Geneza gorączki

• Druk: Toruń, 2009
• Seria / cykl: Monografie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
• Autor: Wiesław Kozak
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Gorączka występuje u wszystkich grup organizmów zwierzęcych zamieszkujących planetę ziemską, począwszy od jednokomórkowych pierwotniaków, aż do stałocieplnych ptaków i ssaków, w tym oczywiście i u człowieka. Można stąd wnioskować, że musi mieć olbrzymie znaczenie adaptacyjne w relacji patogen–organizm gospodarza, skoro przetrwała w procesie ewolucji, pomimo znacznego kosztu energetycznego koniecznego do jej wygenerowania przez chory organizm. Współczesne badania dowodzą, że gorączka, mimo iż stanowi rezultat interakcji organizmu z elementami infekcyjnymi, wzbudzana jest endogennie, tzn. organizm sam wytwarza substancje (czynniki), których funkcją jest przestawienie w górę punktu nastawczego regulacji temperatury i dostosowanie intensywności produkcji i zachowania ciepła do tego nowego pułapu termoregulacji. Czynniki te określa się terminem endogenny pirogen. Okazuje się, że do pirogenów endogennych należą hormony układu immunologicznego, białka określane obecnie jako cytokiny. Naczelną funkcją cytokin, również i tych zaangażowanych w genezę gorączki, jest regulacja mechanizmów wewnątrz układu immunologicznego, a także integracja procesów fizjologicznych wszystkich układów organizmu podczas zagrożenia – podczas reakcji obronnej. Badania nad mechanizmem reakcji gorączkowej oraz procesów pokrewnych przyczyniły się do powstania dyscypliny fizjologicznej określanej jako psycho-neuro-endokrynoimmunomodulacja. Ta nowa dziedzina fizjologii dostarcza dowodów naukowych tworzących podstawę dla integracyjnej (systemowej) doktryny powstawania chorób, w której przenikają się molekularne mechanizmy zjawisk psychicznych, fizycznych i biochemicznych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Biologia i przyroda
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-231-2450-4
• Liczba stron: 482

Przedmowa	11
Rozdział 1. Dzieje teorii gorączki	15
	Gorączka w poglądach lekarzy i filozofów od starożytnoścido renesansu Europy	20
		Starożytny Egipt	20
		Starożytna Grecja: narodziny podstaw doktryny choroby i gorączki	22
		Szkoła krotońska	23
		Hipokrates	25
		Szkoła aleksandryjska: pierwsze idee o źródle wewnętrznego ciepła	26
		Galen: gorączka jest chorobą per se	27
		Europa w wiekach średnich: sakralne pochodzenie gorączki	29
	Narodziny teorii o naturalnym (materialnym) pochodzeniu gorączki	32
		Rozwój poglądów o pochodzeniu ciepła w organizmie	33
		Filozoficzne definicje gorączki oparte na teoriach o pochodzeniu ciepłaorganizmu	35
		Pochodzenie gorączki w poglądach galenistów	36
		Gorączka w poglądach antygalenistów	38
	Pierwsze naukowe badania nad pochodzeniem ciepła w organizmie	43
		Teoria flogistonu	44
		Tlenowa teoria spalania: metabolizm tlenowy jako źródło ciepław organizmie	47
		Magnus: narodziny koncepcji przemiany materii i metabolizmu	49
		Bernard: narodziny fizjologii doświadczalnej oraz teorii regulacjitemperatury ciała	50
	Ewolucja koncepcji choroby infekcyjnej	52
		Rozprawa z doktryną samorodności (doktryną spontanicznej genezy)	53
		Powstanie doktryny chorób zakaźnych oraz narodziny immunizacji	56
	Pomiar gorączki	61
		Pulsometryczna definicja gorączki	62
		Krótki zarys historii termometru	64
		Fahrenheit i Celsius: pierwsze termometry oparte na rzeczywistej skali	68
		Porównanie tętna i temperatury w ocenie gorączki	71
		Pomiar częstości oddechów w ocenie gorączki	75
	Kliniczna termometria	76
		Carl Wunderlich: ilościowa definicja gorączki	77
	Początek badań nad mechanizmem gorączki	79
		Ile jest gorączek	79
		Pierwsze doświadczenia: powiązanie reakcji gorączkowejz materią zapalną	80
		Wprowadzenie terminu „pirogen” do literatury naukowej	82
	Piśmiennictwo do rozdziału 1	85
