Ludwig Wilhelm Brüggemann i jego dzieło

• Druk: Słupsk, 2011
• Autor: Kazimierz Kallaur
• Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Celem pracy jest próba przeprowadzenia krytyki zewnętrznej i wewnętrznej dzieła Brüggemanna oraz określenie jego miejsca i znaczenia w rozwoju piśmiennictwa w pruskiej części Pomorza Zachodniego oraz jego oddziaływania na kształtowanie się opisów topograficzno-statystycznych innych terytoriów Królestwa Prus. Służyć ma temu przedstawienie genezy dzieła Brüggemanna na tle początków jego działalności jako kapelana nadwornego kościoła świętego Ottona i radcy Konsystorza Ewangelickiego w Szczecinie oraz stosunku władz centralnych i prowincjonalnych, a także stanów do pierwotnej jego koncepcji. Na tym tle rozpatrzony zostanie problem pruskiej tajemnicy państwowej oraz cenzury. Krytykę skorygowanej koncepcji opisu topograficzno-geograficznego pruskiej części Pomorza Zachodniego ułatwiło przedstawienie uwarunkowań i metod jego realizacji, umożliwiając jednocześnie ukazanie szerokiego kręgu współpracowników Brüggemanna, którego lepiej byłoby określić redaktorem niż autorem. Dla krytyki Ausführliche Beschreibung... obu części Pomorza pruskiego bardzo ważna jest nie tylko ich porównawcza analiza, ale również ich recepcja i ocena przez górne warstwy społeczeństwa pomorskiego oraz oświeceniowe nowe mieszczaństwo pruskie, zwłaszcza Berlina, gdyż zbiegły się one w czasie ze śmiercią króla Fryderyka II (1740-1786) oraz zmianą podejścia pruskich władz do tajemnicy urzędowej i państwowej. Okazało się, że w powstałym w latach 1774-1783 i wydanym w latach 1779-1784 dziele nie wykorzystano w pełni ówczesnych możliwości publikowania coraz bogatszych danych statystycznych, tworzonych przez szybko rozwijającą się biurokrację pruską, które stały się impulsem do powstania opisów topograficzno-geograficzno-statystycznych innych prowincji pruskich. Niedostatki Ausführliche Beschreibung... zauważone przez samego autora oraz podniesione przez stany, wreszcie – prawdopodobnie – zabiegi innych osób o opublikowanie statystyk uzupełniających opis Brüggemanna (Johann Friedrich Langner), dalej chęć wykorzystania statystycznych źródeł oraz nowych możliwości ich druku, skłoniły dziejopisa do wydania w latach 1800 i 1806 dwóch obszernych tomów, zatytułowanych Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern. Ich prezentacja, krytyka i ocena na tle pruskiego piśmiennictwa topograficzno-statystycznego przełomu XVIII i XIX w. dopełniają zawartość monografii. (Ze Wstępu)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7467-167-5
• Liczba stron: 262

Wstęp	7
Rozdział I. KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI W PRUSKIEJ CZĘŚCI POMORZA ZACHODNIEGO WOBEC IDEI OŚWIECENIA NA PRZEŁOMIE XVIII-XIX WIEKU	17
	1. Struktury organizacyjne Kościoła ewangelicko-augsburskiego po wojnie siedmioletniej	17
	2. Recepcja idei pruskiego absolutyzmu oświeconego na Pomorzu pruskim	30
	3. Powołanie L.W. Brüggemanna na radcę Konsystorza oraz kapelana zamkowego w Szczecinie i nieudana próba zaprowadzenia przez niego nowego śpiewnika	43
Rozdział II. PIŚMIENNICTWO POMORZA PRUSKIEGO W DRUGIEJ POŁOWIE XVIII WIEKU A BRÜGGEMANN	58
	1. Dziejopisarstwo na Pomorzu pruskim do początku lat siedemdziesiątych XVIII wieku	58
	2. Piśmiennictwo na Pomorzu pruskim po przybyciu L.W. Brüggemanna do Szczecina	71
Rozdział III. PRUSKIE TOPOGRAFIKA I WYKRYSTALIZOWANIE SIĘ KONCEPCJI L.W. BRÜGGEMANNA OPISU PRUSKIEJ CZĘŚCI POMORZA ZACHODNIEGO	96
	1. Nowe XVIII-wieczne formy piśmiennictwa ze szczególnym uwzględnieniem opisów topograficznych	96
	2. Wpływ prezydenta Zarządu Pomorza Juliusa Friedricha von Keffenbrinka na wykrystalizowanie się Brüggemannowej koncepcji opisu topograficzno-geograficzno-historycznego pruskiej części Pomorza Zachodniego	115
Rozdział IV. ISTOTA I REALIZACJA BRÜGGEMANNOWEGO OPISU PRUSKIEJ CZĘŚCI POMORZA ZACHODNIEGO	135
	1. Metody realizacji przez L.W. Brüggemanna opisu pruskiej części Pomorza Zachodniego	135
	2. Ewolucja szlachty wobec Brüggemanowej koncepcji opisu Pomorza pruskiego	152
	3. Charakterystyka pruskiej części Pomorza Zachodniego ze szczególnym uwzględnieniem różnic między treściami dotyczącymi Pomorza Przedniego i Pomorza Tylnego	155
Rozdział V. GENEZA BEITRÄGE ZU DER AUSFÜHRLICHEN BESCHREIBUNG DES KÖNIGL. PREUßISCHEN HERZOGTHUMS VORUND HINTER-POMMERN NA TLE OPISÓW INNYCH PROWINCJI PAŃSTWA PRUSKIEGO	171
	1. Problem pruskiej tajemnicy państwowej i cenzury a kwestia pruskiej topografiki prowincjonalnej	171
	2. Ocena Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern przez współczesnych i dziejopisów innych prowincji państwa pruskiego	180
	3. Geneza, koncepcja i realizacja Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des Königl. Preußischen Herzogthums Vorund Hinter-Pommern	191
Zakończenie. OCENA I PRZYDATNOŚĆ BADAWCZA DZIEŁA L.W. BRÜGGEMANNA	220
	Bibliografia	226
	Indeks osobowy	237
	Indeks geograficzny	244
	Zusammenfassung	249