Muzyczne przygody gustu ludowego
Autor podejmuje problematykę tak zwanych niskich obiegów współczesnej polskiej muzyki popularnej (muzyka emitowana na pocztówkach dźwiękowych, weselna, szeroko pojmowana muzyczna twórczość samorodna, disco polo, przyśpiewki stadionowe, amatorski rock). Analizuje upodobania muzyczne polskiej klasy ludowej oraz społeczne funkcjonowanie charakterystycznych dla tych upodobań gatunków i stylów muzyki, uwzględniając szczególne momenty w polityce kulturalnej i najważniejsze przełomy historyczne: „odwilż” 1956 roku, skutki wydarzeń 1968 roku, rodzimy model kultury masowej w latach 70., sytuację po stanie wojennym, transformację systemową.
[…] to praca dojrzała myślowo i koncepcyjnie, a jednocześnie atrakcyjna na poziomie języka i narracji. Na jej kartach przemawia do nas doświadczony badacz, uczestnik wielu zdarzeń, wrażliwy obserwator i uważny rozmówca. Dzięki połączeniu najlepszych cech kulturoznawcy, dziennikarza i krytycznego fana Pęczak zaprezentował fascynującą i nieoczywistą odsłonę historii kultury Polski po 1956 roku. (Z recenzji prof. dr. hab. Waldemara Kuligowskiego)
[…] to książka istotna, potrzebna, niebywale wartościowa i ciekawa. Praca ze względu na swoje walory poznawcze, nowatorstwo oraz doskonały warsztat badawczy powinna być opublikowana, zwłaszcza, że napisana jest pięknym językiem, zawiera wiele cennych konkluzji i z pewnością wzbogaci badania nad kulturą XX wieku oraz po roku 2000. Chciałbym podkreślić wysoką jakość i wartość poznawczą tego studium oraz świetnie dobraną metodologię. (Z recenzji dr. hab. Pawła Tańskiego, prof. UMK)
*********
The Musical Adventures of Folk Taste. Polish
Popular Music in Society After 1956
The author discusses the problem of the so-called low circulation of contemporary Polish popular music (music released on flexi discs, wedding music, a broad range of amateur music production, football chants, amateur rock music). He analyses music tastes of the Polish working class and the social functioning of genres and styles of music, characteristic of these tastes, reflecting on the crucial moments in cultural policy and the most important turning points in history: “Polish thaw” in 1956, the consequences of the 1968 events, the indigenous model of
mass culture in the 1970s, the situation after the martial law and the transformation of the political system in 1989.
*********
Dr hab. Mirosław Pęczak (ORCID 0000-0002-3120-4490) – kulturoznawca, publicysta tygodnika „Polityka”. Kieruje Zakładem Interdyscyplinarnych Badań nad Kulturą na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się badaniami uczestnictwa w kulturze, teorią i analizą kultury popularnej oraz problematyką subkultur i kultur środowiskowych.
W ostatnich latach brał udział w badaniach nad kulturą miejską (Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, Narodowe Centrum Kultury, 2010), badaniach nad świadomością kulturalną i tożsamością kulturową mieszkańców wsi i małych miast w Polsce (Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, Narodowe Centrum Kultury, 2011), badaniu publiczności festiwali muzycznych w Jarocinie i w Katowicach (Jarocin: reset buntu, „Czas Kultury” 2015, nr 4), badaniu w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki „Etnografia pamięci PRL” (W. Burszta, A. Jawor, M. Pęczak, M. Rauszer, P. Zańko, Etnografia pamięci PRL-u. Kultura codzienności Polski powojennej 1956–1989, Oficyna Naukowa, 2021).
Opublikował m.in.: "Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska" (z J. Wertensteinem-Żuławskim, Wiedza o kulturze, 1991), "Mały słownik subkultur młodzieżowych" (Semper, 1992), "Polska siła – skini, narodowcy, chuligani" (z M. Janickim, BGW, 1994), "Co się lubi, co się ma. Uczestnictwo w kulturze. Elbląg i powiat elbląski" (z J. Nowińskim, Wyd. Wilk Stepowy, 2006), "Subkultury w PRL. Opór, kreacja, imitacja" (Narodowe Centrum Kultury, 2013), "Cały ten blues. Przypadek Sławka Wierzcholskiego" (Wyd. Adam Marszałek, 2014), "Muzyczne przygody gustu ludowego. O społecznym funkcjonowaniu polskiej muzyki popularnej po 1956 r." (WUW, 2021).
Wstęp 7
Awans 21
Wesele 49
Moda na obciach 76
Pocztówkowy szał 93
Klimaty pomarcowe 110
Twórczość samorodna 128
Pieśń stadionowa 145
Polska discopolska 159
Rekonstrukcje 182
Nostalgie i rezurekcje 200
Zakończenie 215
Bibliografia 221
Indeks osób i nazw zespołów muzycznych 230
