Komunikatywizm – przyszłość nauki XXI wieku
"Oddajemy do rąk czytelnika tom tekstów wyjątkowy, dedykowany Profesorowi Aleksemu Awdiejewowi, którego wielką zasługą naukową jest stworzenie oryginalnej koncepcji gramatyki komunikacji. Z koncepcją tą i z prezentacją sylwetki wielkiego uczonego powiązane są wszystkie teksty umieszczone w tym tomie, które przygotowaliśmy dla naszego przyjaciela, kolegi i mistrza.
Hasłem przewodnim tomu są często powtarzane przez Aloszę Awdiejewa na spotkaniach naukowych i nienaukowych słowa: „Jesteśmy skazani na komunikację”. Przyjęte do druku teksty dotyczą problemów badania komunikacji w zakresie teoretycznym, metodologicznym i analitycznym.
Tom otwierają teksty powiązane z sylwetką Aleksego Awdiejewa, odnoszące się do jego osiągnięć, nie tylko naukowych. Krystyna Data, która współpracowała z naszym jubilatem niemalże od początku, od momentu jego przybycia na Uniwersytet Jagielloński, prezentuje drogę naukową Aleksego Awdiejewa. Jest też autorką poprzedzającego część naukową wierszowanego tekstu "Na kalendarz życia Aleksego Awdiejewa". Drugi tekst, autorstwa Jana Pleszczyńskiego, który sam uprawia sztuki walki, prezentuje wizerunek Aloszy wykreowany wśród karateków, łącząc go z rozważaniami filozoficznymi na temat komunikacji. W kolejnym tekście Elżbieta Tabakowska nawiązuje do scenicznej działalności jubilata, który często, śpiewając teksty rosyjskie, wspomina o wspólnocie słowiańskiej duszy. Autorka analizuje wybrane cytaty z tych pieśni w aspekcie kognitywnym. Tę część zamyka tekst Aleksandra Kiklewicza na temat nazwy własnej Alosza, oparty na obszernej bazie materiałowej, stanowiący pomost między rozdziałami związanymi z osobą Aloszy Awdiejewa i tymi, które mają charakter ściśle naukowy i koncentrują się na badaniu różnych aspektów komunikacji.
Część teoretyczno-metodologiczną otwiera wykład Aleksego Awdiejewa poświęcony filozoficznym podstawom metodologii gramatyki komunikacyjnej. Recenzentka niniejszego tomu, prof. Małgorzata Kita, której w tym miejscu serdecznie dziękuję za przygotowanie recenzji i zawarte w niej wnikliwe, merytoryczne uwagi, świadczące o tym, że nie jest jej obca koncepcja komunikatywizmu Aleksego Awdiejewa, proponowała, by ten wykład umieścić na początku tomu. Pewnie tak byłoby najzręczniej względem jubilata. Ja jednak chciałam, by przed tekstami głęboko zanurzonymi w komunikatywizmie zna-lazły się te, które nawiązują do sylwetki Aloszy i jego działalności pozanaukowej. Drugi tekst w części teoretyczno-metodologicznej, mojego autorstwa, przedstawia praktyczne wykorzystanie koncepcji Aleksego Awdiejewa do konstruowania słownika komunikacyjnego, nad którym wspólnie pracujemy. Bardzo cenny tekst w tej części monografii, nawiązujący do hasła konferencji, stanowią rozważania Wiesława Czechowskiego na temat reguł komunikowania. Do rozważań metodologicznych dołączyć można jeszcze tekst Michała Grecha, pokazujący, jak badać komunikacyjnie wizerunek, oraz Karoliny Dobrosz, prezentujący komunikacyjne badania reklamy.
Kolejna część monografii zawiera teksty ukazujące różne relacje komunikacji i kultury. Otwiera ją znakomity tekst Joanny Ślósarskiej, który recenzentka określiła jako „dostarczający wielkiej satysfakcji intelektualnej erudycyjny esej naukowy”. Następny tekst, autorstwa Piotra Lewińskiego, poświęcony jest argumentowaniu w obrębie krytyki sztuki scenicznej i estetycznej poprawności politycznej. Komunikacji scenicznej poświęcony jest także tekst Macieja Piotrkowskiego. Z kolei do komunikacyjnych aspektów tekstów literackich nawiązują rozdziały opracowane przez Ryszarda Tokarskiego, Jarosława Wierzbińskiego i Barbary Bogołębskiej. Do dyskursu komicznego nawiązują kolejne dwa teksty – Anity Szwajkowskiej (scenki kabaretowe) i Anny Barańskiej-Szmitko.
Czwarta część monografii wiąże się z komunikacją polityczną. Komunikacyjną analizę tekstów propagandowych prezentuje Marek Ostrowski, a tekstów z kampanii wyborczej – Elżbieta Laskowska. Bariery komunikacyjne w dyskursie społecznym opisał Konrad Tatarowski.
Ostatnia część wiąże się z komunikacyjnymi funkcjami tekstów wizualno-werbalnych. W tym kręgu pozostają opracowania Haliny Kudlińskiej, Annette Siemes, Michaela Fleischera i Mariusza Wszołka.
Całość monografii zamyka rozdział Krzysztofa Ozgi poświęcony komunikacji w dyskursie pedagogicznym.
Mam nadzieję, że lektura tej książki da czytelnikowi wiele satysfakcji, a profesorowi Aleksemu Awdiejewowi sprawi dużo radości" (wstęp prof. dr hab. Grażyny Habrajskiej).
