym. Ważne zadanie w tym względzie pełni nie tylko szkoła i władze samorządowe, ale w pierwszej kolejności rodzina, która kształtuje u dziecka nawyki i poczucie własnej odpowiedzialności za popełnione czyny. (…) Jadwiga Uchyła-Zroski (frag.
Wstępu)
Wstęp
Jadwiga Uchyła-Zroski 21
Część I. Edukacja a nowe technologie i formy kształcenia
Hanna Gulińska
Nowy model szkoły – podręczniki mobilne 25
Maria Kozielska
Eksperymentalne dowody poprawy jakości kształcenia technicznego – respektowanie systemów sensorycznych i stylów studiowania 39
Małgorzata Bartoszewicz
Mobilna edukacja jako element wspomagający kształcenie w zakresie przedmiotów przyrodniczych na wszystkich etapach edukacyjnych 49
Małgorzata Wieczorek-Tomaszewska
Nowy format środowiska kształcenia w epoce cyfrowej 59
Część II. Metody kształcenia w dobie multimediów
Krzysztof Krakowski
Dyshabituacja w programowaniu i przygotowaniu multinauczania 75
Joanna Juszczyk-Rygałło
E-learning jako nowa przestrzeń działań pedagogicznych wczesnej edukacji 87
Marlena Plebańska
E-edukacja – e-podręczniki, platformy e-learningowe – szanse i zagrożenia wykorzystania 97
Dagmara Gruszczyńska
Gra symulacyjna jako narzędzie wspomagające nauczanie podejmowania decyzji 107
Część III. Cyfrowe środki w kształceniu dzieci i młodzieży
Andrzej Mamroł
Telefon komórkowy – szanse i zagrożenia w edukacji uczniów szkół gimnazjalnych 121
Anna Jakubowicz-Bryx
Rola programów telewizyjnych w wychowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym w opiniach rodziców 131
Część IV. Edukacja dla bezpieczeństwa w szkole jutra
Romuald Kalinowski
Uwarunkowania edukacji dla bezpieczeństwa 145
Zbigniew Leśniewski
Szkolenia i ćwiczenia prowadzone w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej jako element dydaktyki obronnej 157
Część V. Szkolne i pozaszkolne aspekty edukacji muzycznej
Jadwiga Uchyła-Zroski
Muzyka źródłem aktywności dziecka 171
Rafał Majzner
Miejsce śląskie muzyki ludowej w edukacji 181
Ewa Kumik
Rola środowiska rodzinnego w kształtowaniu przyszłej kariery zawodowej muzyka 193
Anna Pękala
Rola środowiska rodzinnego w rozwoju zdolności muzycznych małych dzieci 205
Część VI. Wychowanie zdrowotne i ekologia w edukacji jutra
Andrzej Ćwikliński
O potrzebie edukacji ekologicznej i zdrowotnej słów kilka 215
Ewa Szadzińska
Wartości zrównoważonego rozwoju a treści edukacji szkolnej 227
Ilona Gembalczyk, Beata Fedyn
Wychowanie zdrowotne wobec wyzwań współczesnego świata 237
Część VII. Edukacja zdrowotna w szkole i w życiu dorosłym
Beata Fedyn, Ilona Gembalczyk
Edukacja zdrowotna w szkole. Uwarunkowania skuteczności 249
Katarzyna Wojciechowska
Wielowymiarowość promowania zdrowia przez nauczycieli klas I-III 261
Beata Ciupińska, Daria Sikorska
Kwestia HIV/AIDS w percepcji studentów pedagogiki 271
Izabela Korabiewska, Monika Lewandowska, Małgorzata Węgrzynek, Dariusz Białoszewski
Ocena wiedzy kobiet na temat ćwiczeń stosowanych w profilaktyce nietrzymania moczu 279
Część VIII. Kultura fizyczna w szkole jutra
Jerzy Nowocień
Wychowanie fizyczne jako proces ciągłej edukacji 291
Krystyna Zatoń, Anna Kwaśna
Świadomość wartości aktywności fizycznej w kształtowaniu postaw do kultury somatycznej 301
Krystyna Zatoń
Informacja zwrotna w procesie uczenia się złożonych czynności motorycznych 311
Halina Guła-Kubiszewska, Wojciech Starościak
Zachowania twórcze nauczycieli wychowania fizycznego wrocławskich szkół ponadgimnazjalnych 321
Wojciech Wiesner, Bogusław Ogrodnik
Edukacyjne wartości rekordowych osiągnięć w pływaniu długodystansowym 335
Część IX. Krajoznawstwo i edukacja przyrodnicza jako aspekty edukacji jutra
Jadwiga Michalczyk
Krajoznawstwo w edukacji jutra 353
Barbara Klasińska
Wycieczka jako (nie)zapomniana forma edukacji regionalnej 365
Irena Jarzyńska
Edukacja przyrodnicza uczniów w wieku wczesnoszkolnym w ramach zajęć pozalekcyjnych 377
