Jurysprudencja 16

• Druk: Łódź, 2021
• Seria / cykl: JURYSPRUDENCJA
• Autor: Marcin Pieniążek
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Pytanie o przyczyny dotrzymywania umów nabiera szczególnego znaczenia w czasach nasilonej depersonalizacji stosunków prawnych. Stanowi też punkt wyjścia dla przedstawionej w monografii teorii umów, wyrastającej z poglądów filozoficznych Paula Ricoeura i zogniskowanej na problematyce obietnicy oraz wzajemności.
W szkicowanej teorii kluczową rolę odgrywa założenie, zgodnie z którym dotrzymywanie obietnicy jest konstytutywne dla „bycia sobą” strony umowy. W „bycie sobą” strony wpisana jest z kolei relacja interpersonalna, pozwalająca scharakteryzować fenomen wzajemnej odpowiedzialności w umowie. Przyjmuje się także, że strony umowy do swego działania włączają elementy „wielkiej narracji” prawa, rozwijanej w sprawiedliwych instytucjach państwa.
W tym kontekście głównym celem pracy jest budowa trójpłaszczyznowej promisoryjnej teorii umów, skoncentrowanej na ontoetyce osoby – sprzedającego, najemcy etc. Syntetyzująca perspektywa Ricoeura powoduje, że w proponowanym ujęciu dochodzą do głosu m.in. elementy arystotelizmu, kantyzmu oraz pokrewnego hermeneutyce paradygmatu narratologicznego. W perspektywie prawoznawstwa rozwijana teoria ma charakter niepozytywistyczny, postulując związek prawa i moralności oraz bytu i powinności.
Dopełniającym elementem wywodu jest prezentacja filozoficzno-prawnych kontekstów promisoryjnej teorii umów w perspektywie historycznej oraz w perspektywie dorobku współczesnej, anglosaskiej jurysprudencji.
Niniejsza praca skierowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką filozofii prawa umów.
*
Celem serii wydawniczej „Jurysprudencja” jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków nauko¬wych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych.
Redaktorzy serii Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• ISBN: 978-83-8220-555-8
• ISBN druku: 978-83-8220-554-1
• Liczba stron: 268

Pobierz spis treści»

Wprowadzenie	15
1.	Pytanie podstawowe	15
2.	Zdolność do działania a podmiotowość prawna w poglądach Ricoeura	16
3.	Trójaspektowa podmiotowość prawna	17
4.	Osoby fizyczne i prawne	18
5.	Obietnica i wzajemność	18
6.	Umowa a obietnica 	19
7.	Pacta sunt servanda	19
8.	Zakres teorii umów w poglądach Ricoeura	20
9.	Teza pracy	20
10.	Cele pracy	21
11.	Struktura i metodologia pracy	23

Część pierwsza. Konteksty promisoryjnej teorii umów	15

1.	Filozofia Paula Ricoeura	27
1.1.	Inspiracje i ewolucja poglądów	27
1.2.	Mała etyka. Trzy poziomy dążenia etycznego	31
1.3.	Narratologia	34
1.4.	Ontoetyka podmiotu a dążenie etyczne	36
1.5.	Relacja interpersonalna w dążeniu etycznym	40
1.6.	Sprawiedliwe instytucje a dążenie etyczne	45
1.7.	Teoria narracji, prawo, umowy i ich strony – uwaga wstępna	52

2.	Z historii obietnicy i wzajemności w umowach	55
2.1.	Obietnica i wzajemność w historii umów – uwaga wstępna	55
2.2.	Obietnica i wzajemność w myśli antycznej Grecji	56
2.3.	Obietnica i wzajemność w prawie rzymskim	61
2.4.	Obietnica i wzajemność w Starym Testamencie	68
2.5.	Obietnica w poglądach św. Tomasza z Akwinu	77
2.6.	Średniowieczna recepcja prawa rzymskiego a problematyka obietnicy	80
2.7.	Prawo kanoniczne wobec problematyki obietnicy	81
2.8.	Sądowe czynności promisoryjne w common law	83
2.9.	Scholastycy hiszpańscy wobec obietnicy i wzajemności w umowach	84
2.10.	Wykształcenie koncepcji umów wzajemnych w XVII wieku	88
2.11.	Północna szkoła prawa naturalnego a rozwój teorii umów	90
2.12.	Wpływ poglądów Davida Hume’a na rozwój teorii umów	96
2.13.	Obietnica i wzajemność w common law w XVIII wieku	97
2.14.	Znaczenie pojęcia oświadczenia woli oraz założeń pozytywizmu prawniczego dla teorii umów XIX wieku	99
2.15.	Rozumienie umowy w filozofii prawa Immanuela Kanta oraz Georga W.F. Hegla	100
2.16.	Oświadczenie woli a pojęcie obietnicy w teorii umów XIX wieku	108
2.17.	Pojęcie obietnicy a prawo kontynentalne i anglosaskie przełomu XIX i XX wieku	115
2.18.	Filozofia prawa początku XX wieku wobec teorii umów	117
2.19.	Dogmatyczne teorie umów i oświadczeń woli w XX wieku	121

3.	Obietnica i porozumienie w anglosaskiej teorii umów	129
3.1. Anglosaska teoria umów – uwagi wprowadzające	129
3.2. Problematyka obietnicy w głównych nurtach jurysprudencji	130
3.3. Teorie umów w common law z uwzględnieniem teorii obietnicy	133

Część druga. Promisoryjna teoria umów jako teoria sui generis	177

4.	Ontoetyczne podstawy promisoryjnej teorii umów	179
4.1. Uwagi wprowadzające (trzy płaszczyzny analiz)	179
4.2. Płaszczyzna podmiotowa promisoryjnej teorii umów	180
4.3. Płaszczyzna interpersonalna promisoryjnej teorii umów	187
4.4. Płaszczyzna instytucjonalna promisorynej teorii umów	198

5.	Narratologiczne aspekty promisoryjnej teorii umów	203
5.1.  Paradygmat narratologiczny wobec teorii umów	203
5.2. Trzy narratologiczne aspekty teorii umów	205

6.	Umowa jako dyskurs i umowa jako tekst	225
6.1.	Dialektyka dyskursu i tekstu wobec teorii umów	225
6.2.	Perspektywa hermeneutyczna w poglądach Ricoeura	225
6.3.	Umowa jako dyskurs	226
6.4.	Umowa jako tekst	228
6.5.	Dyskurs interpretacyjno-argumentacyjny w teorii umów	232

7.	Ogólna metateoria porządkująca teorie oświadczeń woli (oraz umów)	237
7.1.	Szkic ogólnej metateorii porządkującej	237
7.2.	Przykłady szczegółowych teorii porządkujących	241

Podsumowanie	245
1.	Obietnica a wzajemność	245
2.	Autonarracja strony a teoria promisoryjna	247
3.	Sytuacyjność umów a mądrość praktyczna	248
4.	Zakończenie wywodu	249

Bibliografia	253
1.	Spis bibliograficzny – Paul Ricoeur	253
2.	Prace zbiorowe – Ricoeur i inni	254
3.	Literatura przedmiotu	254
4.	Wykaz aktów prawnych	266