Spektrometria mas
Spektrometria mas jest obecnie jedną z najważniejszych metod analitycznych wykorzystywanych nie tylko w badaniach naukowych w dziedzinie chemii, biochemii, chemii materiałowej, farmacji i medycynie, ale także w laboratoriach analitycznych kontrolujących jakość leków, kosmetyków, żywności i innych produktów, z którymi mamy do czynienia na co dzień. Odgrywa także kluczową rolę w badaniach zanieczyszczeń środowiska: gleby, wód i atmosfery.
Prezentowana książka, której podstawą jest cykl wykładów ze spektrometrii mas, prowadzonych przez autora na wielu uczelniach i w instytutach naukowych, obejmuje następujące zagadnienia:
- historię rozwoju spektrometrii mas;
- podstawowe pojęcia i terminologię spektrometrii mas;
- najważniejsze metody jonizacji, analizy masy jonów oraz detekcji jonów, rejestracji i przetwarzania wyników;
- techniki sprzężone, w których spektrometr mas współpracuje bezpośrednio z chromatografem gazowym lub cieczowym;
- podstawy wykonywania pomiarów widm masowych różnymi technikami i dla różnych rodzajów próbek oraz interpretacji uzyskanych wyników;
- mechanizmy fragmentacji jonów i ich zastosowanie do rozwiązywania konkretnych problemów analitycznych;
- zastosowania spektrometrii mas do badania związków naturalnych o dużym znaczeniu biologicznym: peptydów i białek, nukleozydów, nukleotydów i kwasów nukleinowych, cukrów i lipidów;
- wykorzystanie spektrometrii mas do badania mechanizmów reakcji i oddziaływań niekowalencyjnych, zarówno w roztworach, jak i w fazie gazowej;
- spektrometrię ruchliwości jonów sprzężoną ze spektrometrią mas i jej zastosowania;
- badania powierzchni z wykorzystaniem spektrometrii mas;
- analizę śladową metali ciężkich z wykorzystaniem techniki jonizacji w plazmie wzbudzanej indukcyjnie (ICP-MS).
Książkę zamykają aneksy, w których znalazły się tablice mas atomowych i składów izotopowych pierwiastków oraz przykładowe widma związków lub mieszanin związków używanych do kalibracji spektrometrów mas, a także informacje na temat dostępnej literatury w dziedzinie spektrometrii mas i wybranych źródeł danych oraz programów dostępnych w Internecie.
Wszystkie rozdziały są bogato ilustrowane licznymi przykładami chromatogramów i widm masowych, schematami i fotografiami aparatury oraz schematami fragmentacji jonów.
Książka jest przeznaczona dla studentów i doktorantów studiujących chemię, inżynierię materiałową, biochemię, farmację i dziedziny pokrewne, dla personelu laboratoriów analitycznych wykorzystujących spektrometrię mas oraz dla wszystkich prowadzących badania naukowe lub prace badawczo-rozwojowe, którzy w swojej pracy wykorzystują tę metodę analityczną.
Witold Danikiewicz
Prof. dr hab., ukończył studia i uzyskał doktorat na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Od 1982 r. pracuje w Instytucie Chemii Organicznej PAN w Warszawie. W początkowym okresie swojej kariery naukowej zajmował się badaniami w obszarze syntezy organicznej. Po powrocie ze stażu podoktorskiego w USA, w 1989 r. podjął pracę w Zespole Spektrometrii Mas IChO PAN, a od 1992 r. jest jego kierownikiem. W 1999 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w 2005 – tytuł profesora nauk chemicznych.
Aktualne zainteresowania naukowe prof. Danikiewicza obejmują badania mechanizmów reakcji jonów z cząsteczkami obojętnymi w fazie gazowej i badania mechanizmów fragmentacji biomolekuł, a także rozwijanie zastosowań spektrometrii mas w analizie zanieczyszczeń leków i innych produktów dostępnych na rynku oraz w badaniach związków organicznych obecnych w atmosferze.
Prof. Danikiewicz jest autorem lub współautorem ponad 150 prac naukowych opublikowanych w renomowanych czasopismach o zasięgu międzynarodowym. Wyniki swoich badań prezentował na licznych międzynarodowych konferencjach naukowych, a kilka takich konferencji organizował i im przewodniczył. Był promotorem 9 prac doktorskich z dziedziny spektrometrii mas. W ramach działalności dydaktycznej od 1995 r. prowadził wykłady ze spektrometrii mas dla doktorantów IChO PAN, które od 2008 r. zostały rozszerzone o zastosowania innych metod spektralnych w chemii organicznej. Równolegle prowadził i nadal prowadzi wykłady ze spektrometrii mas na różnych uczelniach wyższych i w instytutach naukowych.
Od wielu lat zajmuje się także działalnością dydaktyczną na poziomie szkoły średniej. Jest autorem lub współautorem kilkunastu podręczników do chemii dla liceów i techników, a także zbiorów zadań z olimpiad chemicznych.
W wolnych chwilach pasjonuje się fotografią przyrodniczą, w tym także podwodną.
