1. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego Maria Mazurkiewicz-Bełdziska, Beata Olchowik, Ewa Pilarska, Krzysztof Sendrowski, Wojciech Sobaniec, Elżbieta Szczepanik, Krystyna Szymańska 1
Rozwój dziecka Krystyna Szymańska 1
Czynniki wpływające na rozwój dziecka 2
Kamienie milowe 3
Rozwój „osoby” 4
Rozwój funkcji ruchowych 4
Rozwój poznawczy dziecka 10
Nietypowe wzorce rozwoju 20
Diagnostyka rozwoju – warunki i pułapki 23
Podsumowanie 27
Opóźnienie rozwoju psychoruchowego Krystyna Szymańska, Elżbieta Szczepanik 28
Definicje i opisy 28
Przyczyny opóźnienia rozwoju psychoruchowego 35
Diagnostyka 40
Algorytmy diagnostyczne i terapia 45
Niepełnosprawność intelektualna Krystyna Szymańska, Elżbieta Szczepanik 49
Epidemiologia 50
Rozpoznanie niepełnosprawności umysłowej 51
Etiologia 57
Współwystępowanie 62
Diagnoza i terapia 64
Badanie neurologiczne – od niemowlęcia do nastolatka Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska 68
Badanie noworodków i niemowląt 68
Osobliwości badania neurologicznego małego dziecka (od początku 2. do końca 5. r.ż.) 76
Badanie dziecka szkolnego 80
Zaburzenia napięcia mięśniowego i postawy Krzysztof Sendrowski, Beata Olchowik, Wojciech Sobaniec 84
Napięcie mięśniowe 84
Właściwości lepko-sprężyste ścięgien i więzadeł 84
Rodzaje napięcia mięśniowego 85
Mechanizmy regulujące napięcie mięśni szkieletowych 85
Ocena i badanie stopnia spastyczności 93
Metody leczenia spastyczności 94
Postawa ciała 100
Zaburzenia mowy u dzieci Ewa Pilarska 104
Rozwój osobniczy ośrodkowego układu nerwowego 105
Rozwój dominacji mózgowej 109
Podział zaburzeń mowy 110
Rozwojowe zaburzenia mowy 111
Podsumowanie 123
2. Choroby i zespoły o podłożu genetycznym i metabolicznym Magdalena Badura-Stronka, Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska, Anna Latos-Bieleńska, Hanna Mierzewska, Michał Piechota, Dariusz Rokicki, Barbara Steinborn, Krystyna Szymańska, Anna Winczewska-Wiktor 125
Choroby metaboliczne z symptomatologią neurologiczną 125
Acydurie organiczne i choroba syropu klonowego Dariusz Rokicki 125
Diagnostyka acydurii organicznych i MSUD Dariusz Rokicki 131
Zaburzenie przemian aminokwasów Dariusz Rokicki 137
Homocystynuria klasyczna jako przykład aminoacydopatii Dariusz Rokicki 142
Zaburzenia cyklu mocznikowego i inne hiperamonemie wrodzone Dariusz Rokicki 151
Wrodzone błędy metabolizmu węglowodanów i zaburzenia β-oksydacji kwasów tłuszczowych Dariusz Rokicki 161
Choroby lizosomalne Dariusz Rokicki 173
Choroby peroksysomalne Dariusz Rokicki 191
Wrodzone zaburzenia neurotransmisji Krystyna Szymańska 196
Choroby mitochondrialne Dariusz Rokicki 206
Encefalopatie metaboliczne Dariusz Rokicki 229
Fakomatozy Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska 239
Nerwiakowłókniakowatość 240
Stwardnienie guzowate (choroba Bourneville’a; choroba Bourneville’a–Pringle’a) 244
Zespół Sturge’a–Webera (naczyniakowatość twarzowo-mózgowa) 248
Hipomelanoza Ito (incontinentia pigmenti achromians) 249
Zespół Jadassohna 251
Leukodystrofie i genetycznie uwarunkowane encefalopatie Hanna Mierzewska 252
Definicja 252
Klasyfikacja 252
Epidemiologia oraz dziedziczność leukodystrofii i genetycznie uwarunkowanych leukoencefalopatii 253
