Przyszłość polonistyki
Praca zawiera opracowaną przez najwybitniejszych przedstawicieli środowisk z całej Polski diagnozę aktualnego stanu polonistyki, zarówno naukowej, jak i dydaktycznej, z próbą nakreślenia wizji jej przyszłości w odpowiedzi na wymagania czasu. Autorzy pytają o następujące problemy:
-
polonistyka w przestrzeni uniwersytetu: między misją a rynkiem,
- ramy prawno-instytucjonalne studiów polonistycznych,
- integracja polonistyki w obrębie nauk humanistycznych,
- kierunki studiów polonistycznych,
- integracja środowiska polonistycznego – rozwiązania praktyczne,
- program polonistyki: kompetencja, formacja, specjalizacja,
- historia i teoria literatury jako dwa typy integracji dyscyplinowej,
- co robić z tekstami – analiza nurtów metodologicznych,
- filologia narodowa a komparatystyka,
- polonista na rynku, czyli sprawności polonisty,
- kształcenie polonistyczne,
- studia doktoranckie,
- przyszłość polonistyki – przyszłość humanistyki.
Wyraźnie zarysowuje się różnica metodologiczna, polegająca na różnym stopniu akceptacji najnowszych teorii badań literackich, którą można określić jako podział na tradycjonalistów i postępowców. Podział tych stanowisk dotyczy różnych obszarów: możliwości i warunków uprawiania historii literatury, akceptacji najnowszych teorii tekstu literackiego, różnego zakreślania granic interpretacji.
Mamy też do czynienia z różnymi reakcjami na nowe regulacje dotyczące kształcenia uniwersyteckiego, od głębokiej afirmacji nowej ustawy o szkolnictwie wyższym wraz z tym wszystkim, co z niej praktycznie zarówno dla dydaktyki uniwersyteckiej, jak i dla badań naukowych wynika, aż po jej odrzucenie w najbardziej skrajnych wypadkach. Wreszcie, daje się zauważyć podział w zakresie możliwości poszerzania oferty edukacyjnej filologii polskiej, od tych opowiadających się za utrzymaniem, w mniej więcej niezmienionej formie, tradycyjnych przedmiotów kształcenia, aż po głęboką redefinicję kierunków polonistycznych, połączoną z rezygnacją z dużej części kompetencji oferowanych przez tradycyjną filologię i historię literatury, z jednoczesnym otwarciem dyscypliny na problematykę nowych mediów i nowych form ekspresji tekstowych, współczesną komparatystykę, pluralistyczne badania kulturoznawcze i antropologiczne, na różne formy kreatywności tekstowej, słowem – na wielorakie przekroczenie tradycyjnych granic dyscypliny.
Po raz dwunasty 5
KONCPECJE
Marian Bielecki: Horror vacui, czyli od Filologii Narodowej do Teorii – i z powrotem 11
Mariusz Czubaj: Po dzikiej stronie tekstu.. O antropologii i literaturze 23
Adam Dziadek: Cały świat jest tekstem! Polikontekstualność i transdyskursywność 33
Stanisław Gajda: Nowa polska polityka językowa 43
Hanna Gosk: Tożsamościotwórcze aspekty polonistycznych studiów postzależnościowych 55
Andrzej Hejmej: Pasaże i refrakcje. Literatura – „filologia narodowa” – komparatystyka 69
Jerzy Jarzębski: Interpretacja w edukacji polonistycznej 77
Wojciech Kalaga: Inte/gracja a granice dyscypliny 83
Ryszard Koziołek: Niewspółmierność historii literatury z historiami innych 91
Ryszard Nycz: W stronę innowacyjnej humanistyki polonistycznej: tekst jako laboratorium. Tradycje, hipotezy, propozycje 105
Józef Olejniczak: Zerwana więź. Co z doktorantami? (O paru doświadczeniach) 125
Jarosław Płuciennik: Czy studia III stopnia mogą mieć charakter narodowy? iPoetyka na „polonistycznych” studiach doktoranckich 133
Paweł Próchniak: Figura sensu (tezy) 147
Krzysztof Uniłowski: Utracona tożsamość dyscypliny (jako szansa) 153
Teresa Walas: Antropologia literatury jako możliwy rozsadnik jej odnowionej historii i słabej teorii 167
Aneta Załazińska: Współczesne oblicze retoryki, czyli dlaczego polonistę należy uczyć mówić 177
REWIZJE
Bogusław Bakuła: Narodowa czy rodzima? Filologia polska w perspektywie multikulturalizmu 193
Kordian Bakuła: Nauczyciel noweltywny. Pomysły na dydaktyczny warsztat pracy 213
Tomasz Bilczewski: Ancilla philologiae, ancilla nationis? Komparatystyka a filologia narodowa 227
Andrzej Borowski: Tekst, miłość i pieniądze 243
Sławomir Buryła: O trudnej sztuce nauczania dzisiaj 249
Marcin Cieński: Między bezwładnością a rozproszeniem. Akademickie zwątpienie w tożsamość polonisty 259
Maciej Dajnowski: „Polonistyka” jako katachreza inopiae causa 271
Marian Kisiel: Współczesność: tekst umykający 281
Krzysztof Kłosiński: Humanistyka w uniwersytecie 289
Jarosław Ławski: Bezradność..Nauka – student – uniwersytet 305
Anna Łebkowska: Tekst po relokacji 325
Zbigniew Majchrowski: Dokąd zmierza polonistyka? 335
Józef Tomasz Pokrzywniak: Od akredytacji do integracji. Konferencja Polonistyk Uniwersyteckich 343
Stanisław Rosiek: Przekleństwo nadmiaru? Notatki do referatu 347
Roma Sendyka: Sutura, czyli pytanie o podmiot studiów interdyscyplinarnych 355
Mikołaj Sokołowski: Ewaluacja instrumentem polityki naukowej. Postulaty a rzeczywistość 363
Andrzej Szahaj: Ku humanistyce zintegrowanej i krytycznej 367
Piotr Śliwiński: Polonista na targu języków 373
Wojciech Tomasik: Polonistyka podwyższonego ryzyka 379
PRZEMIANY
Maciej Grochowski: Czym jest polonistyka? O relacjach między nauką a dydaktyką, wykształceniem a zawodem 387
Inga Iwasiów: Od polonisty do artysty 395
Władysław T. Miodunka: O potrzebie innowacji w dydaktyce polonistycznej 405
Tomasz Mizerkiewicz: Tworzyć kierunki czy specjalizacje? 417
Jacek Popiel: Polonistyka – czy jesteśmy jeszcze potrzebni? 429
Magdalena Rabizo -Birek: Polonista jako „multiinstrumentalista” 439
Dorota Siwicka: Centrum Komunikacji Polonistycznej (projekt) 449
Dariusz Skórczewski: Między pedagogiką uniwersytecką a pedagogiką narodową, czyli teoria postkolonialna w „narzędziowni” polonisty 455
Danuta Ulicka: Sub-, pre-, post-, inter-, czyli jak formy prefi skalne grają w teatrze literaturoznawczej mowy? 473
Indeks osobowy 489
