Skazani na przestępczość?

• Druk: Łódź, 2023
• Autor: Andrzej Kacprzak
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Książka jest efektem wieloletnich badań. Analiza została sporządzona na podstawie wywiadów biograficznych przeprowadzonych z byłymi i aktualnymi więźniami, którzy na różnych etapach życia doświadczyli wykluczenia ze społeczeństwa. Ekskluzja społeczna to proces rozciągający się u wielu osób na całą biografię – począwszy od dzieciństwa przez okres dorastania aż po późną dorosłość. Ścieżki prowadzące do wejścia w konflikt z prawem i pozbawienia wolności są bardzo różne. Zróżnicowane są też doświadczenia badanych związane z pobytem w więzieniu i funkcjonowaniem na wolności po jego opuszczeniu. Autor identyfikuje czynniki wspierające i utrudniające reintegrację społeczną byłych więźniów, odwołując się do biografii swoich rozmówców.
*
Praca powinna być lekturą obowiązkową dla badaczy zagadnienia oraz studentów nauk społecznych i prawnych, w szczególności takich kierunków, jak: socjologia, kryminologia, polityka społeczna i pedagogika, resocjalizacja, praca socjalna. Dobrze, by publikacja trafiła do szeroko rozumianej instytucjonalnej sieci wsparcia dla byłych więźniów, a także do ich rodzin i społeczności lokalnych, do których wracają po odbyciu kary.
Z recenzji dr. hab. Krzysztofa Czekaja, prof. UP
Książka jest świetnie napisana, z wykorzystaniem właściwej metodologii. Autor płynnie porusza się w tej tematyce. Całość jest spójna, logicznie prowadząca czytelników i czytelniczki przez kolejne etapy biografii badanych, a także okresy początkowo wykluczenia, a potem możliwej reintegracji społecznej byłych więźniów. Wnioski wyciągane przez Autora są cenne i potrzebne.
Z recenzji dr. hab. Witolda Klausa, prof. INP PAN

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• ISBN: 978-83-8331-117-3
• ISBN druku: 978-83-8331-116-6
• Liczba stron: 348

Pobierz spis treści»

Wprowadzenie	9

Podziękowania	13

Rozdział I. Perspektywa wykluczenia społecznego w kontekście socjologicznych teorii i badań zachowań przestępczych	15
1.	Etiologia przestępstwa jako przedmiot refleksji naukowej	15
2.	Obszary wykluczenia społecznego sprawców przestępstw w badaniach i analizach socjologicznych	17
2.1.	Paradygmat etiologiczny	18
2.2.	Paradygmat reakcji społecznej	26
2.3.	Wykluczenie społeczne jako teoretyczna rama analizy przestępczości	30
2.3.1.	Koncepcja wykluczenia społecznego – podstawowe założenia	31
2.3.2.	Wykluczenie społeczne a przestępczość	34
3.	Reintegracja społeczna sprawców przestępstw – aspekty teoretyczne	41

Rozdział II. Przestępczość jako problem społeczny	51
1.	Definiowanie przestępczości i określanie skali zjawiska	51
2.	Skala i dynamika przestępczości rejestrowanej	54
3.	Społeczno-ekonomiczne koszty przestępczości	59
4.	Reakcja społeczna na przestępczość	60
4.1.	Problemy społeczne jako przedmiot reakcji społecznej	60
4.2.	Stosowanie środków karnych i ich skuteczność	63
4.2.1.	Polityka karna Polski	65
4.2.2.	Struktura, skala i dynamika kar orzekanych w Polsce	68
4.3.	System penitencjarny i resocjalizacyjny w Polsce	77
4.4.	Systemy resocjalizacyjne w Unii Europejskiej	83
4.5.	Więzienie jako instytucja wykluczająca	85
4.6.	Zjawisko recydywy	89
4.7.	Dyskusja na temat kary pozbawienia wolności 	93

Rozdział III. Sytuacja osób opuszczających zakłady karne (badania i praktyka)	97
1.	Kategorie analizy powrotu osób skazanych do społeczeństwa	97
2.	Bariery powrotu byłych skazanych do społeczeństwa w świetle wyników badań	103
2.1.	Wykluczenie relacyjne	105
2.2.	Wykluczenie w sferze edukacji	109
2.3.	Wykluczenie z rynku pracy	111
2.4.	Bezdomność	116
2.5.	Uzależnienia	118
2.6.	Stygmatyzacja i autostygmatyzacja	119
3.	Czynniki wspierające reintegrację społeczną byłych więźniów	122
3.1.	Nieformalne źródła wsparcia	122
3.2.	Formalne źródła wsparcia	127
3.2.1.	Programy reintegracji społecznej skazanych	130
3.2.2.	Pomoc postpenitencjarna	135
3.3.	Oczekiwane źródła i formy pomocy	141