Rozdział 2. Substraty gorączki: pirogeny	89
	Bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie	90
	Pirogen egzogenny	90
		Naturalne i prawdziwe pirogeny w badaniach Florence Seibert	94
		Początek badań nad biologiczną naturą pirogenu bakteryjnego	96
		Badania bakteriologiczne nad naturą pirogenu: endotoksyna	96
		Badania immunologiczne nad naturą pirogenu bakteryjnego	99
		Onkologia a natura pirogenu bakteryjnego	101
		Pierwsze badania z zastosowaniem oczyszczonych lipopolisacharydów;endotoksynowa gorączka doświadczalna	103
		Biologiczne cechy pirogennej aktywności endotoksyny	106
		Struktura LPS a pirogenność	107
		Pirogen bakterii Gram-dodatnich	108
		Pirogenne egzotoksyny i enterotoksyny	109
		Fagocytoza i pirogenne składniki ścian komórkowych bakteriigramododatnich	110
		Pirogen mykobakterii	113
		Pirogen grzybiczy	115
		Pirogen wirusowy	118
	Pirogen egzogenny niepochodzący od mikroorganizmów: gorączkaimmunologiczna	121
		Gorączka immunologiczna zależna od przeciwciał	121
		Gorączka immunologiczna zależna od komórek	123
		Fizjologiczna gorączka z pominięciem „klasycznego” pirogenu egzogennego	125
		Gorączka aseptyczna	126
		Gorączka emocjonalna	127
	Pirogen endogenny	127
		Ponowne odkrycie i pierwsze badania nad naturą pirogenu endogennego	129
		Narodziny poglądu o wielofunkcyjności pirogenu endogennego	132
		Próby biochemicznego oczyszczenia pirogenu endogennego	134
		Anatomiczne i cytologiczne źródła pirogenu endogennego	137
		Ile jest pirogenów endogennych?	139
	Nomenklatura interleukin: włączenie się immunologów do badań nadwłaściwościami pirogenu endogennego	141
		Interleukina-1	141
		Interleukina-6	143
		Interferony	144
		Czynnik nekrotyczny nowotworu (kachektyna; TNF-?)	146
	Piśmiennictwo do rozdziału 2	147
Rozdział 3. Fizjologia i anatomia gorączki	161
	Neuroanatomiczne aspekty reakcji gorączkowej: powiązanie gorączkiz ośrodkowym układem nerwowym	164
	Podwzgórze w regulacji temperatury ciała	167
	Badania nad znaczeniem mózgu w gorączce endotoksynowej	168
	Wrażliwość struktur podwzgórza na mikroiniekcje pirogenu	170
	Neurofizjologiczne aspekty reakcji gorączkowej	171
	Drogi przenikania informacji gorączkowej z obwodu do mózgu:wpływ pirogenu na set-point	172
		Hipoteza OVLT	175
		Hipoteza nerwu błędnego	180
	Piśmiennictwo do rozdziału 3	183
Rozdział 4. Biochemia, farmakologia i bioinżynieria w badaniachmechanizmu gorączki	191
	Identyfikacja biochemicznego czynnika sprzęgającego pirogen ze wzrostemTemperatury	192
	Rola prostaglandyn w genezie gorączki	193
		Eikozanoidy i prostaglandyny	196
		Cyklooksygenazy	199
	Klasyczna sekwencja sygnałów gorączkotwórczych: źródła PGE2 w gorączce	203
		Pirogeny egzogenne stymulują hydrolizę fosfatydyloinozytolu	204
		Inhibitory fosfokinazy C hamują gorączkę oraz uwalnianie IL-6do krwi u szczura	207
		Układ dopełniacza	209
		Składniki dopełniacza w inicjowaniu reakcji gorączkowej	212
	Poszukiwanie „gorączkotwórczych” komórek organizmu	214
		Badania immunohistochemiczne ujawniają znaczenie komórekśródbłonka naczyń krwionośnych mózgu w genezie gorączki	216
		Receptory PGE2 w genezie gorączki	218
	Kryteria pirogenu endogennego: IL-1, IL-6 i TNF-?	220
	Inżynieria genetyczna: mysz laboratoryjna jako obiekt w badaniachprocesu gorączkowego	223
		Gorączka endotoksynowa u myszy	224
		Gorączka u myszy podczas aseptycznego zapalenia miejscowego	226
		Znaczenie IL-1ß, IL-6 i TNF-? w genezie gorączki u myszy:badania na mutantach niezdolnych do wytwarzania tych cytokin	227
	Wewnątrzkomórkowy transport sygnału genezy gorączki endotoksynowej;	232
	Piśmiennictwo do rozdziału 4	238
Rozdział 5. Filogeneza gorączki	249
	Ogólny zarys ewolucyjnej systematyki królestwa zwierząt	252
	Czucie temperatury u zwierząt: behawior termoregulacyjny	256
	Termoregulacja i homeotermia: zarys ewolucji	260
	Gorączka u wtóroustych (Deuterostomia)	268
