Designerzy. Rola zawodowa projektanta w oglądzie socjologicznym

• Druk: 2019
• Autor: Paulina Rojek-Adamek
• Wydawca: Scholar

O ile nie sposób podać uniwersalnej definicji designu, o tyle codzienna praktyka osób zajmujących się projektowaniem poddaje się różnym opisom tożsamościowym. Trudno jednak wskazać obiektywne kryteria, które pozwoliłyby na przykład na dystynkcję określeń „designer” i „projektant” czy na opisanie warunków niezbędnych, by ten zawód wykonywać (co czyni designera/projektanta – jaki typ przygotowania, doświadczenia, wykształcenia?). Kłopotliwe jest też pytanie o cel i zakres czynności zawodowych (czy to projektowanie form przemysłowych, czy także projektowanie usług? Czy również design doświadczeń?). Zagadnienia te pociągają za sobą kolejne – dotyczące postrzegania projektantów w ramach szerszej struktury społecznej, a więc odnoszące się do kwestii uznania i prestiżu.

Jeśli niemal wszystko można nazwać dziś designem i niemal każdego designerem, to oba te określenia właściwie nic nie znaczą. Świetnie więc, że Paulina Rojek-Adamek zajęła się zbieraniem argumentów, które przemawiają za szerokim (bądź przeciwnie – za bardziej restrykcyjnym) rozumieniem designu. (…) Dobrze, że jej rozważania na temat designu i tego, jaka jest (jaka powinna być) dziś rola projektanta nie są zawieszone w próżni. Z jednej strony nawiązują one do coraz bogatszej literatury autorów identyfikujących się z socjologią designu, z drugiej – wypływają z rezultatów zrealizowanego przez Autorkę projektu badawczego.
prof. dr hab. Rafał Drozdowski

Książka ta jest na pewno pracą erudycyjną, w której uwzględnione zostały zarówno podejścia klasycznej socjologii, jak i współczesnych autorów. (…) Polskiemu czytelnikowi jak dotąd nie zaoferowano wielu prac podejmujących tę problematykę, tymczasem zarówno estetyka, jak i – w węższym ujęciu – praca projektowa są dzisiaj uznawane za kwestię centralną dla rozważań związanych z nową ekonomią, studiami miejskimi, „zwrotem ku rzeczom” czy sztuką publiczną.
dr hab. Małgorzata Jacyno
Paulina Rojek-Adamek, doktor socjologii. W swojej pracy naukowo-badawczej i licznych publikacjach zajmuje się tematyką designu, szczególnie aspektem społecznie odpowiedzialnego projektowania i rolą zawodową projektantów. Publikowała m.in. w czasopismach „Polish Sociological Review”, „Kultura Popularna”, „Humanizacja Pracy”. Współredaktorka tomu Drafts from Sociology of Design. Introduction to Discussion (2016). Adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, od kilkunastu lat współpracuje również z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-966-3
• ISBN druku: 978-83-7383-966-3
• Liczba stron: 288

