Kiedy trauma innych staje się własną

• Druk: 2020
• Seria / cykl: Psychoterapia
• Autor: Nina Ogińska-Bulik, Zygfryd Juczyński
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Profesjonaliści pracujący z ofiarami traumy, w tym terapeuci, pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi i personel medyczny wspierają osoby, które doświadczyły przemocy, uległy wypadkowi, straciły bliskich, przeżyły konflikt zbrojny lub katastrofę. Od ich efektywnej pracy zależy poprawa stanu zdrowia i jakości życia tych osób. Tymczasem częste kontakty ze straumatyzowanymi klientami, wysłuchiwanie relacji o doświad¬czonych zdarzeniach, udzielana pomoc i wsparcie okazywane zwłaszcza przez osoby empatyczne i zaangażowane w pracę powodują, że pomagający zaczynają patrzeć na świat oczami ofiar, odczuwać i przejawiać podobne emocje i zachowania. W konsekwencji pomagający osobom poszkodowanym czy cierpiącym sami stają się, w sposób pośredni, ofiarami traumy.
Negatywne skutki pośredniej ekspozycji na traumę najczęściej przyjmują postać zaburzeń po wtórnym stresie traumatycznym i są podobne do obja¬wów PTSD, ujawnianych przez ofiary traumy. Z drugiej jednak strony praca polegająca na pomaganiu osobom po doświadczeniach traumatycznych może być również źródłem zmian pozytywnych, przejawiających się w postaci tzw. zastępczego wzrostu po traumie. Te pozytywne zmiany obejmują m. in. większe zaufanie do siebie, stawianie sobie nowych wyzwań czy wzrost kompetencji zawodowych.

Tematyka książki obejmuje zarówno negatywne, jak i pozytywne konse¬kwencje pośredniej ekspozycji na traumę. W monografii przedstawiono rozpowszechnienie zjawiska w różnych grupach zawodowych, wskazano na mechanizmy rozwoju wtórnej traumatyzacji z uwzględnieniem różnych uwarunkowań organizacyj¬no-środowiskowych oraz podmiotowych. Uwagę zwrócono również na związki między negatywnymi i pozytywnymi konsekwencjami pośredniej ekspozycji na traumę oraz na sposoby redukowania wtórnego stresu traumatycznego i wzmacniania zastępczego wzrostu po traumie.
Książka skierowana jest do szerokiego grona osób zajmujących się zawo¬dowo pomaganiem ofiarom traumy, a także dla badaczy zainteresowanych problematyką stresu zawodowego i traumatycznego. Może również stanowić źródło wiedzy dla studentów, przede wszystkim kierunku psychologii i medycyny oraz dla słuchaczy studiów pody¬plomowych, szczególnie w zakresie psychotraumatologii oraz interwencji kryzysowej. Książka może być też wsparciem dla osób towarzyszących ofiarom traumy i wspierających je, w tym opiekunów osób z niepełnosprawnościami i przewlekle chorych.


Warto podkreślić, że jest to pierwsza w Polsce monografia przedstawiająca zjawisko wtórnego stresu i wzrostu po traumie w różnych grupach zawodowych, obejmujących profesjonalistów pomagających osobom po doświadczeniach traumatycznych. Wyniki przeprowadzonych badań stanowią nieocenione źródło wiedzy, a także źródło inspiracji dla dalszych poszukiwań empirycznych nad uwarunkowaniami pośredniej ekspozycji na traumę.
Z recenzji dr hab. Grażyny Dolińskiej-Zygmunt

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-21252-0
• ISBN druku: 978-83-01-21178-3
• Liczba stron: 240

