Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie

• Druk: Gdańsk, 2013
• Autor: Wojciech Grabowski
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Tematem monografii i są przemiany w łonie fundamentalizmu muzułmańskiego oraz jego wpływ na życie polityczne i społeczne. Główną tezą jest stwierdzenie, że fundamentalizm muzułmański jest wewnętrznie zróżnicowany/podzielony. Podziały te wynikają z postępujących w łonie fundamentalizmu procesów pragmatyzmu, modernizmu i globalizacji, a przede wszystkim potrzeby rozwoju cywilizacyjnego i poprawy dobrobytu muzułmanów, których nie zagwarantowały fundamentalistyczne próby powrotu państw muzułmańskich do korzeni wiary.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7865-038-6
• ISBN druku: 978-83-7865-038-6
• Liczba stron: 186

Wstęp	7

Rozdział I. Podstawy ideologiczne fundamentalizmu muzułmańskiego i jego znaczenie w stosunkach międzynarodowych	13

1.1. Wyjaśnienie kluczowych terminów	13
1.1.1. Geneza terminu „fundamentalizm”	13
1.1.2. Geneza zjawiska fundamentalizmu muzułmańskiego	14
1.1.3. Pojęcie fundamentalizmu muzułmańskiego	18
1.1.4. Analiza terminu „Bliski Wschód”	19
1.2. Wybrani prekursorzy fundamentalizmu muzułmańskiego	20
1.2.1. Taki ad-Din Ibn Tajmijja	20
1.2.2. Muhammad Ibn Abd al-Wahhab	27
1.2.3. Hasan al-Banna	32
1.2.4. Sajjid Kutb	39
1.2.5. Ruhollah Musawi Chomejni	49
1.3. Fundamentalizm muzułmański jako czynnik destabilizujący stosunki międzynarodowe	57
1.3.1. Wzrost znaczenia fundamentalizmu w świecie	57
1.3.2. Dżihad	59
1.3.3. Państwa upadłe, terroryzm, prawa człowieka	60
1.3.4. Szari’at	60
1.4. Islam w stosunkach międzynarodowych na Bliskim Wschodzie	62
1.4.1. Islam jako tarcza ochronna	63
1.4.2. Islam jako płaszczyzna współpracy i konfliktów między państwami	63
1.4.3. Islam w okresie „zimnej wojny”	64
1.4.4. Islam w paradygmacie cywilizacyjnym Huntingtona	65
1.4.5. Symbolika i znaczenie islamu	66

Rozdział II Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie państwowej	67

2.1. Relacje Saudów z wahhabitami	67
2.1.1. Wahhabizm jako instrument polityki saudyjskiej	68
2.1.2. Symptomy buntu	70
2.1.3. Odpowiedź na opór społeczny	71
2.1.4. Wahhabizm jako przeszkoda na drodze ku modernizacji	72
2.2. Relacje prezydentów irańskich z Najwyższym Przywódcą	79
2.2.1. Umocnienie pozycji „wali-je fakih”	79
2.2.2. Synkretyczny ustrój Islamskiej Republiki Iranu	82
2.2.3. Prezydent i fakih – między współpracą a rywalizacją	83
2.2.4. Trwałe przymierze czy stały antagonizm?	88

Rozdział III. Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie międzynarodowej	94

3.1. Saudyjsko-irańska proxy war	94
3.1.1. Geneza stosunków bilateralnych	94
3.1.2. Rywalizacja państw i ich ideologii na Bliskim Wschodzie	97
3.1.3. Mniejszości sunnicka i szyicka w Iranie i Arabii Saudyjskiej	103
3.2. Paradoksy relacji irańsko-amerykańskich i irańsko-izraelskich	106
3.3. Wahhabizm w relacjach saudyjsko-amerykańskich	117
3.3.1. Fitna i konflikt arabsko-izraelski	117
3.3.2. Pozycja wahhabizmu i USA w Arabii Saudyjskiej po 11 września 2001 roku	123

Rozdział IV. Fundamentalizm muzułmański – płaszczyzna terroryzmu i polityki	126

4.1. Casus Braci Muzułmanów	126
4.1.1. Ideologia Kutba po jego śmierci	127
4.1.2. Rola i miejsce Braci Muzułmanów w Egipcie na przestrzeni dekad	127
4.1.3. Ideologia polityczna Braci Muzułmanów na przykładzie Partii Wolności i Sprawiedliwości	132
4.2. Casus Al-Ka’idy	136
4.2.1. Wpływ ideologii Kutba na Al-Ka’idę	137
4.2.2. Al-Ka’ida a Bracia Muzułmanie	142
4.2.3. Al-Ka’ida po Arabskiej Wiośnie	143
4.2.4. Al-Ka’ida po śmierci Ibn Ladina	145
4.2.5. Czy Al-Ka’ida wciąż stanowi zagrożenie?	146

Zakończenie	148
Aneks 1. Full text: bin Laden’s „letter to America”	154
Aneks 2. Pełny tekst: bin Ladena „list do Ameryki”	162
Bibliografia	170