Obecność mózgu w świadomości. Empiryczny status zjawisk świadomych w świetle psychofizjologii

• Druk: 2007
• Autor: Jan Kaiser
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Książka o świadomości napisana przez eksperta od badań nad fizjologicznymi (czyli mózgowymi lub sercowo-naczyniowymi) korelatami czynności umysłowych. (...) Jan Kaiser przedstawił niezwykle interesującą propozycję tego, w jaki sposób wyniki tych badań mogą być użyte w debacie nad istotą i rolą świadomości. Dlatego jest to książka cenna i ważna dla całej psychologii, a szczególnie dla osób zainteresowanych jej podstawami teoretycznymi i metodologicznymi. Pomyliłby się ten, kto by odłożył tę pozycję z powrotem na półkę, jako zbyt hermetyczną lub ograniczoną do wąskiego obszaru psychofizjologii prostych procesów mentalnych. Twarde dane z zakresu psychofizjologii, jak również neurobiologii i neuroanatomii, są tam oczywiście obecne, ponieważ Jan Kaiser wyraźnie nie lubi się poruszać po grząskim gruncie rozważań czysto spekulatywnych. Dane empiryczne jednak, po pierwsze, są tu przedstawione w sposób przyjazny dla czytelnika, a po drugie, służą uwiarygodnieniu głównego przesłania tego dzieła.

Do napisania takiej książki konieczna była wielka odwaga intelektualna, ponieważ twardy grunt danych psychofizjologicznych to tylko podstawa dalszych rozważań i analiz. Te zaś wymagały dobrej orientacji w filozofii umysłu, epistemologii i metodologii nauk oraz częstych odwołań do nauk jeszcze bardziej podstawowych, takich jak neuroanatomia i neurobiologia. Przede wszystkim jednak książka ta wymagała od autora pełnej orientacji w podstawowych problemach teoretycznych i metodologicznych współczesnej psychologii oraz swobodnego poruszania się po tym obszarze. Polecam ją wszystkim psychologom i przedstawicielom nauk pokrewnych, którzy podzielają optymizm autora w kwestii możliwości naukowego dociekania natury świadomości.
Z recenzji prof. dr. hab. Edwarda Nęcki

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-8160-0
• ISBN druku: 978-83-233-2309-9
• Liczba stron: 223

Przedmowa   
Wstęp do problematyki
Rozdział 1. Czy zjawiska świadome realnie istnieją? Kontrowersje wokół „interakcjonizmu monistycznego” Rogera W. Sperry’ego
Rozdział 2. Poszukiwanie mózgowych procesów molarnych o właściwościach świadomościowych 
2.1. Mózgowa identyfikacja procesów umysłowych 
2.2. Fazowe zmiany częstotliwości rytmu serca jako korelat procesów umysłowych 
2.3. Korowe wskaźniki procesów wolicjonalnych. Eksperymenty Benjamina Libeta
Rozdział 3. Czy można badawczo dotrzeć do sfery subiektywności?
3.1. Problem subiektywności w świetle teorii „trzech światów” Karla Poppera 
3.2. Znaczenie „znaczenia” w problematyce subiektywności 
3.3. Problem subiektywności w ujęciu psychologii obiektywnej
Rozdział 4. Stany afektywne (nastrój) a samoświadomość werbalna
Rozdział 5. Werbalna charakterystyka doświadczeń subiektywnych 
5.1. Formy językowe stosowane do charakterystyki stanów subiektywnych 
5.2. Konotacyjny aspekt znaczenia słów 
5.3. Znaczenie konotacyjne słów w ujęciu C.E. Osgooda 
5.4. Konotacyjne znaczenie słów i jego związek z odczuciami subiektywnymi
Rozdział 6. Problemy badania nastroju 
6.1. Roberta Thayera koncepcja aktywacji i metoda jej badania a problem nastroju
6.2. Empiryczny status odczuć afektywnych 
6.3. Nastrój jako zjawisko realne: związek przymiotnikowego opisu stanu subiektywnego ze specyficzną aktywnością kory mózgowej 
6.4. Wpływ nastroju na reakcję fazową rytmu serca
Rozdział 7. Modulacyjny mechanizm zmian reakcji na bodźce zewnętrzne pod wpływem czynników afektywnych  
7.1. Proces modulacji emocjonalnej u zwierząt 
7.2. Modulacja wywołanej reakcji serca (evoked cardiac response) pod wpływem czynników emocjonalnych zewnątrzpochodnych u ludzi 
7.3. Modulacja „reakcji zaskoczenia” (startle reflex) pod wpływem czynników emocjonalnych zewnątrzpochodnych
Rozdział 8. Werbalizacja stanów afektywnych w świetle hipotezy modulacyjnej
8.1. Modulujący wpływ emocjonalnych czynników wewnętrznych (ból chroniczny) na reakcje centralne i obwodowe wywołane przez słowa znaczeniowo związane z bólem
8.2. Rola uwagi w werbalizacji emocji
Rozdział 9. Nastrój jako świadomość realnego stanu organizmu
Rozdział 10. Treść świadomości a reakcje behawioralne i elektrofizjologiczne w kontekście procesów kontroli błędu 
10.1. Procesy umysłowe w warunkach wykonywania zadań na czas reakcji z wyborem 
10.2. Mózgowy korelat błędu 
10.3. Procesy błędu 
10.4. Psychofizjologia procesów błędu 
10.5. Podsumowanie wyników badań nad funkcją ERN
Rozdział 11. Rola czynnika semantycznego w procesach umysłowych 
11.1. Priming semantyczny w ujęciu psychologii eksperymentalnej 
11.2. Priming semantyczny a świadomość 
11.3. Priming semantyczny w świetle wyników eksperymentalnych 
11.4. Procesy poznawcze podczas ekspozycji par słów niezwiązanych semantycznie 
11.5. Elektrofizjologiczny korelat rozbieżności semantycznej – N400 
11.6. N400 jako korelat różnych rodzajów niezgodności zawartej w zdaniach 
11.7. N400 a mechanizmy mowy  
11.8. Mechanizm generujący komponent N400
Podsumowanie. Zjawisko subiektywne jako konstrukt psychofizjologiczny    
Literatura cytowana