Etyka życia codziennego
Jeśli sądzisz, że wybory moralne pojawiają się w Twoim życiu wyjątkowo lub że „moja moralność to moja sprawa”, przeczytaj tę książkę. Etyka bywa postrzegana jako dziedzina abstrakcyjna, która o zwykłych, życiowych sprawach niewiele ma do powiedzenia. Na co dzień unikamy języka moralności i myślenia w kategoriach etycznych. Bardziej obchodzi nas zgodność naszych czynów z prawem niż ich status moralny. Ponadto wolimy nikogo nie potępiać, a zamiast tego staramy się zrozumieć psychologiczne powody czyjegoś destrukcyjnego postępowania. Paradoksalnie – zauważa Autor – doszło do tego, że „moralizowanie i ocenianie uchodzi dzisiaj niemalże za niemoralne”.
Etyka życia codziennego pokazuje, że to wielki błąd. Analizując dziesiątki konkretnych, życiowych sytuacji, Jan Hartman udowadnia, że zdolność do trzeźwego moralnego osądu własnego i cudzego zachowania jest kluczowa zarówno dla funkcjonowania społeczeństwa, jak i osobistego rozwoju. Książka omawia niezwykle szeroki zakres tematów, od bardziej błahych – jak jazda tramwajem „na gapę”, aż po niezwykle poważne – jak aborcja. Choć Autor formułuje własne oceny, jego celem nie jest orzekać, jak należy postępować, lecz pokazać, jak poprawnie rozpoznać etyczny wymiar sytuacji, z którymi konfrontuje nas życie. Czyni to bez nadmiernego teoretyzowania i akademickich dyskusji, za to z dużą dawką zdrowego rozsądku, szczerości i życzliwości.
„Ta książka nie jest, jak widać, poradnikiem dobrego życia, lecz wprowadzeniem do umiejętności dokonywania analizy moralnej w realnych sytuacjach, jakie niesie życie. Tę umiejętność chciałbym czytelnikom przekazać, a raczej pokazać, i zachęcić ich do jej dalszego samodzielnego kształtowania. Będę oczywiście odwoływał się tu i ówdzie do teorii etycznych (filozoficznych), lecz zasadniczo moim zamiarem jest trzymać się jak najbliżej realiów życia – osobistego i społecznego. Będziemy więc rozważać typowe i nietypowe, lecz realnie przytrafiające się ludziom sytuacje, zastanawiając się nad tym, jak należy się w nich i wobec nich zachować, aby było to moralnie dobre, a przynajmniej przyzwoite”.
Z tekstu
O autorze: Jan Hartman, ur. w 1967 r. we Wrocławiu, jest profesorem filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kieruje Zakładem Filozofii i Bioetyki na Wydziale Nauk o Zdrowiu UJ. Wydał dwadzieścia książek – monografii i traktatów z różnych dziedzin filozofii, a także podręczników i zbiorów artykułów. Zajmuje się teorią wiedzy, filozofią polityki, etyką, bioetyką. Założył (w 1989 r.) i przez 25 lat prowadził czasopismo filozoficzne „Principia”. Ponadto jest felietonistą i stałym autorem tygodnika „Polityka”. Pisał również bądź nadal pisze m. in. dla „Gazety Wyborczej”, „Przeglądu Politycznego”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”. Oprócz macierzystego uniwersytetu, prowadził wykłady m. in. na Uniwersytecie Wrocławskim, Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie SWPS i Collegium Civitas.