Spis treści

Wprowadzenie  11
Elementy nowości  16
Cele pracy  17
Hipotezy pracy  18
Struktura pracy  19
Metodologia badań 19
Główne pytanie badawcze  19
Przedmiot badań  19
Dobór próby  20
1. Dematerializacja pracy i zawód projektanta  23
1.1. Zawód jako kategoria badawcza   24
1.2. Od masowej produkcji do poszukiwania wyróżników  28
1.3. Kreatywność i praca „nad projektem”   32
1.4. Zawód projektanta – profesjonalizacja w perspektywie
historycznej   37
Podsumowanie   42
2. Proces i produkt, czyli o designie i jego związkach   45
2.1. Znaczenie terminu „design”   46
2.2. Design i związki z przemysłem   50
2.3. Design i sztuka – projektanci vs. artyści   53
2.4. Design i rynek – fakty i liczby   56
Podsumowanie   59
3. Społeczny kontekst designu  61
3.1. Odpowiedzialność projektanta – społeczne konteksty
w praktyce   66
3.1.1. Projektowanie zrównoważone  69
3.1.2. Projektowanie włączające   72
3.2. Projektowanie partycypacyjne i dylematy współprojektowania   75
Podsumowanie   81
4. Nie tylko rozwiązywanie problemów –
o krytycznej funkcji designu   83
4.1. Design krytyczny – zarys koncepcji  84
4.2. „Spekulacje” o roli projektanta  90
Podsumowanie   97
5. Badanie roli zawodowej projektanta –
propozycja teoretyczna   99
5.1. Rola społeczna – wybrane zagadnienia   100
5.2. Rola projektanta w aspekcie relacyjnym  106
5.3. Projektanci jako sieć kooperujących jednostek   110
Podsumowanie   114
6. Problematyka i metodologia badań własnych   117
6.1. Uwagi o kontekście prowadzonych badań  117
6.2. Badanie roli zawodowej projektanta – podstawy
metodologiczne   121
6.2.1. Cel i problematyka badawcza  121
6.2.2. Przedmiot badań oraz podejście metodologiczne  122
6.2.2.1. Projektanci  123
6.2.2.2. Pośrednicy i mediatorzy – eksperci instytucji
designu   125
6.2.2.3. Nieprojektanci – uczestnicy procesów
projektowych  126
6.2.2.4. Nieprojektanci – odbiorcy działań
projektowych  126
7. Między talentem a pragmatyzmem – projektanci o swojej pracy
i roli zawodowej   129
7.1. Rola zawodowa projektanta   129
7.1.1. Design – prowokacja czy rozwiązywanie problemów?  130
7.1.2. Dlaczego zostaje się projektantem?   134
7.1.3. Jestem projektantem, czyli  138
7.1.4. Kompetencje projektanta  141
7.1.5. W kalejdoskopie ról projektowych   145
7.1.6. O sposobie pracy  147
7.1.7. Odpowiedzialność społeczna projektanta – zasada
czy indywidualne podejście?   150
7.1.8. Mówią o projektantach  154
7.1.9. Atrakcyjność zawodu  158
7.1.10. Miara sukcesu zawodowego  160
7.1.11. (Nie)zależność projektanta  163
7.2. Układy relacyjne i ich znaczenie dla pracy projektanta   169
7.2.1. Model pracy – indywidualnie czy zespołowo?   171
7.2.2. Oczekiwania innych i ich wpływ na pracę projektanta  174
7.2.3. Doświadczenie współpracy   177
7.2.4. Relacje środowiskowe  182
Podsumowanie  188
8. Pośrednicy/mediatorzy, czyli o pracy i współpracy
z projektantami  191
8.1. Projektant czy designer?   192
8.2. Praca zespołowa  194
8.3. Artysta w projektancie – projektant w artyście?  197
8.4. Relacje biznesowe i sukces projektanta   199
8.5. Projektant jako pośrednik?   203
8.6. Wspierać i edukować – o roli instytucji designu  205
Podsumowanie   206
9. Odbiorcy oraz uczestnicy procesów projektowych o designie
i projektantach  209
9.1. Uczestnicy procesów projektowych  209
9.1.1. Oczekiwania wobec projektantów  210
9.1.2. Design oczami odbiorcy-uczestnika   211
9.1.3. Gotowość do współpracy z projektantami   214
9.2. Odbiorcy działań projektowych  216
9.2.1. Skojarzenia odbiorców ze słowem „design”  218
9.2.2. Znane i kojarzone profesje/specjalności z zawodem
projektanta  220
9.2.3. Miejsca i sposoby pracy  223
9.2.4. Społeczne oczekiwania wobec zawodu projektanta  228
9.2.5. Znaczenie i prestiż zawodu projektanta  229
9.2.6. Dostępność do usług projektantów  232
Podsumowanie  233
Zakończenie  237
Projektant – utalentowany pragmatyk  239
Bibliografia  245
Spis rycin, tabel i zdjęć  265
Aneksy   269
A. Wywiad częściowo skategoryzowany skierowany do profesjonalnych
projektantów (kwestionariusz wywiadu)   269
B. Ankieta skierowana do profesjonalnych projektantów
(kwestionariusz wywiadu)   272
C. Dyspozycje do wywiadu z przedstawicielami instytucji designu   276
D. Nieprojektanci – dyspozycje do wywiadu z przedstawicielami
Instytucji  277
E. Nieprojektanci – kwestionariusz ankiety  278
Indeks nazwisk   283