Diagnostyka leukodystrofii 254
Leczenie i postępowanie zapobiegawcze we wrodzonych chorobach istoty białej 260
Wybrane leukodystrofie i genetycznie uwarunkowane leukoencefalopatie 261
Metody badań genetycznych i poradnictwo genetyczne w neurologii Anna Latos-Bieleńska, Magdalena Badura-Stronka, Michał Piechota 272
Genom człowieka 272
Rodzaje chorób genetycznych – podział według typu zmian materiału genetycznego 273
Diagnostyka genetyczna w neurologii 278
Poradnictwo genetyczne w neurologii 288
Podsumowanie 289
Bazy danych i strony internetowe dotyczące genetyki klinicznej 289
Rozpoznawalne klinicznie zespoły genetyczne z niepełnosprawnością intelektualną Magdalena Badura-Stronka, Anna Winczewska-Wiktor, Barbara Steinborn, Anna Latos Bieleńska 291
Zespół delecji 22q11.2 292
Zespół Smith–Magenis (SMS, Smith-Magenis syndrome) 295
Zespół Potockiej–Lupskiego (PTLS, Potocki–Lupski syndrome) 296
Zespół duplikacji Xq28 297
Zespół Angelmana (Angelman syndrome) 298
Zespół Pradera–Williego (PWS, Prader-Willi syndrome) 300
Zespół Wolfa–Hirschhorna (WHS, Wolf-Hirschhorn syndrome) 301
Zespół Coffi na–Lowry’ego (CLS, Coffi n-Lowry syndrome) 303
Zespół Mowata–Wilsona (MWS, Mowat-Wilson syndrome) 304
Zespół Rubinsteina–Taybiego (RTS, Rubinstein-Taybi syndrome) 305
Zespół Cornelii de Lange (CdLS, Cornelia de Lange syndrome) 307
Podsumowanie 309
3. Stany napadowe Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska, Katarzyna Połatyńska, Barbara Steinborn, Janusz Wendorff, Anna Winczewska-Wiktor 311
Padaczka i drgawki w różnych okresach życia dziecka Barbara Steinborn, Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska, Anna Winczewska-Wiktor 311
Epidemiologia padaczki u dzieci 311
Etiologia i patofi zjologia padaczki 316
Klasyfikacja napadów i zespołów padaczkowych 330
Semiologia napadów padaczkowych u dzieci 336
Genetyka padaczek 340
Drgawki gorączkowe 362
Padaczki odruchowe 369
Postępujące padaczki miokloniczne 373
Zespoły padaczkowe: okres niemowlęcy, dziecięcy, młodzieńczy 376
Zespół Rasmussena 448
Diagnostyka różnicowa padaczek 456
Leczenie padaczki u dzieci i młodzieży 477
Stan padaczkowy u dzieci i młodzieży 534
Śmiertelność w padaczce u dzieci 550
Padaczka a sport 553
Zaburzenia świadomości u dzieci Janusz Wendorff 560
Wprowadzenie 560
Anatomia stanu czuwania i orientacji w otoczeniu oraz co do własnej osoby (arousal, awareness) 562
Majaczenie 563
Śpiączka, ostra encefalopatia 566
Niedotlenienie i niedokrwienie 576
Prognoza zaburzeń świadomości u dzieci 577
Zawroty głowy Katarzyna Połatyńska 580
Wstęp 580
Definicje 580
Epidemiologia 581
Układowe zawroty głowy 582
Nieukładowe zawroty głowy 585
Zawroty głowy jako objaw choroby poza układem nerwowym i układem równowagi 587
Postępowanie diagnostyczne 589
Leczenie 591
Zespoły epizodyczne Anna Winczewska-Wiktor 594
Nawracające zaburzenia żołądkowo-jelitowe (1.6.1) 595
Łagodne napadowe zawroty głowy (1.6.2) 599
Łagodny napadowy kręcz szyi (1.6.3). 601
Kolki niemowlęce (A 1.6.4) 602
Naprzemienne dziecięce porażenie połowicze (A 1.6.5) 604
Migrena przedsionkowa (A 1.6.6) 605
4. Wady rozwojowe układu nerwowego Krzysztof Zakrzewski 609
Wady cewy nerwowej 609
Wady dysraficzne czaszki 610
