Atlas praktycznej kapilaroskopii w reumatologii
Oddajemy do rąk Czytelników praktyczną publikację poświęconą badaniu kapilaroskopowemu w reumatologii w wersji polsko-angielskiej.
Wszystkie materiały zostały opracowane w wersji polskiej i angielskiej. Staranne opracowanie edytorskie, oryginalne obrazy mikroskopowe, zwarta treść, najnowsza wiedza i piśmiennictwo, liczne tabele i wypunktowania, aktualne doniesienia naukowe tworzą dzieło wyjątkowe.
W książce omówiono następujące zagadnienia: zaburzenia mikrokrążenia w twardzinie układowej, techniki oceny krążenia obwodowego i badania kapilaroskopowego, obrazy naczyń włosowatych, ocena mikroangiopatii, objaw Raynauda, twardzina układowa, mieszana choroba tkanki łącznej i niezro´żnicowana choroba tkanki łącznej, zapalenie sko´rno-mięs´niowego i wielomięs´niowe, kapilaroskopia w wieku rozwojowym oraz najnowsze trendy w badaniu.
Atlas został opracowany przez wieloośrodkowy zespół autorów, członków Sekcji Badań Obrazowych Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego.
FOREWORD Eugeniusz Józef Kucharz XV
1. The history of advances in capillaroscopy Sławomir Jeka 3
Summary 9
2. Microcirculation disorders in systemic sclerosis Ewa Wielosz 11
Introduction 11
Aetiopathogenesis of microcirculation disorders in systemic sclerosis 11
Pathophysiology of microcirculation disorders in capillaroscopic examination 13
Microcirculation disorders in capillaroscopic examination and clinical manifestations in systemic sclerosis 13
Summary 15
3. Techniques for the assessment of peripheral circulation Sławomir Jeka, Marta Dura, Paweł Żuchowski 17
Introduction 17
Thermography 17
Blood flow assessment using laser Doppler flowmetry 19
Imaging of perfusion using a Doppler flow meter 19
Spectrophotometry 21
Fluorescence optical imaging 21
Doppler ultrasound 21
Summary 23
4. Capillaroscopic examination technique Anna Kuryliszyn-Moskal, Jacek Kita 25
Introduction 25
The principle and conditions of the examination 25
Examination technique 27
Difficulties associated with the interpretation of results 27
Summary 31
5. Prawidłowy i patologiczny obraz naczyń włosowatych w badaniu kapilaroskopowym Magdalena Banaszek-Mućka 32
Wstęp 32
Przezierność skóry w obrębie wału paznokciowego 32
Morfologia pętli naczyniowych 32
Gęstość naczyń, obszary bez pętli naczyniowych 36
Mikrowynaczynienia 36
Rozgałęzione pętle naczyniowe 38
Dezorganizacja ułożenia naczyń i architektury splotu podbrodawkowego 38
Perfuzja i stopień wypełnienia naczyń 38
Obraz podścieliska 40
Podsumowanie 40
6. Jakościowa i półilościowa ocena mikroangiopatii w badaniu kapilaroskopowym Violetta Opoka-Winiarska 44
Wstęp 44
Badanie kapilaroskopowe – ocena jakościowa 44
Opis badania kapilaroskopowego 48
Badanie kapilaroskopowe – ocena półilościowa 50
Wskaźniki postępu mikroangiopatii w przebiegu twardziny układowej 52
Podsumowanie 54
7. Diagnostyka i różnicowanie objawu Raynauda Ewa Morgiel 56
Wstęp 56
Rozpoznanie i kryteria diagnostyczne 56
Obraz kliniczny 56
Epidemiologia 58
Podział i nazewnictwo 62
Pierwotny objaw Raynauda 62
Wtórny objaw Raynauda 64
Patogeneza 64
Diagnostyka różnicowa 66
Badania diagnostyczne u pacjentów z objawem Raynauda 66
Obserwacja pacjentów z objawem Raynauda 68
Podsumowanie 68
5. Normal and pathological presentations of capillaries in capillaroscopy Magdalena Banaszek-Mućka 33
Introduction 33
Skin transparency in the nailfold 33
Morphology of vascular loops 33
Density of vessels, areas without vascular loops 37
Microhaemorrhages 37
Branching vascular loops 39
Disorganisation of the vascular pattern and architecture of the subpapillary plexus 39
Perfusion and the degree to which vessels are filled 39
Appearance of the stroma 41
Summary 41
6. The qualitative and semiquantitative assessment of microangiopathy in capillaroscopic examination Violetta Opoka-Winiarska 45
Introduction 45
Capillaroscopic examination – qualitative assessment 45
The description of capillaroscopic examination 49
Capillaroscopic examination – semiquantitative assessment 49
Microangiopathy evolution score in the course of systemic sclerosis 53
Summary 55
7. The diagnosis and differentiation of Raynaud’s phenomenon Ewa Morgiel 57
Introduction 57
Diagnosis and diagnostic criteria 57
Clinical picture 57
Epidemiology 59
Classification and nomenclature 63
Primary Raynaud’s phenomenon 63
Secondary Raynaud’s phenomenon 63
Pathogenesis 65
Differential diagnosis 65
Diagnostic investigations in patients with Raynaud’s phenomenon 67
Observation of patients with Raynaud’s phenomenon 69
Summary 69
8. Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce i ocenie aktywności twardziny układowej Otylia Kowal-Bielecka, Anna Kuryliszyn-Moskal 72
Definicja mikroangiopatii typowej dla twardziny układowej 72
Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce aktywności twardziny 74
Znaczenie badania kapilaroskopowego w ocenie aktywności twardziny 76
Podsumowanie 80
9. Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce mieszanej choroby tkanki łącznej i niezróżnicowanej choroby tkanki łącznej Agnieszka Kęsiak82
