Kapitały przemysłu filmowego
Co to znaczy produkować film?
Jak handluje się filmami?
Czy w świecie produkcji filmowej istnieją odpowiedniki magazynów, w których zalegają niechciane przez kupujących produkty?
Na czym polegają różnice pomiędzy systemami filmowymi: amerykańskim, opartym na kumulacji kapitału ekonomicznego, i europejskim, odwołującym się do kapitału kulturowego oraz budowania prestiżu?
Jaką rolę w pejzażu kinematograficznym odgrywają rozwijające się w zawrotnym tempie Chiny?
Książka Marcina Adamczaka jest poświęcona kinu w optyce rynkowej i instytucjonalnej. Podejmuje m.in. takie tematy, jak:
- handel filmami,
- reguły ich rozpowszechniania,
- festiwale,
- światowy rynek filmowy.
Pierwszą część książki autor poświęca kształtowaniu się dominacji amerykańskiego przemysłu filmowego. Buduje historyczne tło, pozwalające czytelnikowi zrozumieć współczesność oraz funkcjonowanie rynków filmowych w czasach najnowszych. W drugiej części autor opisuje europejski subsystem filmowy oparty na kumulacji kapitałów kulturowych, a nie ekonomicznych, choć zarysowuje również połączenia obecne na tym polu.
W trzeciej części książki autor podejmuje próbkę odpowiedzi na wciąż otwarte pytanie o rolę, jaką w pejzażu kinematograficznym odgrywają Chiny. Podrozdział poświęcony twórczości Zhanga Yimou pokazuje, jakimi sposobami kumulacji kapitałów posługują się dziś chińscy twórcy. Część ta osadzona jest w szerokim kontekście historyczno-kulturowym, który pozwala spojrzeć na współczesną rywalizację mocarstw na arenie kinematograficznej w zupełnie inny sposób, i dostrzec w niej emanację znacznie poważniejszych konfliktów politycznych i kulturowych.
W badaniach produkcyjnych autor nie koncentruje się na luźno powiązanych studiach przypadków. Proponuje odmienne podejście, preferując szersze ujęcie systemu kosztem szczegółowego opisu jednostkowych zjawisk. Istotne jest tu połączenie aspektów produkcyjnych z tematyką handlu filmami, obrotu i wymiany, rynku i kapitałów, zarysowanie perspektywy filmowego świata.
Książka jest przeznaczona dla studentów i wykładowców kursów akademickich dotyczących filmu, procesów globalizacji czy kultury współczesnej. Może także być lekturą dla pasjonatów kina, którzy chcieliby poznać kulisy funkcjonowania przemysłów filmowych.
Książka, która pozornie jest opisem trzech przypadków: rozwoju kinematografii w USA, systemu festiwalowego dominującego w europejskim subsystemie kinematograficznym i rosnącego znaczenia Chin na rynku filmowym, jest tak naprawdę niezwykle interesującym stadium z pogranicza ekonomii i kultury, dotyczącym nie tylko szeroko pojmowanych przemysłów kinowych, ale także dynamicznych zmian otaczającego nas świata. Autor opisuje bowiem nie tylko przemiany przemysłów filmowych, ale - niejako po drodze - historię zmian globalizującego się świata, od końca dziewiętnastego wieku, gdy narodziło się kino, do czasów najnowszych, gdy mamy do czynienia z wyłanianiem się nowego porządku świata, w którym coraz ważniejsza staje się rywalizacja pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami, znajdująca swoje odzwierciedlenie także we współzawodnictwie na polu produkcji audiowizualnych [...].Cała książka napisana jest świetnym językiem, Adamczak umiejętnie łączy styl naukowy i odwołania do dobrze dobranej literatury specjalistycznej, ze swobodą stylu eseistycznego. Udało mu się zachować świetną równowagę pomiędzy naukowym obiektywizmem a zachowaniem osobistego stylu wypowiedzi. Jest to pozycja niezwykle potrzebna i uzupełniająca polską myśl filmoznawczą.
dr hab. Arkadiusz Lewicki, prof. UWr, fragment recenzji,
Uniwersytet Wrocławski