Rozszczep kręgosłupa torbielowaty 613
Rozszczep kręgosłupa utajony 615
Wady związane z wielkością czaszki 622
Malformacje korowe 628
Niedorozwój ciała modzelowatego 628
Heterotopia istoty szarej mózgu 629
Schizencefalia 630
Holoprozencefalia 630
Lizencefalia 631
Kolpocefalia 631
Hamartoma podwzgórza 632
Wodogłowie 633
Leczenie wodogłowia z użyciem układów zastawkowych 637
Leczenie wodogłowia z użyciem technik neuroendoskopowych 638
5. Neuroinfekcje Dorota Dunin-Wąsowicz, Wojciech Służewski 643
Neurozakażenia bakteryjne i wirusowe Wojciech Służewski 643
Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt, dzieci i młodzieży 643
Zapalenia mózgu 659
Neuroborelioza Dorota Dunin-Wąsowicz 666
Wstęp 666
Objawy kliniczne 667
Różnicowanie 672
Diagnostyka 674
Leczenie 676
Zespoły paraneoplastyczne Dorota Dunin-Wąsowicz 679
Wstęp 679
Zespół opsoklonii-mioklonii 680
Paraneoplastyczne limbiczne zapalenie mózgu (PLE, paraneoplastic limbic encephalitis) 683
Wrodzone zakażenia z grupy TORCHS Dorota Dunin-Wąsowicz 690
Wstęp 690
Toksoplazmoza wrodzona 691
Cytomegalia wrodzona 693
Zakażenie wirusem opryszczki HSV-2 i HSV-1 (HHV-1, HHV-2) 699
Zakażenie wirusem różyczki 702
Zakażenie wirusem HIV (podtypy 1 i 2) 704
Zakażenie parwowirusem B19 705
Zakażenie wirusem Varicella zoster 706
Zakażenie enterowirusami 707
Zakażenie wirusem Zika (ZIKV) 707
Wrodzone zakażenie krętkiem Treponema pallidum 708
Zakażenie pałeczkami Listeria monocytogenes 709
6. Choroby nerwowo-mięśniowe Anna Kostera-Pruszczyk 713
Dystrofie mięśniowe 714
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a 714
Dystrofia typu Beckera 718
Dystrofie mięśniowe postępujące obręczowo-kończynowe 719
Rdzeniowy zanik mięśni 719
Leczenie 720
Zespoły miotoniczne 721
Diagnostyka 721
Leczenie 721
Porażenia okresowe 722
Porażenie hipokaliemiczne 722
Porażenie hiperkaliemiczne 722
Zespół Andersen–Tawila 723
Dystrofia miotoniczna typu 1 723
Wrodzona dystrofia miotoniczna typu 1 724
Diagnostyka 724
Leczenie 724
Miopatie wrodzone 724
Diagnostyka 725
Leczenie 726
Choroba Pompego 726
Uwagi ogólne dotyczące przewlekłej opieki w uwarunkowanych genetycznie chorobach nerwowo-mięśniowych 727
Polineuropatie zapalne 730
Zespół Guillaina-Barrégo 730
Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna 731
Miastenia 732
Miastenia przejściowa noworodka 734
Wrodzone zespoły miasteniczne 735
Miopatie zapalne 735
7. Drgawki noworodkowe Dorota Dunin-Wąsowicz 737
Definicja 737
Epidemiologia 737
Objawy kliniczne 738
Diagnostyka 739
Czas wystąpienia drgawek noworodkowych 739
Drgawki elektrokliniczne, kliniczne i elektroencefalograficzne 740
Klasyczne badanie EEG (cEEG) 740
Badanie aEEG 741
Badania neuroobrazowe 741
Diagnostyka genetyczna i metaboliczna 742
Badania płynu mózgowo rdzeniowego 742
Różnicowanie drgawek noworodkowych 742
Leczenie drgawek noworodkowych i postępowanie 743
8. Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna noworodków, neuroprotekcja; inne przyczyny uszkodzeń OUN w okresie prenatalnym i noworodkowym Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka 747
Definicja encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej u noworodków 747
Dane epidemiologiczne 748
Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna u noworodków donoszonych 748
Patomechanizm zmian w encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej 750
Obraz kliniczny ENN 751
Działanie lecznicze hipotermii w ENN 752
Kryteria kwalifikacji do hipotermii leczniczej – oceniane kolejno grupy A i B 753
Etapy procedury hipotermii leczniczej 754
Monitorowanie stosowane w trakcie procedury chłodzenia 754
Kryteria wyłączenia z procedury chłodzenia 755
Przyszłe kierunki terapeutyczne 755
Encefalopatia u noworodków przedwcześnie urodzonych 755
9. Zaburzenia snu Marcin Żarowski 763
Fizjologia snu 765
Fizjologia rytmów okołodobowych 765
Makrostruktura snu 766
Mikrostruktura snu 767
Sen w wieku rozwojowym 768
Diagnostyka zaburzeń snu 769
Dziennik snu 769
Aktygrafia 770
Polisomnografia 770
Test wielokrotnej latencji snu 773
Test utrzymania czuwania 774
Klasyfikacja zaburzeń snu 774
Problemy z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu (bezsenność) 775
Zaburzenia rytmu snu i czuwania u dzieci 776
Hipersomnie pochodzenia centralnego 779
Parasomnie 793
Zaburzenia ruchowe podczas snu 790
Zaburzenia oddychania podczas snu 793
10. Mózgowe porażenie dziecięce Wojciech Kułak 799
Objawy, które mogą występować u dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym 799
Etiologia 800
Postacie mózgowego porażenia dziecięcego 801
Podział według Ingrama 801
Podział według Hagberga 802
Postacie spastyczne i niespastyczne 802
Diagnostyka mózgowego porażenia dziecięcego 802
Leukomalacja okołokomorowa 803
Zaniki korowo-podkorowe i inne wady 803
Metody neuroobrazowania w mózgowym porażeniu dziecięcym 803
Leczenie 804
Metody neurofizjologiczne 804
Metoda NDT-Bobath (NeuroDevelopmental Treatment, terapia neurorozwojowa) 805
Metoda Petö 805
Kinezyterapia (leczenie ruchem) 806
Leczenie spastyczności 806
Toksyna botulinowa typu A (BTX-A) 807
Pompa baklofenowa 808
11. Zaburzenia ruchowe Andrzej Bogucki, Agata Gajos, Tomasz Kmieć, Agnieszka Słopień 813
Przemijające zaburzenia ruchowe okresu wczesnodziecięcego Agata Gajos, Andrzej Bogucki 813
Łagodny napadowy kręcz szyi (benign paroxysmal torticollis) 813
Łagodna idiopatyczna dystonia niemowląt 814
Zespół Sandifera 814
Łagodne noworodkowe mioklonie przysenne 814
Jitterines 814
Wzdrygnięcia (shuddering) 814
Napadowe toniczne spojrzenie ku górze wieku dziecięcego (paroxysmal tonic upgaze of infancy) 815
Spasmus nutans 815
Head nodding 815
Dystonie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 815
Dystonie pierwotne 818
Zespoły dystonia plus (dystonie złożone: dystonia–parkinsonizm i dystonia–mioklonie) 819
Napadowe dyskinezy 820
Dystonie wtórne 821
Pląsawica Agata Gajos, Andrzej Bogucki 823
Łagodna pląsawica dziedziczna 824
Pląsawice o podłożu autoimmunologicznym 824
PANDAS Agata Gajos, Andrzej Bogucki 826
Pląsawica w zespole antyfosfolipidowym i w toczniu układowym Agata Gajos, Andrzej Bogucki 826
Pląsawice wrodzone neurodegeneracyjne 827
Pląsawice o podłożu strukturalnym 827
Mioklonie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 828
Mioklonie pierwotne 831
Padaczki miokloniczne i padaczki miokloniczne bez encefalopatii 832
Mioklonie wtórne 832
Postępujące encefalopatie miokloniczne 833
Zespoły startle 835
