Michał Panaretos

• Druk: Łódź, 2020
• Autor: Marcin Cyrulski
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Szósty tom „Series Ceranea” zawiera tekst oryginalny i szeroko komentowane pierwsze polskie tłumaczenie Kroniki trapezunckiej Michała Panaretosa (1320/1330–1390). To niewielkich rozmiarów źródło mieści w sobie wiele bezcennych informacji na temat leżącego na wybrzeżach Morza Czarnego Cesarstwa Trapezunckiego, rządzonego przez Wielkich Komnenów. Państwo to powstało w dobie IV Krucjaty (1204) i istniało do roku 1461, kiedy zostało podbite przez Turków Osmańskich. Przez ponad dwa i pół wieku swej historii odgrywało istotną rolę kulturalną i religijną, a także w handlu czarnomorskim.
*
24 dnia miesiąca października, w środę, X indykcji, 6895 (1386) roku, zięć cesarza, emir Tatziatines wyprawił się z Limnii na drugiego cesarskiego zięcia, syna Chatzymyrisa z Chaldii, zwanego Sulamampekiem. Tatziatines wiódł ze sobą 12 tysięcy zbrojnych, a kiedy wtargnął do Chalibii, sam padł jako pierwszy, a jego ciało poćwiartowano. Z jego ludzi zginęło około trzech tysięcy, reszta zaś uciekła bez broni, porzucając 7 tysięcy koni i nieprzeliczone mnóstwo oręża.
Michał Panaretos, Kronika trapezuncka, fragm. 104

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8220-015-7
• ISBN druku: 978-83-8220-014-0
• Liczba stron: 194

Pobierz spis treści»

Przedmowa	11

I
Miasto, autor i dzieło. Trapezunt, Michał Panaretos i jego Kronika	15
1.	Trapezunt w starożytności i epoce bizantyńskiej	15
1.1.	W drodze do „źrenicy Azji”, czyli o krainie, w której leży miasto Trapezunt	15
2.	Historia Trapezuntu – od mitu do pierwszych zapisków kronikarskich, geograficznych i hagiograficznych	19
2.1.	Mit	19
2.2.	Zapiski kronikarskie i geograficzne	20
2.3.	Źródła hagiograficzne	29
3.	Historia miasta w epoce bizantyńskiej	30
4.	Nowe Cesarstwo – nowi Wielcy Komnenowie. Wprowadzenie do historii Cesarstwa Trapezunckiego od 1204 do 1461 roku	36
4.1.	Powstanie nowego państwa nad brzegami Morza Czarnego 	36
4.2.	Skąd wywodził się ród Wielkich Komnenów?	39
4.3.	Cesarstwo Trapezunckie pod panowaniem Wielkich Komnenów	42
5.	Złota epoka miasta Trapezuntu pod rządami Wielkich Komnenów	54
6.	Nauka i literatura w Cesarstwie Trapezunckim	57

II
Michał Panaretos i jego dzieło 	63
1.	Kronika trapezuncka Michała Panaretosa i jej znaczenie w badaniach nad historią Trapezuntu  	63
1.1.	Etap minor i maior w historii badań nad Cesarstwem Trapezunckim 	63
2.	Kim był Michał Panaretos i co napisał sam o sobie? 	66
2.1. Inni o Michale Panaretosie 	72
3.	Między greckim językiem klasycznym a średniowieczną greką. O języku, słownictwie i stylu Kroniki trapezunckiej 	75
3.1. Datowanie  	77
3.2.	Rzeczowniki, słownictwo grecko-bizantyńskie i neologizmy 	78
3.3.	Słownictwo łacińskie w piśmiennictwie bizantyńskim i w Kronice trapezunckiej 	85
3.4.	Słownictwo tureckiej, arabskiej lub perskiej proweniencji	88
3.5.	Czasowniki 	91
3.6.	Styl kronikarza 	94
4.	Wydania Kroniki trapezunckiej Michała Panaretosa 	94

Michał Panaretos, Kronika trapezuncka – tekst oryginalny i polski przekład  	97/121

Władcy Cesarstwa Trapezuntu 	165
Spis skrótów	169
Bibliografia 	171
Indeks osób 	179
Indeks nazw geograficznych i etnicznych 	186
Summary 	191