Homo militans

• Druk: Warszawa, 2018
• Seria / cykl: Badania nad historycznymi wzorcami osobowymi
• Autor: Urszula Świderska-Włodarczyk
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Następna po Homo nobilis odsłona badań nad wzorami i wzorcami osobowymi, które w każdej epoce kształtują postawy i styl życia ludzi. Tym razem autorka na podstawie źródeł, głównie kronikarskich, analizuje sylwetkę wzorcowego wojownika i rycerza w średniowiecznej Polsce. Jakie powinien mieć cechy? Jakie umiejętności? Jak powinien postępować w walce i w życiu codziennym? Czego od niego wymagał władca, a czego rodzina? Przy okazji poszukiwania odpowiedzi na te pytania poznajemy barwną panoramę średniowiecznej Polski, a zwłaszcza życia jej elity.
Rycerskie wzory i wzorce osobowe w średniowiecznej Polsce to zjawisko niezwykle interesujące, ale też stosunkowo mało przebadane. Powstało wprawdzie wiele opracowań na temat etosu rycerskiego, obyczajów i wzorów rycerskich, lecz większość z nich poświęcona jest kulturze zachodniej. To w niej bowiem narodził się i ukształtował ten średniowieczny rycerski ideał przyjmowany następnie na gruncie polskim. Nadal brakuje jednak portretu doskonałego polskiego rycerza. Nie dysponujemy przecież źródłami na miarę świeckiej literatury zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza barwną epiką i liryką rycerską. Musimy zadowolić się rodzimymi przekazami narracyjnymi, w postaci kronik – poczynając od dzieł Galla Anonima, a na Janie Długoszu kończąc. Specyfika tych tekstów niesie ze sobą oczywiste ograniczenia, ale jednocześnie umieszcza nas bliżej życia w średniowiecznej Polsce. Dlatego pozwala na uchwycenie faktycznie pożądanych wtedy wzorów i wzorców osobowych, a także na ukazanie wielu tworzących je uwarunkowań oraz elementów zbieżnych z obcym pierwowzorem i typowych dla Polski wieków średnich. Rycerskie wzory i wzorce osobowe są również dlatego tak bardzo istotne, że wpłynęły na ukształtowanie się norm postepowania szlachty, a – co za tym idzie – widoczne są także w późniejszych wzorcach powstańczych, niepodległościowych i obywatelskich. Co więcej, większość z nich pozostaje aktualna w czasach nam współczesnych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-20004-6
• ISBN druku: 978-83-01-19965-4
• Liczba stron: 220

KILKA SŁÓW ZAMIAST WSTĘPU 7

I. WPROWADZENIE 13

II. UWARUNKOWANIA GENEALOGICZNE 25
Urodzenie i szlachectwo 27
Wychowanie i edukacja 30
Aparycja 45
Kryterium wieku 54
Majętność 61

III. UWARUNKOWANIA OSOBOWOŚCIOWE 65
Cnoty militarne 67
Cnoty społeczne 80
Cnoty religijne 95

IV. UWARUNKOWANIA PROFESJONALNE 101
Rycerz 103
Urzędnik 117
Gospodarz 133
Dworzanin 138
HOMO MILITANS

V. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE 147
W kręgu rodziny 149
W służbie króla i państwa 161
W służbie Boga i Kościoła 171

PODSUMOWANIE 185

Bibliografia 197

Indeks osób 206

Spis ilustracji 215