Diagnostyka elektrofi zjologiczna mioklonii 836
Leczenie 837
Parkinsonizm Agata Gajos, Andrzej Bogucki 837
Etiologia 838
Młodzieńczy parkinsonizm 838
Parkinsonizm wtórny 839
Leczenie 840
Drżenie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 840
Podział etiologiczny 841
Leczenie 844
Tiki Agnieszka Słopień 848
Wprowadzenie 848
Epidemiologia 848
Obraz kliniczny 849
Zaburzenia współwystępujące 850
Rokowanie 851
Diagnoza różnicowa 851
Leczenie 852
Choroby neurozwyrodnieniowe z odkładaniem żelaza w mózgu Tomasz Kmieć 854
Objawy chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu 854
Badania genetyczne w chorobach neurozwyrodnieniowych z odkładaniem żelaza w mózgu 855
PKAN (pantothenate kinase associated neurodegeneration) – choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu, związana z wrodzonym niedoborem kinazy pantotenianowej 857
MPAN (mitochondrial membrane protein-associated neurodegeneration) – choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu, związana z niedoborem białka mitochondrialnego 865
12. Bóle głowy i zespoły bólowe w neurologii dziecięcej Leszek Boćkowski, Joanna Śmigielska-Kuzia, Wojciech Sobaniec 875
Ból – definicja i patofizjologia 875
Epidemiologia i klasyfikacja bólów głowy 876
Postępowanie diagnostyczne w bólach głowy u dzieci 878
Najczęstsze pierwotne bóle głowy u dzieci 882
Migrena 882
Bóle głowy typu napięciowego 885
Wtórne bóle głowy 886
Neuralgie nerwów czaszkowych 889
Zespoły bólowe kręgosłupa 889
13. Choroby demielinizacyjne OUN Mariusz Stasiołek 893
Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego (ADEM) 895
Przebieg kliniczny 896
Leczenie 898
Stwardnienie rozsiane 899
Przebieg kliniczny 900
Leczenie 908
Zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych (NMO) oraz choroby spektrum NMO 910
Przebieg kliniczny 911
Leczenie 914
Podsumowanie 915
14. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego Marcin Roszkowski 919
Wstęp 919
Epidemiologia 920
Klasyfikacja guzów ośrodkowego układu nerwowego 921
Obraz kliniczny 924
Patofizjologia objawów towarzyszących procesom rozrostowym OUN 925
Interpretacja przedoperacyjnych badań obrazowych 931
Leczenie chirurgiczne 935
Nowotwory pochodzenia zarodkowego 936
Wyściółczaki 941
Glejaki 944
Glejaki o niższym stopniu złośliwości 944
Glejaki o wysokim stopniu złośliwości 950
15. Urazy głowy Stanisław Kwiatkowski 967
Podział kliniczny urazów głowy 967
Badanie neurologiczne dziecka po urazie głowy 968
Diagnostyka 968
Urazy lekkie i średniociężkie – algorytm postępowania 969
Wskazania do badania CT u dzieci po urazie głowy 971
Podział urazów głowy na podstawie powikłań zewnątrz i wewnątrzczaszkowych 972
Szczególne powikłania urazów głowy u dzieci 972
Przedgłowie (caput succedaneum) 972
Krwiak podczepcowy (subgaleal hematoma) 972
Krwiak podokostnowy (cephalohematoma) 973
Pourazowy krwotok podpajęczynówkowy (tSAH, traumatic subarachnoid hemorrhage) 973
Złamanie linijne kości czaszki 974
Złamanie czaszki z wgnieceniem 975
Wstrząśnienie mózgu (commotio cerebri, concussion head trauma) 976
Stłuczenie mózgu (contusio cerebri, brain contusion) 977
Rozerwanie mózgu (laceratio cerebri, brain laceration) 977
Krwiak podtwardówkowy 977
Krwiak nadtwardówkowy 978