Wprowadzenie 7
Rozdział 1 9
Trauma i jej konsekwencje 9
	1.1. Wydarzenia życiowe i traumatyczne  10
		1.1.1. Rozpowszechnienie wydarzeń traumatycznych  13
		1.1.2. Osobowe i kulturowe uwarunkowania znaczenia doświadczonych wydarzeń  15
		1.1.3. Kontrowersje związane z pojęciem traumy  17
	1.2. Potraumatyczne zaburzenie stresowe  19
		1.2.1. Kryteria i objawy PTSD  20
		1.2.2. Pomiar PTSD   24
		1.2.3. Rozpowszechnienie PTSD  25
	1.3. Potraumatyczny wzrost   27
		1.3.1. Pojęcie i charakterystyka potraumatycznego wzrostu  29
		1.3.2. Pomiar i rozpowszechnienie   30
Rozdział 2 35
Wtórny stres traumatyczny  35
	2.1. Wtórna trauma i jej konsekwencje  36
	2.2. Pomiar wtórnego stresu traumatycznego 44
	2.3. Występowanie wtórnego stresu traumatycznego 47
		2.3.1. Wtórny stres traumatyczny wśród profesjonalistów 50
		2.3.2. Wtórny stres traumatyczny wśród nieprofesjonalistów  55
	2.4. Modele wyjaśniające wtórną traumatyzację  56
		2.4.1. Model transmisji traumy   57
		2.4.2. Model stresu opartego na empatii   63
		2.4.3. Konstruktywistyczna teoria samorozwoju  65
		2.4.4. Ekologiczne wyjaśnienie wtórnej traumy   67
	2.5. Czynniki warunkujące występowanie wtórnej traumy  70
		2.5.1. Czynniki środowiskowe  71
		2.5.2. Czynniki podmiotowe   76
Rozdział 3 89
Zastępczy wzrost po traumie   89
	3.1. Potraumatyczny wzrost a zastępczy wzrost po traumie  90
	3.2. Pomiar i występowanie zastępczego wzrostu po traumie 94
	3.3. Modele wyjaśniające zastępczy wzrost po traumie  98
		3.3.1. Funkcjonalno-opisowy model wzrostu po traumie  98
		3.3.2. Inne modele wyjaśniające zastępczy wzrost po traumie  101
	3.4. Czynniki warunkujące występowanie zastępczego wzrostu po traumie 104
		3.4.1. Czynnikowe środowiskowe   104
		3.4.2. Czynniki podmiotowe  	106
	3.5. Związki między wtórnym stresem traumatycznym a zastępczym wzrostem po traumie   112
Rozdział 4 115
Interwencje – redukowanie wtórnego stresu traumatycznego i wzmacnianie zastępczego wzrostu po traumie  115
	4.1. Oddziałania kierowane na organizację   116
	4.2. Oddziaływania kierowane na jednostkę  117
	4.3. Terapia wtórnego stresu traumatycznego  118
	4.4. Programy interwencyjne  121
	4.5. Wspieranie wtórnego wzrostu po traumie122
Rozdział 5 125
Badania własne  125
	5.1. Cel i model badań 126
	5.2. Charakterystyka badanych osób  126
	5.3. Narzędzia badawcze  129
		5.3.1. Inwentarz Wtórnego Stresu Traumatycznego – IWST  129
		5.3.2. Inwentarz Wtórnego Wzrostu Potraumatycznego – IWWP  131
		5.3.3. Pozostałe narzędzia badawcze  132
	5.4. Wtórny stres i wzrost – objawy i korelaty     	134
		5.4.1. Negatywne i pozytywne konsekwencje wtórnej ekspozycji na traumę 134
		5.4.2. Zmienne socjodemograficzne i związane z pracą a konsekwencje wtórnej ekspozycji na traumę 141
		5.4.3. Zasoby osobiste a konsekwencje wtórnej ekspozycji na traumę  150
		5.4.4. Przetwarzanie poznawcze a konsekwencje wtórnej ekspozycji na traumę   155
	5.5. Predyktory wtórnego stresu i wzrostu   168
	5.6. Zależności między wtórnym stresem a wzrostem 174
	5.7. Dyskusja wyników 177
Bibliografia  195
Spis tabel  215
Spis rycin  217
Indeks nazwisk  218
Notka autorska  222