Powikłania pooperacyjne w ginekologii
Książka jest kompleksowym omówieniem najczęstszych i możliwych powikłań występujących we współczesnej ginekologii operacyjnej. Porusza problemy występujące zarówno w okresie okołooperacyjnym, jak i w przebiegu okresu pooperacyjnego - wczesnego i odległego w czasie. Zawarte w opracowaniu uwagi i informacje pozwolą na ograniczenie liczby powikłań pooperacyjnych w razie ich wystąpienia. Autorzy, eksperci w ginekologii operacyjnej, przedstawiają metody i techniki naprawcze możliwe do zastosowania w sytuacji, gdy do takich powikłań doszło. Książka przeznaczona jest dla lekarzy specjalizujących się w chirurgii ginekologicznej, ginekologów, lekarzy rodzinnych oraz studentów kierunków medycznych.
CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Wybrane zagadnienia z zakresu przygotowania do zabiegu i prowadzenia okresu pooperacyjnego w ginekologii - Agnieszka Timorek-Lemieszczuk, Beata Spiewankiewicz, Jerzy Stelmachów 17
1.1. Wybrane czynniki mające wpływ na częstość powikłań (wiek pacjentek, ich stan ogólny, współistniejące choroby ogólnoustrojowe, rozległość zabiegu operacyjnego) 17
1.1.1. Choroby ogólnoustrojowe 21
Piśmiennictwo 27
1.2. Wybrane zagadnienia z zakresu prowadzenia okresu pooperacyjnego w ginekologii 29
Piśmiennictwo 33
2. Rola ultrasonografii w rozpoznawaniu powikłań pooperacyjnych - Włodzimierz Sawicki 35
2.1. Zmiany dotyczące powłok brzusznych 36
2.1.1. Powikłania wczesne 36
2.1.1.1. Krwiak w ranie pooperacyjnej powłok 37
2.1.1.2. Ropień w ranie pooperacyjnej powłok 38
2.1.2. Powikłania późne 38
2.1.2.1. Endometrioza powłok w okolicy rany pooperacyjnej 38
2.2. Zmiany zlokalizowane w przestrzeni wewnątrzotrzewnowej i pozaotrzewnowej 39
2.2.1. Powikłania wczesne 39
2.2.1.1. Krwawienie do jamy otrzewnowej i krwiak wewnątrzotrzewnowy 39
2.2.1.2. Krwiak zaotrzewnowy 41
2.2.1.3. Ropień zatoki Douglasa, podprzeponowy, międzypętlowy 42
2.2.2. Powikłania późne 45
2.2.1.1. Torbiele limfatyczne (limfocysta, limfocoele) 45
2.2.2.1. Pseudotorbiel otrzewnowa (peritoneal pseudocyst, PPsC) 46
2.3. Powikłania dotyczące układu moczowego 48
2.3.1. Powikłania wczesne 48
2.3.1.1. Podwiązanie (zamknięcie) szwem moczowodu 48
2.3.1.2. Przecięcie (częściowe lub całkowite) moczowodu - przetoka moczowodowa 49
2.3.1.3. Jatrogenne uszkodzenie pęcherza moczowego - przetoka pęcherzowo-pochwowa 50
2.3.2. Powikłania późne 51
2.3.2.1. Pooperacyjna atonia pęcherza moczowego 51
2.4. Powikłania dotyczące przewodu pokarmowego 52
2.4.1. Powikłania wczesne 52
2.4.1.1. Niedrożność pooperacyjna przewodu pokarmowego (ileus) 52
2.4.2. Powikłania późne 53
2.4.2.1. Jatrogenne uszkodzenie jelita - przetoka jelitowo-pochwowa 53
Piśmiennictwo 54
3. Aspekty patofizjologiczne gojenia się uszkodzonych tkanek - Bożena Czarkowska-Pączek 57
3.1. Regeneracja 57
3.2. Gojenie się przez włóknienie 60
3.2.1. Krzepnięcie krwi i fibrynoliza 60
3.2.2. Proces naskórkowania w ranach skórnych 61
3.2.3. Reakcja zapalna 62
3.2.4. Ziarninowanie i angiogeneza 67
3.2.5. Tworzenie się blizny łącznotkankowej 69
3.2.6. Inne czynniki regulujące proces gojenia się 70
3.2.7. Zaburzenia gojenia się 72
Piśmiennictwo 73
4. Profilaktyka zatorowości zakrzepowej po operacjach ginekologicznych - Stefan Sajdak 77
4.1. Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej i zatoru tętnic płucnych 77
4.2. Objawy kliniczne i rozpoznawanie 79
4.3. Powikłania zakrzepowo-zatorowe w onkologii ginekologicznej 79
4.4. Profilaktyka powikłań zakrzepowo-zatorowych u chorych leczonych operacyjnie 81
4.5. Zalecenia profilaktyczne u pacjentek w ciąży leczonych operacyjnie 82
