Wielkie Pomorze. Społeczności i narody
Jak wyglądała struktura społeczna Pomorza na przestrzeni wieków? Jak napisane zostały literackie reprezentacje żywiołów etnicznych w różnych tradycjach językowych? Czy istniała odrębna sztuka poszczególnych wspólnot społecznych Pomorza? Czy wyznawane wartości religijne rzutowały na dalsze wybory narodowe albo polityczne? Jakie elity istniały na Pomorzu i w jakim stopniu miały wpływ na pozostałych członków społeczności?
Na takie i inne pytania chcielibyśmy odpowiedzieć kolejnym – piątym już – tomem Wielkiego Pomorza. Poprzednie woluminy dotyczyły literatury i mitu, tożsamości i wielokulturowości, kultury i sztuki, wierzeń i religii. Tym razem hasłem organizującym wypowiedzi naszej pracy jest formuła Społeczności i narody, a więc staramy się przedstawić głównie pomorskie zjawiska kulturowe w przestrzeni tożsamościowo-socjologicznej. Dokonujemy naukowego namysłu dzięki kategoriom stosowanym przy opisie społeczności terytorialnych, grup zawodowych, narodowych, wyznaniowych czy wreszcie etnicznych i narodowych. Spośród zgromadzonych artykułów przebijają polski, niemiecki i kaszubski punkt widzenia, ale chociaż sygnalizacyjnie zadbaliśmy o to, aby pojawiły się spojrzenia interpretacyjne z innej perspektywy (tradycja żydowska).
W zasadniczym celu książka niniejsza ma ukazać w najważniejszych punktach skomplikowane relacje społeczno-etniczne Pomorza (w sensie terytorialnym istniejących w dzisiejszej polskiej i niemieckiej organizacji państwowej), dostrzegane głównie w zjawiskach literackich i historycznych.Mamy wszakże świadomość, że swoim namysłem dotykamy tylko południowego brzegu Bałtyku, nie wchodząc w zagadnienia, które są na wskroś pomorskie, lecz winny być rozpatrywane z punktu widzenia Rosji, Finlandii, Szwecji albo Danii, a więc brzegu wschodniego, północnego czy zachodniego (Ze Wstępu).
Współwydawca tomu: Instytut Kaszubski
ISBN 978-83-65826-05-3
Adela Kuik-Kalinowska, Daniel Kalinowski, Słowo wstępne 5
WSPÓLNOTY ETNICZNE 11
Rafał Foltyn, Wieleci – dawna słowiańska potęga odrzańsko-bałtycka 13
Daniel Kalinowski, Kaszubi mityczni – Floriana Ceynowy dyskurs narodotwórczy 34
Miloš Řezník, Średniowieczna ikona nowoczesnej tożsamości?
„Testament Mestwina” w kaszubskich reprezentacjach literackich od Aleksandra Majkowskiego po Lecha Bądkowskiego 55
Artur Jabłoński, „To dlô nas skrôwk Hélë òstôl stwòrzony” – świat kaszubskich rybaków w poezji twórców z Półwyspu Helskiego 93
Łukasz Zołtkowski, Pijak, rozrabiaka, awanturnik Gocha obraz (nie)prawdziwy? Literackie ujęcie mieszkańców Gochów 115
WSPÓLNOTY RELIGIJNE 127
Christoph Ehricht, Ethnische und kulturelle Vielfalt Pommerns in der Geschichtserzählung von Bugenhagens Pomerania 129
Christoph Ehricht, Różnorodność etniczna i kulturowa Pomorza w kronice historycznej Johannesa Bugenhagena „Pomerania“ 136
Małgorzata Grzywacz, Pomorze w życiu i tekstach autobiograficznych duchowieństwa ewangelickiego – Johann Joachim Spalding i Carl Gottlieb Rehsener 143
Hans-Udo Vogler, Ludwig Gotthard Kosegarten. Pfarrer, Dichter, Professor 165
Hans-Udo Vogler, Ludwig Gotthard Kosegarten – pastor, twórca, profesor 171
Anna Sujecka, Zbiory sztuki protestanckiej w Muzeum Pomorza
Środkowego w Słupsku i ich powojenna recepcja 179
Elżbieta Kal, Architektura z gwiazdą Dawida. Synagogi w przestrzeni dawnego Słupska 196
WSPÓLNOTY MIEJSC 239
Cezary Obracht-Prondzyński, Pomorska hybris, czyli o regionie jako federacji lokalnych wspólnot 241
Bronisław Nowak, Rody pomorskie i ich tożsamościowe wybory 255
Joanna Flinik, Das pommersche Bürgertum in der deutschsprachigen Prosa nach 1945 293
Joanna Flinik, Obraz mieszczaństwa pomorskiego w niemieckiej prozie po 1945 304
Katarzyna Jerzak, Gdynia – czytanie miasta z Walterem Benjaminem 316
Zuzanna Łaga, Przejawy kultury kaszubskiej w recepcji mieszkańców Wejherowa 335
Andrzej Chludziński, Obce nazwy geograficzne na Pomorzu 347
FOTOGRAFIE KONFERENCYJNE 377
Bibliografia 385
