Aktualność myśli Roberta Michelsa

• Druk: Warszawa, 2016
• Autor: Radomir Miński
• Wydawca: Scholar

Roberta Michelsa nie należy łączyć jedynie z politologią, albowiem ze wszystkich trzech ojców założycieli elityzmu (tzw. święta trójca elityzmu: Mosca, Pareto, Michels), to właśnie on przedstawił podejście najbardziej socjologiczne. Wiele miejsca w naukowej działalności Michelsa zajmuje wypracowanie jednolitej ramy teoretycznej dla badań empirycznych nad elitami; jako badacz twórczo nawiązał do dorobku Moski, Pareto oraz Webera. Jego wkład w rozwój elityzmu polegał na dostarczeniu empirycznych przesłanek słuszności tego stanowiska, a żelazne prawo oligarchii partii politycznych przynależy do współczesnego kanonu nauk społecznych. W Polsce jak dotychczas nie ukazały się ani monografia poświęcona Robertowi Michelsowi, ani tłumaczenie jego największego dzieła Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie. Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Gruppenlebens (1911), stąd prezentowana książka wypełnia istniejącą w tej problematyce lukę.

Myśl Michelsa jest przedmiotem badań zarówno historyków myśli socjologicznej, jak i socjologów polityki, politologów zajmujących się partiami politycznymi oraz specjalistów od organizacji i zarządzania. Autor wykazuje kompetencje badawcze we wszystkich tych dziedzinach. (…) Książka ta może być pomocna szczególnie dla studentów socjologii (powinna trafić do spisu lektur w ramach historii myśli socjologicznej), politologii (partie polityczne, elity) oraz na kierunku organizacja i zarządzania (tendencje oligarchiczne organizacji).

fragment recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Romana Bäckera
Radomir Miński (Poznań 1974) – doktor nauk społecznych (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2005); obecnie zatrudniony na Uniwersytecie Humanistycznym SWPS w Warszawie. Autor książki Stosunki pracy w sektorze MSP na przykładzie Kępińsko-Ostrzeszowskiego Zagłębia Meblowego (2007) oraz wielu artykułów naukowych poświęconych zróżnicowaniu społecznemu w teorii i empirii, elityzmowi, oraz stosunkom własności. Zajmuje się też badaniami ewaluacyjnymi instytucji działających w obszarze wykluczenia społecznego – autor raportów i diagnoz lokalnych. Zainteresowania badawcze: metodologia badań społecznych, praktyczne zastosowania socjologii, socjologia polityki, teoria elit, socjologia gospodarki, socjoekonomiczna teoria własności, zróżnicowanie społeczne, wykluczenie społeczne, powiązania edukacji z rynkiem pracy. Promotor licznych prac magisterskich i dyplomowych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-851-2
• ISBN druku: 978-83-7383-851-2
• Liczba stron: 334

