Historia Żydów w starożytności

• Druk: Warszawa, 2020
• Autor: Krystyna Stebnicka, Łukasz Niesiołowski-Spano
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Historia Żydów w starożytności. Od Thotmesa do Mahometa to unikatowe opracowanie dziejów Żydów w szerokim zakresie chronologicznym obejmującym ponad dwa tysiące lat – od czasów gdy w Kanaanie uformowała się niewielka społeczność określana mianem Izraela, aż do podbojów arabskich w VII w. n.e. Opierając się na wszechstronnej bazie źródłowej, w tym na najnowszych badaniach archeologicznych, autorzy w zwartym wykładzie przedstawiają historię polityczną Żydów, rozwój ich kultury i zmiany religijne zachodzące na przestrzeni wieków.

W pierwszej część podręcznika przedstawiono historię Izraela i Żydów od czasów najdawniejszych do chwili upadku państwa Hasmoneuszy. W drugiej części omówiono okres panowania rzymskiego, kiedy Żydzi, pozbawieni własnej państwowości, żyli w państwie klienckim wobec Rzymu, a następnie w rzymskiej prowincji. Tu też pokazano zmiany zachodzące w świecie żydowskim w dobie chrystianizacji państwa.

Historia Żydów w starożytności. Od Thotmesa do Mahometa to opracowanie, któremu towarzyszą liczne fragmenty źródeł historycznych, nierzadko po raz pierwszy przetłumaczone na język polski, a także objaśnienia dotyczące kultury, tradycji, religii oraz instytucji Żydów w różnych epokach historycznych. Dodatkowymi walorami poznawczym podręcznika są mapy i ilustracje oraz odrębna bibliografia towarzysząca każdemu z rozdziałów.

Poza niezwykle szerokim horyzontem czasowym, publikacja wyróżnia się także wyjątkowym ujęciem tematu. Prezentowany w niej wykład nie przypomina tradycyjnych „biblijnych” historii Izraela, został bowiem – gdy tylko było to możliwe – oparty na źródłach pozabiblijnych konfrontowanych z narracją Biblii. W wielu miejscach autorzy odrzucają wersje wydarzeń przedstawione w Piśmie jako niezgodne z faktami historycznymi. W myśl tej koncepcji metodologicznej, nakazującej w miarę możliwości ujmować dzieje Żydów w kontekście zewnętrznym, ramy chronologiczne podręcznika wyznaczają egipski faraon i arabski prorok ¬– Thotmes III i Mahomet – zamiast postaci znanych przede wszystkim z narracji żydowskich.

Historia Żydów w starożytności” to unikatowe opracowanie, które z pewnością stanie się podstawową lekturą dla miłośników historii starożytnej. Jest to pozycja obowiązkowa dla wszystkich sympatyków epoki zdominowanej przez faraonów, Persów i Rzymian. Choć Żydzi nie należeli do największych potęg ówczesnego świata, ich wpływ na kształtowanie się współczesnej cywilizacji był ogromny. Warto zatem sięgnąć po recenzowaną syntezę i poznać ich najdawniejsze dzieje na tle historii Bliskiego Wschodu. Polecam uwadze. (Czytaj więcej: https://histmag.org (https://histmag.org/Lukasz-Niesiolowski-Spano-Krystyna-Stebnicka-Historia-Zydow-w-starozytnosci.-Od-Thotmesa-do-Mahometa-recenzja-i-ocena-22231)

Piotr Bejrowski, Histmag (ocena 8)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-21386-2
• ISBN druku: 978-83-01-21279-7
• Liczba stron: 490