Piśmiennictwo 83
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
1. Powikłania związane ze stosowaniem tradycyjnych metod diagnostycznych - Maciej Wilczak, Małgorzata Kampioni, Stefan Sajdak, Dariusz Samulak, Łukasz Sroka 87
1.1. Wyłyżeczkowanie diagnostyczne 87
1.1.1. Definicja i sposób wykonania 87
1.1.2. Wskazania 88
1.1.3. Przeciwwskazania 88
1.1.4. Powikłania 88
1.1.4.1. Powikłania wczesne 89
1.1.4.2. Powikłania późne 91
1.1.3. Powikłania odległe 93
1.2. Pobranie wycinków z tarczy części pochwowej 93
1.2.1. Definicja i sposób wykonania 93
1.2.2. Wskazania 94
1.2.3. Przeciwwskazania 94
1.2.4. Powikłania 95
1.3. Punkcja 96
1.3.1. Definicja i sposób wykonania 96
1.3.2. Wskazania 97
1.3.3. Przeciwwskazania 97
1.3.4. Powikłania 97
1.4. Histerosalpingografia 98
1.4.1. Definicja i sposób wykonania 98
1.4.2. Wskazania 99
1.4.3. Przeciwwskazania 99
1.4.4. Powikłania 99
Piśmiennictwo 100
2. Powikłania po endoskopii ginekologicznej - Beata Spiewankiewicz, Jerzy Stelmachów, Robert Piórkowski 103
2.1. Powikłania zabiegów histeroskopowych 103
Piśmiennictwo 107
2.2. Powikłania laparoskopii 108
2.2.1. Powikłania związane z wytworzeniem odmy brzusznej 110
2.2.2. Uszkodzenia pęcherza moczowego 112
2.2.3. Uszkodzenia przewodu pokarmowego 113
2.2.4. Zapobieganie żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej po operacjach laparoskopowych 113
Piśmiennictwo 114
3. Powikłania po zabiegach operacyjnych na szyjce macicy - Anna Kwaśniewska, Anna Semczuk-Sikora 117
3.1. Śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (neoplasia intraepithelialis cervicalis, cervical intraepithelial neoplasia, CIN; klasyfikacja Bethesda - squamous intraepithelial lesion, SIL; LG - low grade, LG-SIL; HG - high grade, HG-SIL) 117
3.1.1. Definicja 118
3.1.2. Metody leczenia zmian HPV-zależnych 119
3.1.2.1. Metody destrukcyjne (ablacyjne) 120
3.1.3. Metody konizacyjne, resekcyjne 121
3.1.3.1. Konizacja chirurgiczna (cold knife) 121
3.1.3.2. Elektroresekcja pętlowa strefy transformacji (LLETZ -large loop excision of transformation zone; LEEP - loop electrosurgical excision procedure) 121
3.1.3.3. Konizacja laserem 121
3.1.3.4. Amputacja szyjki macicy z tkankami przyszyjkowymi (trachelectomia) 122
3.1.4. Powikłania i ich leczenie 122
3.1.4.1. Krwotok 122
3.1.4.2. Zamknięcie (atrezja) szyjki macicy 123
3.1.4.3. Zakażenie 123
3.1.4.4. Ziarninowanie śródszyjkowe 124
3.1.4.5. Perforacja szyjki macicy 124
3.1.4.6. Upławy pochwowe 124
3.1.4.7. Zaburzenia miesiączkowania 124
3.1.4.8. Wpływ na ciąże i porody 124
3.2. Szew okrężny w niewydolności cieśniowo-szyjkowej 126
3.2.1. Definicja, etiopatogeneza, diagnostyka 126
3.2.2. Metody leczenia 127
3.2.3. Powikłania po założeniu szwu szyjkowego 127
Piśmiennictwo 129
4. Powikłania po operacjach oszczędzających narząd rodny oraz po amputacji nadpochwowej trzonu macicy drogą brzuszną - Stefan Sajdak, Kamila Witczak, Łukasz Sroka, Dariusz Samulak, Maciej Wilczak 131
4.1. Operacje na trzonie macicy 131
4.1.1. Mięśniaki macicy 132
4.1.2. Metody leczenia operacyjnego mięśniaków macicy 133
4.1.2.1. Wyłuszczenie mięśniaków macicy 133
4.1.2.2. Przezbrzuszne wycięcie macicy 133
4.1.3. Powikłania 134
4.1.3.1. Wczesne 134
4.1.3.2. Późne 134
4.1.3.3. Odległe 134
4.2. Operacje na przydatkach 135
4.2.1. Guzy przydatków 135
4.2.2. Zabiegi operacyjne w obrębie przydatków 135
4.2.2.1. Pobranie klinowego wycinka z jajnika 135
4.2.2.2. Punkcja torbieli 135
4.2.2.3. Rekonstrukcja jajnika po zabiegach oszczędzających 136
4.2.2.4. Wyłuszczenie guza jajnika 136
4.2.2.5. Wycięcie przydatków 136
4.2.2.6. Wyłuszczenie guza jajnika o lokalizacji śródwięzadłowej 136