Krwiaki wewnątrzmózgowe (tICH, traumatic intracerebral hematoma) 979
Późne następstwa urazów czaszkowo-mózgowych 980
Zespół pourazowy 980
Padaczka pourazowa 980
16. Choroby naczyniowe mózgu u dzieci Ewa Pilarska 983
Unaczynienie mózgowia – główne tętnice mózgowia 984
Udar niedokrwienny 986
Symptomatologia niedokrwiennego udaru mózgu 986
Kliniczne zespoły udarowe 988
Zespoły typowe dla niedokrwienia w obszarach unaczynienia poszczególnych tętnic 989
Epidemiologia niedokrwiennego udaru mózgu 991
Czynniki ryzyka prowadzące do wystąpienia udaru niedokrwiennego u dzieci 992
Objawy kliniczne udaru niedokrwiennego u dzieci 1002
Diagnostyka udarów niedokrwiennych u dzieci 1004
Algorytm postępowania w udarach mózgu u dzieci 1006
Leczenie udaru niedokrwiennego mózgu 1007
Profilaktyka wtórna udaru 1009
Rokowanie 1010
Przemijające niedokrwienie mózgu (TIA, transient ischemic attack) 1010
Krwotoczny udar mózgu 1011
Przyczyny udarów krwotocznych 1011
Wady naczyniowe mózgu 1012
Tętniaki wewnątrzczaszkowe 1014
Naczyniaki jamiste 1014
Rozpoznanie wady naczyniowej mózgu 1015
Krwotok podpajęczynówkowy 1015
Diagnostyka 1016
Leczenie 1016
Zakrzepica żył i zatok żylnych mózgu 1016
Rozpoznanie 1018
Leczenie 1019
17. Ataksje i choroby móżdżku Marta Zawadzka 1023
Wstęp 1023
Objawy uszkodzenia móżdżku 1023
Diagnostyka 1024
Niepostępujące ataksje 1027
Malformacja Arnolda–Chiariego (CM, Arnold–Chiari malformation) 1027
Zespół Dandy’ego–Walkera (Dandy–Walker syndrome) 1028
Zespół Joubert (Joubert syndrome) 1028
Ostre ataksje 1029
Ostra ataksja móżdżkowa 1029
Ostre zapalenie móżdżku 1030
Zespół opsoklonie–mioklonie–ataksja 1030
Napadowe ataksje 1032
Ostre przerywane ataksje metaboliczne 1032
Ataksje epizodyczne (EA) 1034
Przewlekłe ataksje 1035
Ataksje dziedziczone autosomalnie recesywnie (ARCA) 1035
Ataksje rdzeniowo-móżdżkowe dziedziczone autosomalnie dominująco (ADCAs) 1043
Ataksje sprzężone z chromosomem X 1046
Choroby mitochondrialne przebiegające z ataksją 1047
Przewlekle postępujące ataksje metaboliczne 1050
Leczenie 1054
Podsumowanie 1055
18. Choroby układu autonomicznego, zaburzenia w oddawaniu moczu i defekacji Sławomir Kroczka 1059
Wstęp 1059
Budowa i funkcja autonomicznego układu nerwowego 1059
Definicja choroby 1060
Występowanie 1060
Objawy kliniczne 1060
Różnicowanie 1063
Zaburzenia oddawania moczu 1063
Zaburzenia defekacji 1065
Postępowanie (na podstawie najnowszych doniesień) 1068
Leczenie neurogennej dysfunkcji pęcherza u dzieci 1068
Leczenie zaparć u dzieci 1068
19. Wybrane zaburzenia neurorozwojowe Agnieszka Słopień 1071
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z defi cytem uwagi (ADHD) 1071
Wprowadzenie 1071
Epidemiologia 1072
Obraz kliniczny 1072
Zaburzenia współwystępujące 1074
Diagnostyka różnicowa 1074
Leczenie 1075
Zaburzenia ze spektrum autyzmu 1077
Wprowadzenie 1077
Epidemiologia 1077
Obraz kliniczny 1078
Zaburzenia współwystępujące 1079
Diagnostyka różnicowa ASD 1081
Rokowanie 1082
Terapia 1082
20. Badanie dodatkowe w neurologii Barbara Artemowicz, Leszek Boćkowski, Elżbieta Jurkiewicz, Izabela Kaczmarek, Beata Olchowik, Piotr Sobaniec, Wojciech Sobaniec, Marta Szmuda 1085
O czym mówi badanie płynu mózgowo-rdzeniowego?
