Nazwy własne w kon/tekstach kultury

• Druk: 2019
• Autor: Artur Rejter
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Pomieszczone w książce rozważania podporządkowano różnym zagadnieniom zebranym w pięciu ogniwach tematycznych odzwierciedlających zainteresowania autora problematyką nazw własnych. W grupie pierwszej znalazły się teksty dotykające problematyki ogólnej, teoretycznej, syntetyzującej, a ściślej propozycji ujęć problematyki onomastycznej z uwzględnieniem zdobyczy współczesnej lingwistyki. Ujęcia te stanowią próby sformułowania propozycji ścieżek badawczych o szerszych perspektywach zasięgu. Kolejna część zbiera teksty będące onomastycznymi re/interpretacjami dzieł literatury epok minionych (głównie baroku, ale też pozytywizmu i piśmiennictwa XX wieku). W ogniwie trzecim zaproponowano opracowania sytuujące onomastykę w kontekście gender studies, co stanowi rzadkość w polskim językoznawstwie. Podobnie — nieczęsto — podejmuje się problematykę analiz onomastycznych tekstów popkulturowych. Temu zagadnieniu poświęcona jest część czwarta. Monografię zamykają dwa teksty o charakterze rekonesansu, dotyczące wybranych problemów tematycznych z zakresu ideonimii oraz zoonimii (ogniwo piąte). Należy je traktować jako swoiste poszerzenie zasadniczych kwestii podjętych w niniejszym opracowaniu.

Praca ma charakter interdyscyplinarny, jest adresowana nie tylko do onomastów, ale językoznawców w ogóle, ponadto z pewnością zainteresuje badaczy literatury i kultury, a także studentów różnych kierunków humanistycznych.



Artur Rejter, profesor nauk humanistycznych, związany z Zakładem Historii Języka Polskiego w Instytucie Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej.

Zainteresowania badawcze: historia języka polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem metod badawczych lingwistyki tekstu, stylistyki i semantyki, onomastyki, także problemy polszczyzny współczesnej. Główne zagadnienia badawcze: problematyka gatunków mowy w aspekcie ich ewolucji, słownictwo w ujęciu historycznym, styl artystyczny, lingwistyka płci, onomastyka literacka, onomastyka dyskursu, lingwistyka międzykulturowa.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-226-3445-5
• ISBN druku: 978-83-226-3501-8
• Liczba stron: 316

Spis treści



Wprowadzenie / 7



I. Konteksty ogólne – teoria, metoda, synteza

Onomastyczne konteksty historii języka / 11

Nazwy własne w literaturze a pamięć kulturowa / 21

Onomastyka literacka wobec tekstologii i teorii dyskursu – perspektywa
historyczna / 29

Nazwa własna – gatunek – idiolekt / 41

Ekspresywny wymiar apelatywnych i proprialnych compositów nazywających osoby
w historii polszczyzny / 55



II. Konteksty re/interpretacyjne – epoki minione

Onomastykon poezji polskiego Baroku wobec kontekstów kulturowych epoki.
Wybrane problemy badawcze / 71

Wymiar „meta-” nazw własnych w tekście literackim. Na materiale poezji Jana
Andrzeja Morsztyna / 81

Nazwy własne w barokowym romansie wierszowanym – w stronę analizy
genologicznej. Na przykładzie twórczości Hieronima Morsztyna / 95

„Płaczcie – umarł Pan…”. Nazwy własne we wczesnobarokowym poemacie pasyjnym.
Na przykładzie Pamiątki krwawej ofiary Pana Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa
Abrahama Rożniatowskiego / 107

Onomastyczne tropy dekadentyzmu. Nazwy własne w Bez dogmatu Henryka
Sienkiewicza / 119

Wobec rzeczywistości. Nazwy własne w polskim reportażu dwudziestowiecznym –
próba analizy diachronicznej / 131



III. Konteksty genderowe

Problematyka płci a nazwy własne. W stronę onomastyki dyskursu / 149

Nieheteronormatywne oblicza płci. Nazwy własne w prozie Michała
Witkowskiego / 159

Onimia w służbie płci. Tytuły dzieł sztuki kobiecej / 169

Mężczyzna obnażony? Tytuły aktów męskich w polskiej sztuce współczesnej / 183



IV. Konteksty popkulturowe

Kreatywne topografie. Nazwy własne a wizerunek miasta w najnowszej polskiej
literaturze popularnej / 199

Peerelowski wampir Marek z warszawskiej Pragi pod rękę z egipską boginią Bastet.
Nazwy własne w prozie Andrzeja Pilipiuka / 209

„Byłaś już w Paryżach stu…”. Aksjologiczny aspekt nazw własnych w twórczości
poetyckiej Agnieszki Osieckiej / 223

Kupidyn w Szczecinie, Milena w szmince od Diora. Nazwy własne w twórczości
Katarzyny Nosowskiej / 243



V. Konteksty inne – roz/poznanie

Nie tylko Portret chłopca. Tytuły obrazów z motywem dziecka w sztuce
polskiej / 265

Od Aluzji do Zwalca. O imionach koni / 279



Bibliografia / 289


Wykaz skrótów / 303


Nota bibliograficzna / 307


Summary / 311


Résumé / 313