Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania

• Druk: Warszawa, 2016
• Autor: Jerzy Wilkin
• Wydawca: Scholar

Tematem książki jest przede wszystkim człowiek w gospodarce i w społeczeństwie, a w mniejszym zakresie sama gospodarka. Tym różni się ona od większości prac z ekonomii, które koncentrują się zazwyczaj na mechanizmach i strukturach gospodarki, a zwłaszcza na sferze dla ekonomisty najważniejszej, jaką jest rynek. Rynek to potężny i ważny mechanizm regulujący zachowania ludzi, ale teoria rynku, będąca trzonem ekonomii, nie wyjaśnia w pełni wielu fundamentalnych zjawisk w zakresie procesów gospodarczych.
ze wstępu autora

Książka stanowi ważny wkład do dyskusji o kondycji i problemach metodologicznych współczesnej ekonomii, a także do dyskusji o polityce gospodarczej i kierunkach zmian ustrojowych. Jerzy Wilkin, wskazując ekonomię instytucjonalną jako ważny nurt ekonomicznej refleksji, pokazuje jej zróżnicowanie i niewykorzystany potencjał badawczy. Zwraca także uwagę na braki nowej ekonomii instytucjonalnej, które wydają się konsekwencją trudności zaistnienia w głównym nurcie koncepcji prawdziwie nieortodoksyjnych. Główny nurt ekonomii otworzył się na koncepcje Ronalda Coase’a, Douglassa Northa, Olivera Williamsona, ale już nie na Johna Galbraitha. A przecież w kontekście ostatniego kryzysu i zmian instytucjonalnych współczesnego kapitalizmu analizy tego ostatniego wydają się zawierać większy potencjał wyjaśniający i prognostyczny.
z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Janiny Godłów-Legiędź

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-800-0
• ISBN druku: 978-83-7383-800-0
• Liczba stron: 264