Wybrane zagadnienia Marta Szmuda 1085
Wstęp 1085
Właściwości fizyczne 1086
Badanie cytologiczne 1087
Badania biochemiczne 1087
Obraz PMR w wybranych jednostkach chorobowych 1095
Obrazowanie w neurologii dziecięcej Elżbieta Jurkiewicz 1103
Dostępne metody obrazowania 1103
Możliwości diagnostyczne rezonansu magnetycznego 1106
Badania neurofizjologiczne w neurologii dziecięcej (EMG, ENG, EEG) Wojciech Sobaniec, Leszek Boćkowski, Barbara Artemowicz, Beata Olchowik, Piotr Sobaniec 1132
Zastosowanie badań elektromiograficznych oraz elektroneurograficznych w chorobach wieku rozwojowego 1132
Zastosowanie badania elektroencefalograficznego u dzieci 1137
Badania psychologiczne w neurologii rozwojowej Izabela Kaczmarek 1157
Wstęp 1157
Badanie dziecka – o czym należy pamiętać 1160
Badanie procesów poznawczych w zarysie 1160
Procedura badania 1161
Wywiad i testy 1164
Jak odczytywać wyniki badania neuropsychologicznego? 1165
Podsumowanie 1168
21. Szczepienia – wskazania i przeciwwskazania Joanna Stryczyńska- Kazubska, Ilona Małecka, Jacek Wysocki 1169
Wiadomości ogólne o szczepieniach 1171
Ogólne zasady wykonywania szczepień 1172
Przeciwwskazania do szczepień 1172
Niepożądane odczyny poszczepienne 1175
Uwagi końcowe 1179
22. Neurorehabilitacja Kamila Okulczyk, Wojciech Kułak 1181
Neuroplastyczność 1181
Istota neuroplastyczności 1181
Mechanizmy plastyczności neuronalnej 1182
Rodzaje plastyczności neuronalnej 1182
Neuroplastyczność jako ważny czynnik zdrowienia po uszkodzeniu struktur nerwowych 1182
Procesy regeneracji układu nerwowego po uszkodzeniu 1183
Czynniki modulujące neuroplastyczność 1184
Postępowanie terapeutyczne w neurorehabilitacji pediatrycznej 1185
Wczesne podjęcie usprawniania – dlaczego jest takie ważne? 1186
Formy neurorehabilitacji pediatrycznej 1187
Metody rehabilitacji neurologicznej 1188
Innowacyjne techniki neurorehabilitacji i wspomagania 1190
23. Objawy neurologiczne w chorobach reumatycznych, endokrynologicznych, nowotworowych, serca, płuc, nerek, przewodu pokarmowego Barbara Steinborn, Anna Winczewska-Wiktor 1195
Objawy neurologiczne w chorobach reumatycznych 1195
Badania dodatkowe 1197
Objawy neurologiczne w chorobach endokrynologicznych 1199
Objawy neurologiczne w chorobach nowotworowych 1208
Neuroinfekcje 1209
Powikłania naczyniowo-nerwowe w chorobach nowotworowych u dzieci 1209
Objawy neurotoksyczne spowodowane działaniem leków 1210
Powikłania neurologiczne radioterapii 1211
Zespoły paraneoplastyczne 1213
Objawy neurologiczne w chorobach układu krążenia 1214
Objawy neurologiczne w chorobach układu oddechowego 1225
Objawy neurologiczne w chorobach nerek 1231
Objawy neurologiczne w chorobach przewodu pokarmowego 1237
Skorowidz 1243
