Polski Greenpoint a Nowy Jork
Greenpoint (…) w Nowym Jorku i dążenie do uchwycenia oraz analizy tego wymiaru zewnętrznego oddziaływania jest bardzo silną, wręcz kluczową stroną podjętego przedsięwzięcia. Studium stanowi pokłosie autentycznego – to łatwo odczytać – zaangażowania i jednocześnie badawczej kompetencji. Oparte na szeregu zarówno zastanych, jak i wywołanych źródeł odzwierciedla w przekonywający sposób wiedzę oraz wyobraźnię Autorki. Z jednej strony, są w nim rozliczne pierwiastki empiryczne, które – by tak rzec – są informacją dostępną powszechnie. Z drugiej strony, nie waham się stwierdzić, że jest to obszerne, zaawansowane opracowanie o specyficznej wymowie, która potwierdza indywidualne, oryginalne podejście Anny Sosnowskiej.
prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki, fragment recenzji
Miasto Nowy Jork wciąż jest stolicą świata – centrum wytwarzania dochodu i świadczenia usług finansowych, wyznaczania trendów w modzie i muzyce, miejscem, gdzie rodzą się nowe firmy i wynalazki. Jest też miniaturą świata. Imigranci wywodzący się ze wszystkich kontynentów i Amerykanie najróżniejszych grup etno-rasowych tworzą swoje nisze na rynku pracy. Urodzeni w Polsce migranci mają swój niewielki udział w tej kosmopolitycznej mozaice.
Jakie miejsce zajmuje Little Poland na Greenpoincie i polscy imigranci?
Dlaczego przeszedł zmiany, a polscy imigranci przyjęli je bez protestu?
Jaką rolę pełnią na rynku pracy globalnego miasta polscy imigranci i jak można wyjaśnić ich pozycję w miejskim podziale pracy?
Prezentowana książka, napisana na podstawie badań terenowych, analizy prasy i danych urzędowych, odpowiada na te pytania. Odwołuje się przy tym do badań porównawczych nad innymi grupami i dzielnicami Nowego Jorku.
dr Anna Sosnowska wykłada w Ośrodku Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania nad migracjami z Europy Wschodniej i innych regionów peryferyjnych do Stanów Zjednoczonych, historycznymi związkami między zacofaniem gospodarczym a migracjami zarobkowymi, metropoliami jako skupiskami migrantów, hipsterów i biznesu. Stypendystka New School for Social Research (1994), Institut für die Wissenschaften vom Menschen (1997), Fulbrighta (2003), Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2005, 2007). Opublikowała książkę Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią (2004).
Wstęp 9
Pytania badawcze 9
Dlaczego to jest ważne? 10
Inspiracje teoretyczne i pomysły badawcze 12
Struktura 15
Rozdział 1. Nowy Jork – stolica świata, miniatura świata.
Miasto w badaniach społecznych 16
Nowy Jork – od miasta przemysłowego i portowego do miasta biurowców
i restauracji 19
Nowy Jork – od miasta robotników do miasta japiszonów i hipsterów 22
Powrót do miasta? 22
Miasto globalne. Miasto dualne. Kreatywna elita i jej służący 24
Nowy Jork – miasto imigrantów.
Od miasta białych katolików i Żydów do mozaiki rasowej 27
Rozdział 2. Greenpoint. Historia, badania i historia mojego badania 36
Greenpoint. Etniczna wioska, imigrancka enklawa, hipsterski
park tematyczny 36
Nowojorska szkoła badań miejskich i migracyjnych 43
Moje badanie 48
Obserwacja uczestnicząca 48
Dane zastane 52
Wywiady 54
Rozdział 3. Prasa lokalna o Greenpoincie i jego polskich imigrantach.
The New York Times, Greenpoint Gazette i Nowy Dziennik, 1984–2014 63
Historia długiej drogi Greenpointu do gentryfikacji. The New York Times 66
Miejska, robotnicza i polska wioska oraz jej artystyczni goście.
The New York Times o Greenpoincie w 1984 roku 67
Ekologiczna ruina i problemy społeczne. The New York Times
o Greenpoincie w 1994 roku 72
Zwrot w polityce miejskiej – koniec przemysłu, odgórna gentryfikacja,
rozpad enklawy imigranckiej. The New York Times o Greenpoincie
w 2004 roku 76
Hipsterski park tematyczny z chasydzkimi inwestycjami.