Spis treści
Wstęp  11
Rozdział 1
Pluralizm metodologiczny w ekonomii – jego podstawy i konsekwencje  17
1.1. O pożyteczności studiów metodologicznych   18
1.2. Inspiracje metodologiczne i alchemia metodologii naukowej   20
1.3. Metodologia ekonomii – główne kierunki poszukiwań i obszary
sporów teoretycznych  21
1.4. Źródła frustracji i satysfakcji w uprawianiu ekonomii  23
1.5. Koncepcja człowieka gospodarującego jako fundament ekonomii
głównego nurtu  24
1.6. Ekonomia jako wiedza i nauka  26
1.7. Matematyczność świata i matematyczność ekonomii   29
1.8. Dwa dominujące nurty w badaniach nad podstawami
zachowań ludzkich   32
1.9. Nauka a prawda  36
Rozdział 2
Wizje gospodarki i świata społecznego – trzy metafory  38
2.1. Metafora mechanizmu  38
2.2. Metafora systemu   39
2.3. Metafora dramatu   45
2.3.1. Człowiek gospodarujący jako istota dramatyczna  45
2.3.2. Czym jest dramat: w sztuce, życiu społecznym i nauce   47
2.3.3. Świat jako scena dramatu i dialog jako otwarcie na innego   49
2.3.4. Dramat a wolność człowieka   51
Rozdział 3
Dlaczego ekonomistom potrzebna jest filozofia?   53
3.1. O potrzebie filozofii zaangażowanej  53
3.2. Filozofia, nauka, Bóg – fundament wiedzy i mądrości  55
3.3. Kondycja nauk ekonomicznych – kilka wstępnych refleksji
filozoficznych 56
3.4. Nauka a filozofia   59
3.5. Czy ekonomista bywa metafizykiem? 60
Rozdział 4
Czy ekonomia może być piękna?  63
4.1. Poszukiwanie piękna w ekonomii 63
4.2. Czym jest piękno?  65
4.3. Piękno w nauce  67
4.4. Przedmiot ekonomii a jej piękno  69
4.5. Metody badawcze ekonomii a jej piękno 73
4.6. Czy ekonomia jest etyczna?  76
Uwagi końcowe  78
Rozdział 5
Kultura jako fundament instytucjonalny gospodarki  79
5.1. Ewolucja zainteresowania kulturą wśród ekonomistów  80
5.2. Czym jest kultura?  82
5.3. Trudności w budowaniu teorii kultury   84
5.4. Jedność i różnorodność człowieka oraz kultury  87
5.5. Ewolucja kultur i cywilizacji – długookresowa perspektywa
instytucjonalna  89
5.6. Proces społeczno-kulturowego wykorzeniania się gospodarki   91
5.7. Kultura rywalizacji  93
5.8. Różnorodność kultur a systemy kulturowe   94
5.9. Porządkująca rola kultury w chaotycznym świecie  95
Uwagi końcowe  97
Rozdział 6
Instytucje – koncepcje, definicje i spory interpretacyjne  98
6.1. Gdzie kryją się instytucje?  98
6.2. Spontaniczność i kreacjonizm w kształtowaniu instytucji  99
6.3. Definicje instytucji  100
6.4. Instytucje, środowisko instytucjonalne i system instytucjonalny  105
6.5. Instytucje i instytucjonalny system gospodarczy w ujęciu
Leszka Balcerowicza   106
6.6. Koncepcja Mary Douglas – podejście antropologiczne
do problematyki instytucji  108
6.7. Instytucje jako podstawa wspólnego życia  109
6.8. Instytucje a organizacje  109
6.9. Instytucje totalne  110
6.10. Instytucje długiego trwania  111
6.11. Nauka w okruchach a instytucje  112
Rozdział 7
Równowaga instytucjonalna i zmiana instytucjonalna  114
7.1. Koncepcje równowagi gospodarczej w teorii ekonomii  114
7.2. Ekonomia układów złożonych i ekonomia złożoności   118
7.3. Krytyka teorii równowagi ekonomicznej   119
7.4. Równowaga instytucjonalna   120
7.5. Koncepcja równowagi instytucjonalnej w ujęciu Masahiko Aokiego   123
7.6. Równowaga instytucjonalna a ład społeczny  124
7.7. Zmiana instytucjonalna  127
Uwagi końcowe  130
Rozdział 8
Thorstein Veblen i klasyczny instytucjonalizm 131
8.1. Veblenowska koncepcja instytucji  132
8.2. Rywalizacja jako źródło marnotrawstwa   133
8.3. Symbole i wyznaczniki pozycji społecznej  135
8.4. Krytyka stosunków kapitalistycznych  136
8.5. Inni przedstawiciele klasycznego instytucjonalizmu  137
Rozdział 9
Nowa ekonomia instytucjonalna. Ogólna charakterystyka,
podstawy metodologiczne i główne nurty badawcze  140
9.1. Prekursorzy nowej ekonomii instytucjonalnej  140
9.2. Ogólna charakterystyka nowej ekonomii instytucjonalnej:
między tradycyjną ekonomią instytucjonalną a ekonomią
neoklasyczną   143
9.3. Podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej  147
9.3.1. Koncepcja instytucji  147
9.3.2. Pojęcie transakcji i kontraktu  149
9.3.3. Kategoria kosztów transakcji  150
9.3.4. Efektywność a inne determinanty instytucji  152
9.4. Podstawowe problemy metodologiczne nowej ekonomii
instytucjonalnej  154
9.4.1. Problem relacji jednostki do instytucji i indywidualizm
metodologiczny nowej ekonomii instytucjonalnej   154
9.4.2. Problem ograniczeń informacyjnych i racjonalności ludzi
jako podmiotów gospodarujących  155
9.4.3. Problem nieuczciwości ludzi jako podmiotów gospodarowania:
oportunizm   158
Uwagi końcowe   160
Rozdział 10
Ekonomia uprawnień własnościowych  163
10.1. Pojęcie uprawnień własnościowych 163
10.2. Koncepcja uprawnień własnościowych w teorii ekonomii  165
10.3. Podstawowe funkcje ekonomiczne uprawnień własnościowych
według teorii praw własności   167
10.4. Zakres i znaczenie uprawnień własnościowych  171
10.5. Przyczyny, mechanizmy i skutki zmian uprawnień własnościowych  174
10.6. Dyskusje wokół teorii praw własności  176
Uwagi końcowe  178
Rozdział 11
Teoria agencji  180
11.1. Ogólna charakterystyka i podstawy metodologiczne teorii agencji  180
11.2. Problem optymalnego kontraktu a warunki wynagrodzenia agentów   184
11.3. Problem monitorowania realizacji kontraktu między zwierzchnikiem
i agentem   186
11.4. Praktyczne problemy dotyczące kontraktów w świetle teorii agencji  187
11.5. Pozytywna teoria agencji   189
11.6. Ilustracja problemu agencji: przypadek amerykańskiego finansisty
Bernarda L. Madoffa i lekcja z kryzysu finansowego 2007–2009   191
Rozdział 12
Ekonomia kosztów transakcji  194
12.1. Czym są transakcje i co wpływa na ich przebieg oraz efekty  195
12.2. Koszty transakcji a koszty gospodarowania  196
12.3. Koszty transakcji a specyficzność i charakter zasobów  198
12.4. Procesy adaptacji w gospodarce a koszty transakcji  200
12.5. Bodźce i kontraktowanie w procesach transakcji  204
12.6. Struktury instytucjonalne transakcji – klasyfikacja i charakterystyka  208
12.7. Integracja pionowa jako instytucjonalna forma adaptacji   209
12.8. Struktury transakcji a stosunki zatrudnienia pracowników  210
Uwagi końcowe   212
Rozdział 13
Przedsiębiorstwo jako instytucja  213
13.1. Czym jest przedsiębiorstwo?  213
13.2. Problem granic przedsiębiorstwa w nowej ekonomii instytucjonalnej  218
13.3. Różnicowanie się teorii przedsiębiorstwa we współczesnej ekonomii   219
Rozdział 14
Państwo w ujęciu ekonomii instytucjonalnej   221
14.1. Państwo jako instytucja i zarazem kreator instytucji formalnych   222
14.2. Spór o koncepcję i rolę państwa w gospodarce – dwa paradygmaty  224
14.3. Koncepcje państwa w klasycznym i nowym instytucjonalizmie   227
14.4. Zmiana roli państwa w warunkach globalizacji   231
14.5. Państwo a rozwój, wolność i demokracja   232
Uwagi końcowe   235
Podsumowanie  236
Bibliografia  240
Indeks osób   257