4.2.2.7. Wyłuszczenie torbieli okołojajnikowej 136
4.2.2.8. Wycięcie jajowodu 136
4.2.3. Powikłania ' 136
4.3. Powikłania - omówienie 137
4.3.1. Krwawienia 137
4.3.1.1. Krwawienie pooperacyjne 137
4.3.2. Krwiak 140
4.3.3. Uszkodzenia układu moczowego 140
4.3.3.1. Uszkodzenia moczowodu 140
4.3.3.2. Uszkodzenia pęcherza moczowego 141
4.3.4. Uszkodzenia jelit 143
4.3.5. Zrosty 144
4.3.6. Niedrożność jelit 145
4.3.6.1. Niedrożność mechaniczna 145
4.3.6.2. Niedrożność porażenna 146
4.3.7. Zapalenie otrzewnej 147
4.3.8. Wzrost temperatury ciała 148
4.3.9. Przerwanie ciągłości torebki guza 149
Piśmiennictwo 149
5. Powikłania po prostym wycięciu macicy drogą brzuszną i pochwową - Andrzej Skręt, Maciej Naróg 151
5.1. Definicja 152
5.2. Wskazania do histerektomii a ryzyko powikłań 152
5.3. Epidemiologia powikłań 154
5.4. Podział powikłań 156
5.5. Objawy kliniczne, leczenie i profilaktyka powikłań 158
Piśmiennictwo 164
6. Powikłania po rozszerzonym usunięciu macicy - Jerzy Stelmachów, Beata Osuch 165
6.1. Powikłania śródoperacyjne 166
6.1.1. Uszkodzenia układu moczowego 167
6.1.2. Uszkodzenia jelit 171
6.1.3. Uszkodzenia szlaków nerwowych 171
6.2. Powikłania pooperacyjne 172
6.2.1. Dysfunkcja pęcherza moczowego 172
6.2.2. Przetoki moczowe 172
6.2.3. Torbiele limfatyczne 173
6.2.4. Obrzęk limfatyczny kończyn dolnych 175
6.2.5. Powikłania psychologiczne i seksuologiczne 175
Piśmiennictwo 176
7. Powikłania po zabiegach korekcji zaburzonej statyki narządów płciowych i operacjach nietrzymania moczu - Krzysztof Cendrowski 179
7.1. Powikłania po operacji plastycznej przedniej ściany pochwy 179
7.2. Powikłania po operacji plastycznej tylnej ściany pochwy 181
7.3. Powikłania po operacji kolpopeksji krzyżowo-kolcowej 182
7.4. Powikłania po laparoskopowych zabiegach podwieszenia pochwy 183
7.5. Powikłania związane z zabiegami załonowymi 184
7.6. Powikłania po operacjach TVT (tension free vaginal tape) 186
Piśmiennictwo 188
8. Powikłania po operacjach sromu - Anita Olejek 193
8.1. Doświadczenia własne 200
Piśmiennictwo 202
9. Zaburzenia funkcji seksualnych po operacjach ginekologicznych - Violetta Skrzypulec 205
9.1. Cykl reakcji seksualnej i psychofizjologia seksualności kobiety 206
9.2. Zaburzenia seksualne u kobiet 207
9.3. Seksualność po operacjach usunięcia macicy 208
9.4. Seksualność po operacjach korekcyjnych wypadania narządów miednicy mniejszej 216
9.5. Seksualność po operacjach korekcji wysiłkowego nietrzymania moczu 219
9.6. Seksualność po operacjach usunięcia sromu 224
9.7. Diagnostyka i leczenie zaburzeń seksualnych po operacjach ginekologicznych 224
9.8. Perspektywy 227
Piśmiennictwo 227
10. Trudności diagnostyczne w histopatologii ginekologicznej - implikacje kliniczne - Jolanta Kupryjańczyk 231
10.1. Szyjka macicy 231
10.1.1. Metaplazja przejściowokomórkowa 231
10.1.2. Rozrost drobnogruczołowy błony śluzowej szyjki macicy 232
10.2. Błona śluzowa trzonu macicy (endometrium) 233
10.2.1. Złożony rozrost endometrium z niedojrzałą metaplazją płaskonabłonkową (complex hyperplasia with morular metaplasia) 233
10.2.2. Atypowy gruczolakomięśniak polipowaty 233
10.3. Jajnik 234
10.3.1. Guzy graniczne jajnika 234
10.3.1.1. Surowicze guzy graniczne 235
10.3.1.2. Śluzowe guzy graniczne 237
10.3.1.3. Endometrioidalne guzy graniczne 240
10.3.1.4. Guzy Brennera o granicznej złośliwości 240
10.3.1.5. Uwagi praktyczne dotyczące guzów granicznych 241
10.4. Zmiany o różnej lokalizacji 241
10.4.1. Endosalpingioza 241
10.4.2. Rozrost mezotelium 242
10.5. Badania śródoperacyjne wycinka z drugiego jajnika u młodych pacjentek 243
Piśmiennictwo 244
Skorowidz 245
