Transformacja energetyczna
Zagadnienie transformacji energetycznej jest w ostatnich latach jednym z ważniejszych wyzwań stojących przed wieloma krajami UE, jednak w przypadku Polski stanowi naprawdę wielkie wyzwanie, któremu trzeba sprostać.
To właśnie w celu podniesienia bezpieczeństwa energetycznego, przy równoczesnym wzmacnianiu działań pro-środowiskowych i pro-klimatycznych, została sformułowana koncepcja transformacji energetycznej. Koncepcja transformacji energetycznej w największym stopniu została rozpropagowana przez Niemcy (tzw. Energiewende), jednak istotne, a nawet większe postępy na tym polu posiadają także inne państwa, często niedoceniane z uwagi na mniejsze znaczenie gospodarcze na arenie międzynarodowej, warunkowane wielkością terytorium.
Z tych przyczyn warto także zwrócić uwagę na Austrię i Szwajcarię, które wspólnie z Niemcami tworzą umowny region DACH, stanowiący obszar współpracy tych państw m.in. na polu energetycznym.
Publikacja stanowi analizę modelu polityki transformacji energetycznej na przykładzie Niemiec, Austrii i Szwajcarii państw w ujęciu komparatystycznym.
Autorką jest dr Anna Kucharska, asystent w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wydawnictwo kieruje książkę do szerokiego grona odbiorców – m.in. ekspertów ds. energetyki, transformacji energetycznej, specjalistów ds. OZE, samorządów i innych jednostek publicznych, firm prywatnych – spółek energetycznych, ale również studentów uczelni wyższych na kierunkach i specjalnościach polityka energetyczny czy polityka bezpieczeństwa państwa oraz wszystkich zainteresowanych tą tematyką.
Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział 1
Zagadnienia teoretyczne 27
1.1. Historia i znaczenie odkrycia energii elektrycznej 27
1.2. Teoria realizmu i liberalizmu w badaniu transformacji energetycznej 31
1.2.1. Liberalizm 33
1.2.2. Realizm 36
1.3. Strategia działań państw w ujęciu teorii geopolityki i geoekonomii 39
1.3.1. Geopolityka 39
1.3.2. Geoekonomia 42
1.4. Pojęcie przestrzeni 46
1.5. Polityka transformacji energetycznej 48
1.5.1. Kategorie bezpieczeństwa w analizie transformacji energetycznej 48
1.5.2. Transformacja energetyczna 57
Podsumowanie i wnioski 64
Rozdział 2
Polityka energetyczna w Unii Europejskiej 69
2.1. Bilans energetyczny Unii Europejskiej 69
2.1.1. Konsumpcja energii 69
2.1.2. Produkcja energii 71
2.1.3. Import i eksport energii 72
2.2. Fundamenty europejskiej polityki energetycznej 73
2.2.1. Okres 1952-1973 74
2.2.2. Okres 1973-1988 75
2.2.3. Okres 1988-2000 76
2.2.4. Okres od 2000 roku 80
2.3. Polityka transformacji energetycznej Unii Europejskiej 84
2.3.1. Założenia polityki klimatyczno-energetycznej 84
2.3.2. Liberalizacja europejskich rynków energii 91
2.4. Filary polityki energetycznej Unii Europejskiej 99
2.4.1. Efektywność energetyczna 100
2.4.2. Odnawialne źródła energii 102
2.4.3. Koncepcja unii energetycznej 108
Podsumowanie i wnioski 112
Rozdział 3
Transformacja energetyczna w państwach regionu DACH 115
3.1. Transformacja energetyczna w państwach DACH 115
3.2. Transformacja energetyczna w Niemczech 117
3.2.1. Uwarunkowania polityki energetycznej 117
3.2.2. Płaszczyzna prawno-instytucjonalna 126
3.2.3. Płaszczyzna gospodarcza 134
3.2.4. Płaszczyzna społeczna 145
3.3. Transformacja energetyczna w Austrii 151
3.3.1. Uwarunkowania polityki energetycznej 151
3.3.2. Płaszczyzna prawno-instytucjonalna 159
3.3.3. Płaszczyzna gospodarcza 168
3.3.4. Płaszczyzna społeczna 173
3.4. Transformacja energetyczna w Szwajcarii 178
3.4.1. Uwarunkowania polityki energetycznej 178
3.4.2. Płaszczyzna prawno-instytucjonalna 189
3.4.3. Płaszczyzna gospodarcza 195
3.4.4. Płaszczyzna społeczna 200
Posumowanie i wnioski 205
Rozdział 4
Region DACH wobec transformacji energetycznej 209
4.1. DACH w teorii regionalizmu 209
4.2. Obszary współpracy państw DACH w energetyce 215
4.2.1. Koncepcja Przemysłu 4.0 i digitalizacja energetyki 215
4.2.2. Rozwój infrastruktury przesyłowej i sieci inteligentnych 219
4.2.3. Magazyny energii w trójnarodowej współpracy 224
4.2.4. Projekt pilotażowy miast efektywnych energetycznie 227
4.3. Region DACH+L - polityka energetyczna Liechtensteinu 230
4.3.1. Struktura bilansu energetycznego 231
4.3.2. Płaszczyzna prawno-instytucjonalna 235
4.3.3. Płaszczyzna gospodarcza 240
4.3.4. Płaszczyzna społeczna 243
Podsumowanie i wnioski 246
Zakończenie i konkluzje 249
Spis wykresów, tabel i map 259
Aneks 1
Tabela porównawcza państw regionu DACH 263
A. Geografia 263
B. Populacja 266
C. Ekonomia 266
D. Energia 271
E. Transport 272
Aneks 2
Mapy 275
Bibliografia 281