The New York Times o Greenpoincie w pierwszym półroczu 2014 roku 81
Historia zapobiegania degradacji dzielnicy. Greenpoint Gazette 82
Greenpoint Gazette o polityce miejskiej i relacjach klasowych
w mieście 84
Greenpoint Gazette o polskich imigrantach 88
Historia gentryfikacji przez zaskoczenie oraz spotkania „Polonii poloneza”
i „Polonii polki”. Nowy Dziennik 91
Wnioski 99
Rozdział 4. Awans symboliczny mimochodem. Liderzy polskiego
Greenpointu wobec gentryfikacji dzielnicy 101
Literatura przedmiotu a problem badawczy 103
Awans mimochodem 107
Materialny awans mimochodem właścicieli nieruchomości 108
Materialny awans mimochodem dla lokalnych przedsiębiorstw 112
Symboliczny awans mimochodem 115
Lepszy, elegancki, amerykański i młodzieńczy świat przyszedł
i docenił 118
Lepszy image w Polsce – „ludzie sukcesu, a nie nieudacznicy
ze slumsów” 119
Lepsza pozycja wśród Polaków w Nowym Jorku – symboliczny odwet
na prześmiewcach z Manhattanu i Queensu 121
Satysfakcja z życia w artystycznym i intelektualnym środowisku 122
Wykluczenie imigrantów „tranzytowych”. Lepszy wizerunek polskości
w Nowym Jorku 123
Lepsza pozycja Polaków w Nowym Jorku 124
Gentryfikacja dobra dla polskich imigrantów-hipsterów 125
Awans drugiego pokolenia i całej grupy etnicznej 126
Wnioski 128
Rozdział 5. Polacy, Żydzi i Portorykańczycy. Liderzy polskiego
Greenpointu o nowojorskich grupach etnicznych 130
Żydzi 132
Chasydzi z Williamsburga – „bezwzględni pracodawcy, właściciele
nieruchomości i przedsiębiorstw na Greenpoincie” 132
Rosyjscy Żydzi – „lepsze (miejskie) posady, lepsze wykształcenie,
przywileje” 135
Nowojorska polityka, organizacje etniczne, polska ksenofobia 136
Portorykańczycy 138
Walka o północny Greenpoint 138
„Portorykańczycy w Greenpoincie należą do przeszłości” 139
„Portorykańczycy lubią siedzenie na schodkach, głośną muzykę
i zasiłki” 141
Od greenpoinckich Portorykańczyków do „Czarnych i Latynosów” 142
Od „Czarnych i Latynosów” do „Czarnych” 142
Interpretacje 144
Kontekst dzielnicowy 144
Kontekst miejski 146
Nowojorska racjonalność: trzymaj się z daleka od biednych 150
„Czarni i Latynosi” 151
Kontekst wschodnioeuropejski 152
Wnioski 153
Rozdział 6. Robotnicza arystokracja. Polscy imigranci na nowojorskim
rynku pracy według danych zastanych i opinii liderów 155
Kapitał ludzki 156
Dane zastane 158
Robotnicy i drobni przedsiębiorcy na Greenpoincie 165
Etniczne sieci długiego 174
Polityka migracyjna 180
Wnioski 183
Rozdział 7. Kolejka etniczna w nowojorskich biurowcach.
Polskie imigrantki o sprzątaniu 188
Polka-sprzątaczka w metropoliach Zachodu 188
Uzupełniający opis badań terenowych nad sprzątaczkami 191
Polskie sprzątanie – pogardzane przez liderów,
lubiane przez sprzątaczki 193
Kolejka etniczna i nisza etniczna 196
Zalety pracy w biurowcu 200
Wady pracy w biurowcu 203
Dlaczego Polki nie są pierwsze w kolejce etnicznej i nie stworzyły
trwałej niszy w sektorze sprzątania biurowców? 205
Wnioski 208
Rozdział 8. Polskie „plejsówki” w Nowym Jorku. Sprzątaczki w domach
prywatnych jako przedsiębiorstwa usługowe z marką etniczną
i jako służące 212
Przedsiębiorstwa usługowe z marką etniczną 219
Cechy przedsiębiorstwa w gospodarce wolnorynkowej 219
Cechy drobnego biznesu w nowoczesnej gospodarce 225
Cechy drobnego biznesu usług osobistych 234
Cechy drobnego przedsiębiorstwa etnicznego 237
Służące 241
Chasydzki Williamsburg jako negatywny punkt odniesienia 242
Osobista zależność, upokorzenie i despotyzm 244
Odmienność kulturowa interpretowana jako wzmacniacz despotyzmu 249
Wnioski 251
Zakończenie 254
Gentryfikacja Greenpointu i polscy imigranci w Nowym Jorku 256
Polskość, etniczność, rasa w Nowym Jorku 257
Greenpoint, polska peryferyjność w Nowym Jorku i studia
wschodnioeuropejskie 259
Bibliografia 261
Artykuły z The New York Times 279
Artykuły z Greenpoint Gazette 282
Artykuły z Nowego Dziennika 283
Filmy 283
Załączniki 285
Załącznik 1. Prasa o Greenpoincie 285
Załącznik 2. Charakterystyka liderów 288
Załącznik 3. Schemat naboru respondentów liderów 291
Załącznik 4. Charakterystyka respondentów pracujących
jako sprzątaczki/sprzątacze i opiekunki/opiekunowie 292
Wykaz fotografii, rycin i tabel 296
Indeks nazwisk 298
Indeks rzeczowy 304