Mieszana choroba tkanki łącznej 82
Obraz kapilaroskopowy 82
Niezróżnicowana choroba tkanki łącznej 84
Obraz kapilaroskopowy 86
Podsumowanie 86
10. Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce i ocenie aktywności zapalenia skórno-mięśniowego i wielomięśniowego Ewa Wielosz 88
Wstęp 88
Zmiany kapilaroskopowe w diagnostyce zapalenia skórno-mięśniowego i wielomięśniowego 88
Znaczenie zmian kapilaroskopowych w ocenie aktywności i czasu trwania zapalenia skórno-mięśniowego i wielomięśniowego 90
Objawy kliniczne a zmiany kapilaroskopowe w zapaleniu skórno-mięśniowym i wielomięśniowym 92
Podsumowanie 92
11. Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce innych chorób reumatycznych Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka, Agnieszka Kęsiak 94
Toczeń rumieniowaty układowy Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka 94
Podsumowanie 96
Zespół antyfosfolipidowy Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka 96
Podsumowanie 98
Zmiany w obrazie kapilaroskopowym w zespole Sjögrena Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka 98
Podsumowanie 100
8. The role of capillaroscopy in the diagnosis and assessment of systemic sclerosis activity Otylia Kowal-Bielecka, Anna Kuryliszyn-Moskal 73
The definition of microangiopathy typical of systemic sclerosis 73
The role of capillaroscopy in the diagnosis of systemic sclerosis 75
The role of capillaroscopy in the assessment of activity of systemic sclerosis 77
Summary 81
9. The role of capillaroscopy in the diagnostics of mixed connective tissue disease and undifferentiated connective tissue disease Agnieszka Kęsiak 83
Mixed connective tissue disease 83
Capillaroscopic image 83
Undifferentiated connective tissue disease 85
Capillaroscopic image 87
Summary 87
10. The role of capillaroscopy in the diagnosis and assessment of dermatomyositis and polymyositis activity Ewa Wielosz 89
Introduction 89
Capillaroscopic changes in the diagnosis of dermatomyositis and polymyositis 89
The role of capillaroscopic changes in the assessment of activity and duration of dermatomyositis and polymyositis 91
Clinical manifestations and capillaroscopic changes in dermatomyositis and polymyositis 93
Summary 93
11. The role of capillaroscopy in the diagnosis of other rheumatic diseases Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka, Agnieszka Kęsiak 95
Systemic lupus erythematosus Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka 95
Summary 97
Antiphospholipid syndrome Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka 97
Summary 99
Changes in the capillaroscopic image in Sjögren syndrome Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka 99
Summary 101
Zmiany w obrazie kapilaroskopowym w łuszczycowym zapaleniu stawów Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka 100
Podsumowanie 102
Reumatoidalne zapalenie stawów 102
Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka
Podsumowanie 104
12. Znaczenie badania kapilaroskopowego w wieku rozwojowym Violetta Opoka-Winiarska 108
Wstęp 108
Badanie kapilaroskopowe u zdrowych dzieci 108
Znaczenie badania kapilaroskopowego w diagnostyce objawu Raynauda w wieku rozwojowym 110
Badanie kapilaroskopowe w młodzieńczej twardzinie układowej 112
Badanie kapilaroskopowe w twardzinie ograniczonej (miejscowej) 116
Badanie kapilaroskopowe w młodzieńczym zapaleniu skórno-mięśniowym 116
Badanie kapilaroskopowe u dzieci z układowymi chorobami tkanki łącznej 118
Podsumowanie 120
13. Najnowsze trendy w badaniu kapilaroskopowym Anna Kuryliszyn-Moskal, Jacek Kita 124
Wstęp 124
Monitorowanie zaburzeń mikrokrążenia i prognozowanie przebiegu twardziny układowej 124
Ocena ryzyka owrzodzeń 126
Prognozowanie powikłań narządowych 128
Monitorowanie leczenia twardziny układowej 130
Badanie kapilaroskopowe a proces nowotworowy u chorych na twardzinę układową 132
Podsumowanie 132
14. Kapilaroskopia dziś i jutro… Sławomir Jeka 136
Podsumowanie 142
Skorowidz 144
Changes in the capillaroscopic image in psoriatic arthritis Magdalena Banaszek-Mućka, Sławomir Jeka 101
Summary 103
Rheumatoid arthritis Agnieszka Kęsiak, Sławomir Jeka 103
Summary 105
12. The role of capillaroscopy in the developmental age Violetta Opoka-Winiarska 109
Introduction 109
Capillaroscopy in healthy children 109
The role of capillaroscopy in the diagnosis of Raynaud’s phenomenon in the developmental age 111
Capillaroscopy in juvenile systemic sclerosis 113
Capillaroscopy in localised scleroderma 115
Capillaroscopy in juvenile dermatomyositis 117
Capillaroscopy in children with systemic connective tissue diseases 119
Summary 121
13. The latest trends in capillaroscopy Anna Kuryliszyn-Moskal, Jacek Kita 125
Background 125
The monitoring of microcirculatory disorders and prognosis of the course of systemic sclerosis 125
Ulceration risk assessment 127
Prognosis of organ complications 129
The monitoring of systemic sclerosis treatment 131
Capillaroscopy and neoplastic processes in patients with systemic sclerosis 133
Summary 133
14. Capillaroscopy today and tomorrow… Sławomir Jeka 137
Summary 143
Index 145