		Gorączka u ssaków: torbacze, stekowce i łożyskowce	268
			Naczelne	270
			Ssaki hibernujące	271
		Gorączka u ptaków	271
		Gorączka u gadów	272
		Gorączka u płazów	277
		Gorączka u ryb	279
	Gorączka u pierwoustych (Protostomia)	280
		Stawonogi, pierścienice i mięczaki	280
	Filogeneza molekularnych podstaw procesu gorączkotwórczego	283
		Ewolucyjne aspekty cytokin i ich receptorów	284
		Ewolucyjne aspekty syntezy prostaglandyn	288
	Piśmiennictwo do rozdziału 5	292
Rozdział 6. Gorączkujący pacjent: wybrane aspekty kliniczne i laboratoryjne	305
	Diagnostyczna wartość gorączki	305
		Wzorzec gorączki	305
		Pułap gorączki	308
	Gorączki niewiadomego pochodzenia	309
	Kliniczne przyczyny stosowania środków przeciwgorączkowych	310
	Terapia przeciwgorączkowa	314
		Fizykoterapia przeciwgorączkowa: Praktyka ochładzaniagorączkującego organizmu	315
		Flebotomia (nacięcie żyły i upust krwi)	316
		Terapia antyflogistyczna	317
	Farmakologia przeciwgorączkowa	319
		Chinina	320
		Aspiryna	322
	Terapia gorączkowa w zaburzeniach neurologicznych	327
		Julius Wagner von Jauregg (Julius Wagner-Jauregg)	327
		Terapia tuberkulinowa	330
		Terapia malaryczna (malarioterapia)	332
	Terapia gorączkowa a hipertermia terapeutyczna	335
	Gorączka, pirogeny i nowotwory	338
		Choroby gorączkowe a ryzyko wystąpienia nowotworu	338
		Spontaniczna regresja nowotworów	340
	Gorączka i spontaniczna regresja nowotworów	343
	Narodziny immunoterapii: William Coley	346
	Toksyna Coleya	348
		Gorączka w immunoterapii z użyciem BCG	352
		Badania nad mechanizmem działania toksyny Coleya	355
		Badania nad nekrotycznymi właściwościami pirogenu bakteryjnego	358
	Piśmiennictwo do rozdziału 6	359
Rozdział 7. Badania nad tolerancją pirogenowi	371
	Pierwsze doświadczenia nad mechanizmem tolerancji pirogenowej	372
	Powiązanie mechanizmu tolerancji pirogenowej z procesem fagocytozy	374
	Fazy tolerancji – tolerancja wczesna i późna	377
	Biologiczne aspekty wczesnej fazy tolerancji pirogenowej	378
	Badania nad znaczeniem makrofagów w indukcji tolerancji pirogenowej	381
	Fizjologiczny mechanizm tolerancji pirogenowej	385
	Zmiany na poziomie komórkowym podczas tolerancji endotoksynowej	389
	Piśmiennictwo do rozdziału 7	394
Rozdział 8. Antypireza endogenna	401
	Wazopresyna argininowa (AVP) jako endogenny antypiretyk	403
	Glukokortykoidy jako endogenne antypiretyki	407
	Peptydy proopiomelanokortyny jako endogenne antypiretyki	408
	Cytokiny jako endogenne antypiretyki: endogenna regulacja gorączkina poziomie oddziaływań sieci cytokinowej	410
		IL-10 w endogennej antypirezie	410
		TNF? w endogennej antypirezie	411
		Interakcje i sprzężenia zwrotne między TNF?, PGE2 i IL-6 w endogennej antypirezie	414
	Endogenna antypireza na poziomie przemian wolnegokwasu arachidonowego: epoksyeikozanoidy w antypirezie	416
	Piśmiennictwo do rozdziału 8	421
Rozdział 9. Znaczenie gorączki podczas infekcji: analizy klinicznei badania laboratoryjne	427
	Pasteur i kura: wstępny argument doświadczalny	428
	Badania laboratoryjne (porównawcze) nad wpływem gorączki naprzeżywalność zwierząt podczas infekcji	430
	Obserwacje i badania kliniczne	436
	Temperatura a żywotność mikroorganizmów patogennych	439
	Modulujący wpływ gorączki na mechanizmy immunologiczne	442
		Temperatura gorączkowa a proces rekrutacji leukocytów	444
		Temperatura gorączkowa a proces wewnątrzkomórkowegounieszkodliwiania drobnoustrojów przez leukocyty	445
		Temperatura gorączkowa a cytotoksyczność komórek NK i T	448
		Temperatura gorączkowa a interakcje limfocytów T i B w produkcji przeciwciał	450
		Temperatura gorączkowa a ekspresja czynników regulujących procesImmunologiczny	451
	Piśmiennictwo do rozdziału 9	454
Rozdział 10. Gorączka jako cecha adaptacyjna w interakcjigospodarz–patogen: rozważania biologa-eksperymentatora	463
	Piśmiennictwo do rozdziału 10	472
Indeks rzeczowy	475