Życie intymno-emocjonalne osób starszych
Niniejsza książka jest poświęcona problematyce starości, przede wszystkim życiu intymno-emocjonalnemu osób starszych. Inspiracją do podjęcia tego tematu był jeden z kursów z programu studiów pedagogicznych. Uczestnictwo w tych zajęciach uświadomiło mi istnienie pewnych sfer życia seniorów, które są marginalizowane w naszym społeczeństwie bądź są tematami naznaczonymi społecznie i uznanymi za tabu. Nie oznacza to jednak, że są to obszary nieistniejące lub nieistotne dla ludzi starszych.
Problem starości jest obecnie dość powszechnie poruszany w literaturze, jednak badań dotyczących interesującej mnie tematyki przeprowadzono dotychczas niewiele. Istnieją jednak pomiary, które dowodzą, że osoby starsze prowadzą życie seksualne, mimo że społeczeństwo nadaje temu marginalne znaczenie i nie podejmuje tego tematu. Autorami takich badań są zarówno Z. Izdebski, jak i Z. Lew-Starowicz.
Książka składa się z dwóch części. Pierwsza – teoretyczna – została poświęcona przybliżeniu literatury przedmiotu, natomiast druga dotyczy przeprowadzonych przeze mnie badań. Na część teoretyczną składają się trzy rozdziały. Pierwszy z nich zawiera biologiczne ujęcie starości ze zwróceniem uwagi na nieuchronność i nieodwracalność procesu starzenia się. Przedstawia rozumienie terminu „starość”…
Rozdział drugi zawiera analizę starości pod względem społeczno-psychologicznym. Przedstawia najważniejsze socjologiczne teorie starzenia się, a także charakteryzuje pojęcie jakości życia w starości, które jest ściśle związane z doświadczeniem satysfakcji i zadowolenia…
Rozdział trzeci jest poświęcony analizie życia intymno-emocjonalnego osób starszych. Na wstępie zawiera próbę zdefiniowania tego pojęcia, które zostało stworzone przeze mnie na potrzeby badań. Następnie przedstawia charakterystykę życia intymno-emocjonalnego pod względem biologicznym, czyli opisuje aktywność seksualną osób starszych w kontekście seksualności człowieka w ogóle…
Druga część pracy prezentuje własne badania empiryczne, dotyczące opinii studentów o życiu intymno-emocjonalnym osób starszych. Badania zostały przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem ankiety. Kwestionariusz zawierał zarówno pytania otwarte, jak i zamknięte, dlatego można je uznać za badania ilościowo-jakościowe.
Mam nadzieję, że podjęcie przeze mnie pracy badawczej nad życiem intymno-emocjonalnym osób starszych może przynieść pewne korzyści dla praktyki pedagogicznej. Zarówno seksualność, jak i życie emocjonalne seniorów stają się coraz bardziej problemami młodszych generacji, które muszą nauczyć się szanować intymność i prywatność osób starszych, a także rozumieć ich potrzeby. Jest to także niezwykle istotne dla instytucji opiekuńczych, w których przebywają osoby w jesieni życia. Dzięki badaniom udało się uzyskać dość konkretne sądy dotyczące życia intymno-emocjonalnego osób starszych, dlatego uważam je za niezwykle wartościowe, pragnę jednak zaznaczyć, że są one jedynie wstępem do szerszego potraktowania tematu.
Agata Kowgier
Wstęp 7
Część I. Studia nad literaturą przedmiotu 11
1. Nieuchronność starości – aspekt biologiczny okresu starości 13
1.1. Pojęcie, periodyzacja i kryteria starości 14
1.2. Biologiczny obraz starości 31
2. Sens i jakość życia – społeczno-psychologiczne ujęcie okresu starości 47
2.1. Społeczne elementy obrazu ludzkiej starości 48
2.2. Starość jako kontynuacja przebytej drogi życiowej 69
2.3. Starość jako wyzwanie 83
3. Życie intymno-emocjonalne ludzi starszych 99
3.1. Seks dojrzały, czyli aspekt biologiczny życia intymno-emocjonalnegoosób starszych 100
3.2. Miłość dojrzała – psychologiczny wymiar życia intymno-emocjonalnego osób starszych 111
3.3. Życie intymno-emocjonalne w perspektywie społecznej 128
Część II. Badania empiryczne 137
1. Metodologia własnych badań empirycznych 139
1.1. Przedmiot, cel i problematyka bada 139
1.2. Zmienne i wskaźnik 142
1.3. Metody, techniki oraz narzędzia bada 144
1.4. Opis terenu badań i populacji 147
1.5. Przebieg i organizacja badań 149
2. Życie intymno-emocjonalne osób starszych w opinii studentów –analiza i interpretacja wyników badań własnych 151
2.1. Postrzeganie starości przez studentów 151
2.2. Opinie studentów na temat życia intymnego osób starszych 164
2.3. Opinia studentów na temat życia emocjonalnego osób starszych 175
2.4. Opinie studentów na temat społecznych aspektów życia intymno-emocjonalnego osób starszych 191
3. Podsumowanie 203
Zakończenie 207
Bibliografia 209
Wykaz tabel 219
Wykaz wykresów 221
Aneks 223