Wstęp  13
Rozdział I
Twórca „żelaznego prawa oligarchii” – życie i dzieło  18
1. Biografia Roberta Michelsa  19
2. Periodyzacja twórczości Roberta Michelsa  31
3. Biograficzne implikacje w twórczości Roberta Michelsa   32
3.1. Identyfikacja z proletariatem. Michels jako socjaldemokrata
i liberalny krytyk wilhelmińskich Niemiec  34
3.2. Aktywność polityczna Michelsa. Od rewolucyjnego idealizmu
do syndykalizmu i krytyki socjaldemokracji  37
3.3. Okres turyński. Od rozczarowania ruchem robotniczym do teorii elit   39
3.4. Okres nacjonalistyczny. Michels jako rzecznik włoskiego
ekspansjonizmu  41
3.5. Okres filofaszystowski  43
4. Podsumowanie. Próba określenia światopoglądu Roberta Michelsa  44
Rozdział II
Obszary zainteresowań badawczych Roberta Michelsa  46
1. Przesłanki polihistoryzmu Roberta Michelsa   48
1.1. Przegląd zainteresowań Roberta Michelsa  50
1.1.1. Problematyka feministyczna  51
1.1.2. Patriotyzm lokalny a obywatelstwo   56
1.1.3. Socjologia polityki  59
1.1.4. Historia współczesnych Włoch  63
1.1.5. Biografie wielkich ludzi   67
1.2. Podsumowanie. Michels jako prekursor badań jakościowych  67
Rozdział III
Oligarchiczne tendencje demokracji   71
1. Kontekst historyczny powstania Soziologie des Parteiwesens  71
2. Publikacje poprzedzające wydanie Soziologie des Parteiwesens  75
3. Soziologie des Parteiwesens  78
3.1. Problematyka rozprawy Michelsa  81
3.2. „Żelazne prawo oligarchii” jako teza o anomii
w partiach politycznych   86
3.2.1. Etiologia oligarchii w partiach w demokracji parlamentarnej   87
3.2.2. Socjaldemokracja niemiecka – między partią integracji
społecznej a partią wyborczą (catch-all party)   92
3.2.3. Biurokracja i organizacja  94
3.2.4. Kontrola prasy przez zawodowych przywódców  98
3.2.5. Stabilność przywództwa partyjnego  100
3.2.6. Kooptacja opozycji jako strategia utrzymania władzy  103
3.2.7. Zjawisko oderwania przywódców od mas a zburżuazyjnienie
przywódców ruchu robotniczego  105
3.2.8. Zróżnicowanie społeczne przywództwa ruchu robotniczego.
Elementy burżuazyjne we władzach socjaldemokracji   109
3.2.9. Przywódcy partyjni i związkowi a rola inteligencji w ruchu
robotniczym  113
3.2.10. Zjawisko dezaktywacji członków partii   119
3.3. „Żelazne prawo oligarchii” a teza o zburżuazyjnieniu społeczeństwa   122
3.3.1. Socjologiczna analiza władzy w państwie – rola walki klas
w demokracji parlamentarnej   123
3.3.2. Dyferencjacja klasy robotniczej. Przemiany stylu życia
przywódców ruchu robotniczego  127
3.4. Pedagogika społeczna jako antidotum na kryzys przywództwa
politycznego   128
3.5. Zjawisko przemieszczenia celów organizacji   131
3.6. „Żelazne prawo oligarchii” jako manifest empirycznej socjologii
partii politycznych   135
3.7. Badania ruchliwości społecznej a stratyfikacyjna teoria
elit Michelsa   137
3.7.1. Mussolinizm. Charyzmatyczna dyktatura i faszystowska teoria
konsensusu. Masy jako podmiot polityki   137
3.7.2. Przemiany w klasach rządzących  144
3.8. Fenomenologia władzy. Autorytet i konserwatyzm jako arcana imperii
rządzącej mniejszości   149
3.8.1. Autorytet jako zdolność do przejęcia władzy   153
3.8.2. Dekonstrukcja pojęcia rewolucji i konserwatyzm jako zdolność
utrzymania władzy   157
3.9. Podsumowanie. „Żelazne prawo oligarchii” jako prawo rozwojowe
partii politycznych   159
Rozdział IV
Robert Michels jako socjolog   163
1. Wpływy szkół socjologicznych na myśl Michelsa   163
1.1. Sprzeczność jako kategoria poznania naukowego.
Dialektyka organizacji Michelsa   164
1.2. Weber a Michels: relacja mistrz–uczeń czy asymetryczne
partnerstwo  169
1.3. Wpływ Moski i Pareta – socjologia jako nauka nomotetyczna  175
1.4. Wpływ psychologii tłumu – masy a opinia publiczna   179
2. Podsumowanie. Socjologia jako nauka w ujęciu Roberta Michelsa  181
Rozdział V
Recepcja myśli Roberta Michelsa   188
1. Recepcja Soziologie des Parteiwesens przed II wojną światową  190
1.1. Wczesna recepcja Soziologie des Parteiwesens  191
1.2. Socjaldemokratyczna krytyka „żelaznego prawa oligarchii”  194
1.3. Repliki autorów marksistowskich  197
2. Recepcja Michelsa po II wojnie światowej  202
2.1. Wpływ Michelsa na rozwój socjologii organizacji   203
2.2. Wpływ Michelsa na rozwój socjologii polityki   212
2.3. Teza oligarchiczna jako wyzwanie dla ustroju demokratycznego   219
2.4. Neopozytywizm metodologiczny a status „żelaznego prawa
oligarchii”   224
2.5. Pierwsze podsumowania recepcji Political Parties   229
3. Biograficzna iluzja hermeneutyki a odczytanie krytyki demokracji
parlamentarnej Michelsa   238
3.1. Michels jako makiaweliczny obrońca demokracji   239
3.2. Michels jako rozgoryczony demokrata i wyalienowany socjolog   244
3.3. Michels jako „akademicki ambasador faszyzmu”  248
4. Renesans twórczości Michelsa   258
4.1. Michels jako prekursor badań degeneracji ruchów społecznych   262
4.2. Kontrowersje dyskursywne w teorii Roberta Michelsa   264
5. Recepcja Michelsa w Polsce   268
5.1. Pozytywna krytyka Zur Soziologie des Parteiwesens z pozycji
materializmu historycznego  272
5.2. Michels jako „ojciec założyciel” teorii elit   281
6. Obiektywne przesłanki mylenia krytyki demokracji z jej odrzuceniem
w twórczości Michelsa   284
6.1. Niekonsekwencje translacyjne   285
6.2. Rygoryzm pojęciowy Michelsa   288
6.3. Pojęcie demokracji w myśli Roberta Michelsa  289
7. Podsumowanie. Recepcja myśli Michelsa   293
Rozdział VI
Aktualność myśli Roberta Michelsa   297
1. Robert Michels jako prekursor koncepcji demokracji
współzawodniczącej   297
2. Teza oligarchiczna jako paradygmat badań korporacji biznesowych    299
3. Michels jako pionier badań ruchów społecznych   300
Zakończenie   303
Bibliografia   308
Spis schematów   319
Indeks nazwisk   320
The Relevance of Robert Michels’s Thought (Summary)   327