Rozdział IV. Nota metodologiczna 	143
1.	Konceptualizacja badania	143
2.	Metoda i techniki zastosowane w badaniu	147
2.1.	Dobór próby i przebieg badań	147
2.2.	Metoda biograficzna w badaniach przestępczości	152
3.	Bariery epistemologiczne i dylematy etyczne badań z więźniami	157
3.1.	Byli skazani jako „trudna” grupa badawcza	157
3.2.	Bariery epistemologiczne	159
3.3.	Dylematy etyczne badań	163
4.	Przebieg kariery przestępczej badanych	166

Rozdział V. Etap przedwięzienny w doświadczeniach biograficznych byłych skazanych	171
1.	Dzieciństwo i młodość	171
1.1.	Deprywacja pierwotna w rodzinach pochodzenia	171
1.1.1.	Rozbicie rodziny	172
1.1.2.	Problem alkoholowy w rodzinie 	174
1.1.3.	Przemoc w rodzinie	175
1.1.4.	Rodzinne tradycje przestępcze	176
1.1.5.	Ubóstwo rodziny pochodzenia	177
1.1.6.	Brak kontroli rodzicielskiej	179
1.2.	Funkcjonowanie w grupach rówieśniczych	181
1.3.	Kariera edukacyjna	183
1.4.	Pobyt w instytucjach wychowawczych i resocjalizacyjnych	186
2.	Funkcjonowanie w rolach dorosłych na etapie przedwięziennym	189
2.1.	Funkcjonowanie w związkach partnerskich i w roli ojca	190
2.2.	Doświadczenia zawodowe	194
2.3.	Dezorganizująca rola używek w życiorysach badanych	197
2.4.	Sytuacja materialna	199
3.	Motywy aktywności przestępczej	201
4.	Podsumowanie	206

Rozdział VI. Pobyt w więzieniu w biografi	doświadczeniu byłych skazanych	209
1.	Formy funkcjonowania w więzieniu	209
1.1.	Pierwszy kontakt z więzieniem	209
1.1.1.	Formalne zasady funkcjonowania placówki	210
1.1.2.	Stosunki ze współosadzonymi i „drugie życie więzienne”	213
1.2.	Stosunek do działań resocjalizacyjnych	217
1.2.1.	Bierny stosunek do resocjalizacji	217
1.2.2.	Zaangażowanie w działania resocjalizacyjne	220
1.2.3.	Resocjalizacja pozorna	223
2.	Czynniki ograniczające i wspierające reintegrację społeczną podczas pobytu w więzieniu	226
2.1.	Relacje z bliskimi	226
2.2.	Sytuacja zawodowa	233
2.3.	Sytuacja materialna	237
2.4.	Dostęp do edukacji	239
2.5.	Wsparcie instytucji, organizacji pozarządowych i grup samopomocowych w czasie pobytu w więzieniu	242
2.6.	Plany funkcjonowania po zakończeniu kary	244
2.6.1.	Plany powrotu do przestępczości	244
2.6.2.	Plany zerwania z przestępczością	246
3.	Podsumowanie	248

Rozdział VII. Losy życiowe badanych po opuszczeniu więzienia	251
1.	Pierwsze dni na wolności	251
2.	Ścieżki życiowe byłych więźniów po wyjściu na wolność	252
2.1.	Kontynuacja kariery przestępczej i powroty do więzienia	253
2.2.	Odejście od przestępczości i rozpoczęcie nowego życia	255
3.	Relacje w kręgach nieformalnych po wyjściu na wolność	258
3.1.	Kontakty z rodziną pochodzenia	258
3.2.	Relacje z rodziną prokreacji	261
3.3.	Kontakty ze znajomymi po wyjściu na wolność	269
4.	Sytuacja zawodowa po wyjściu na wolność	272
4.1.	Poszukiwanie pracy	272
4.2.	Bariery w dostępie do pracy	276
4.3.	Trudności z utrzymaniem pracy	282
5.	Sytuacja materialna po wyjściu na wolność	284
6.	Uzależnienia jako bariera funkcjonowania na wolności	288
7.	Wsparcie instytucjonalne i samopomoc	292

Zakończenie	299

Bibliografia	309