Wprowadzenie (Łukasz Niesiołowski-Spanò, Krystyna Stebnicka) 9
Część I 17
Kanaan, Izrael i Żydzi od epoki brązu do nadejściA Rzymian (Łukasz Niesiołowski-Spanò) 17
Rozdział 1 19
Od Thotmesa do Szeszonqa (XV–X w.). Kanaan w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza   19
	1.1. Mieszkańcy Palestyny późnej epoki brązu – specyfika populacji   19
	1.2. Epoka zależności od Egiptu; sytuacja wewnętrzna Palestyny     25
	1.3. Archiwum z Amarny – obraz Kanaanu     41
	1.4. Ugarit – przykład kananejskiego królestwa późnej epoki brązu   45
	1.5. Zmiany osadnicze. Etnogeneza Izraela     49
	1.6. Migracje. Pojawienie się Aramejczyków, inwazja Ludów Morza   60
	Bibliografia 78
Rozdział 2 81
Od Szeszonqa do Nabuchodonozora (X–VI w.). Epoka monarchii: Izrael i Juda     81
	2.1. Władza charyzmatyczna i „państwo plemienne”, czyli zanim powstała monarchia 81
	2.2. Wokół Izraela: Fenicjanie, Aramejczycy, Gilead, Ammon, Moab, Edom 102
	2.3. Izrael przedkrólewski 104
	2.4. Izrael Omrydów – początki nowoczesnej monarchii 107
	2.5. W cieniu Damaszku – Palestyna wobec presji aramejskiej w 2 połowie IX w. 121
	2.6. Juda – początki państwowości    124
	2.7. W cieniu Asyrii – VIII w     130
	2.8. Pax Assyriaca w Judzie (ok. 700–630) 149
	2.9. Palestyna 640–604 r. Powrót Egipcjan 163
	2.10. Religia: jahwizm jako religia dynastii; kult; profetyzm     168
	Bibliografia 174
Rozdział 3 177
Od Nabuchodonozora do Artakserksesa (VI–V w.). Niewola babilońska i wczesna epoka perska   177
	3.1. Chaldejczycy w Babilonii     178
	3.2. Upadek Asyrii i podboje Chaldejczyków     178
	3.3. Juda od bitwy pod Karkemisz (605) do zniszczenia Jerozolimy (586) 182
	3.4. Judejczycy w Babilonii – od Nabuchodonozora II do Cyrusa    189
	3.5. Religia bez kultu? Przemiany w życiu duchowym. Nowe kryteria tożsamości    193
	3.6. Podboje perskie, struktura imperium, znaczenie języka aramejskiego 200
	3.7. Powroty z niewoli – od Cyrusa do Artakserksesa I 202
	Bibliografia 215
Rozdział 4 217
Od Artakserksesa do Pompejusza (V–I w.). Epoka perska i hellenistyczna 217
	4.1. Prowincja Jehud  217
	4.2. Samaria i Samarytanie 232
	4.3. Żydowscy osadnicy w Egipcie – Elefantyna   235
	4.4. Rozwój literatury biblijnej; rola języka hebrajskiego 236
	4.5. Kampania Aleksandra Macedońskiego i upadek Persji 239
	4.6. Pod rządami Ptolemeuszy    240
	4.7. Pod rządami Seleukidów 247
	4.8. Rebelia Machabeuszy 250
	4.9. Niezależne państwo żydowskie: od arcykapłanów do królów   257
	4.10. Przemiany religijne 264
	Bibliografia 274
Część II 277
ŻYDZ I W ŚWIECIE RZYM SKIM (Krystyna Stebnicka) 277
Rozdział 5 279
Od Pompejusza do śmierci Heroda Wielkiego (63–4 p.n.e.) 279
	5.1. Od Pompejusza do Juliusza Cezara  279
	5.2. Dojście do władzy Heroda Wielkiego     282
	5.3. Państwo Heroda Wielkiego    283
	5.4. Świątynia Heroda  291
	Bibliografia 294
Rozdział 6 295
Od śmierci Heroda Wielkiego do stłumienia pierwszego powstania przeciwko Rzymianom    295
	6.1. Od królestwa do rzymskiej prowincji     295
	6.2. Tetrarchie Heroda Filipa (4 p.n.e.–33/34 n.e.) i Heroda Antypasa (4 p.n.e.–39 n.e.). Państwo Agryppy I     301
	6.3. Prowincja Judea od 44 r. do wybuchu powstania przeciwko Rzymianom    302
	6.4. Powstanie przeciwko Rzymianom  305	
	Bibliografia 307
Rozdział 7 309
Od zakończenia pierwszego powstania do stłumienia powstania Bar Kochby (70–135)    309
	7.1. Między powstaniami 309
	7.2. Powstanie Bar Kochby 315
	7.3. Kolonia Aelia Capitolina 323
	Bibliografia 326
Rozdział 8 329
Od upadku powstania Bar Kochby do panowania Konstantyna (II–III w.) 329
	8.1. Rzym i żydowscy mieszkańcy imperium w II–III w 329
	8.2. Prowincja Syria Palaestina    331
	8.3. Hellenizacja Palestyny 334
	8.4. Środowiska rabiniczne w II–III w 340
	8.5. Żydowski patriarcha w III w   342
	Bibliografia 347
Rozdział 9 349
Diaspora żydowska okresu wczesnego cesarstwa     349
	9.1. Żydzi w świecie miast imperium  349
	9.2. Żydowska wspólnota 352
	9.3. Synagoga i jej funkcje w diasporze  355
	9.4. Konflikty żydowsko-greckie w diasporze     361
	Bibliografia 366
Rozdział 10 367
Wiek przełomu – od panowania Konstantyna do zniesienia instytucji patriarchatu   367
	10.1. Relacje żydowsko-chrześcijańskie  367
	10.2. Palestyna jako prowincja 371
	10.3. Akcja chrystianizacyjna – budowa pierwszych kościołów w Palestynie    375
	10.4. Konstantyn i Żydzi  380
	10.5. Polityka następców Konstantyna wobec Żydów (do panowania Teodozjusza II)   384
	10.6. Patriarchat żydowski i środowiska religijne w Palestynie     392
	10.7. Diaspora żydowska w imperium chrześcijańskim  395
	Bibliografia 398
Rozdział 11 399
Żydzi w państwie chrześcijańskim od upadku patriarchatu do inwazji perskiej (V–VI w.)    399
	11.1. Prowincja Palestyna i grupy ludności 399
	11.2. Ustawodawstwo Justyniana    411	
	11.3. Samarytanie   415
	11.4. Żydzi poza granicami państwa bizantyńskiego   419
	Bibliografia 424
Rozdział 12 427
Żydzi w czasach wielkich przemian VII w.  427
	12.1. Najazd Persów  427
	12.2. Podbój arabski  432
	12.3. Żydzi i Arabowie  436
	Bibliografia 436
Wykaz skrótów stosowanych w tekście   438
Hipotetyczny czas powstania omawianych utworów i ksiąg 441
Indeks autorów starożytnych 443
Indeks osób   445
Indeks nazw geograficznych i etnicznych  457
Spis map   468
Źróda ilustracji 470
Ilustracje kolorowe    471