Świat cały ma Cię za obrońcę. Michał Archanioł w kulturze Słowian prawosławnych na Bałkanach

• Druk: Łódź, 2008
• Autor: Małgorzata Skowronek
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Michał Archanioł, jeden z najpopularniejszych świętych i najsłynniejszy z aniołów, od początków chrześcijaństwa otaczany jest wyjątkową czcią. Na ten stan składa się cały szereg czynników, do których należą m.in. wyobrażenia tradycji judaistycznej, rozwój kultu w łonie samego chrześcijaństwa, związane z imieniem Świętego dziedzictwo literatury i sztuk pięknych, a także nakładanie się na stare kulty pogańskie pierwiastków wiary i religijności chrześcijańskiej oraz wierzenia ludowe. Wszystko to daje wielowymiarowy, choć jednocześnie dość spójny obraz
Michała Archanioła w kulturze prawosławnych Słowian, dziedziczącej – za pośrednictwem tradycji bizantyńskiej – spuściznę judaistyczną.

Zdawać by się więc mogło, że poświęcone Michałowi Archaniołowi teksty liturgiczne, literackie i folklorystyczne kreują barwny, lecz niezbyt spójny jego obraz. Tak jednak nie jest. Majestatyczny książę aniołów, zwycięzca Szatana i wszelkiego zła, pogromca żywiołów, patron wiernych, orędownik uciśnionych, uzdrowiciel cierpiących, strażnik ładu i sprawiedliwości, surowy sędzia, opiekun dobrej śmierci i przewodnik po zaświatach, opiekun domostw – to jedynie ogólnie zarysowane role Archanioła, które, podlegając kontaminacjom, nie tracą swego szczególnego charakteru, a przeciwnie – wzbogacają się o nowe aspekty. Wizerunek św. Michała powstały w kulturze prawosławnych Słowian bałkańskich jest z pewnością niejednowymiarowy, lecz jednocześnie synkretyczny, co decyduje o jego specyfice i wyjątkowości.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7525-176-0
• Liczba stron: 240

Przedmowa                           5
Wstęp                             7
ROZDZIAŁ I. Słowiańska proza retoryczna o aniołach             21
Klemens Ochrydzki, Mowa pochwalna Michałowi i Gabrielowi       24
Anonim, Słowo o aniołach                    34
Eliasz Miłujący Trud, Słowo na Sobór Michała Archanioła        38
Sofroniusz Wraczanski, Słowo na Sobór arcystratega Michała i innych niebiańskich sił bezcielesnych                       45
ROZDZIAŁ II. Krótkie formy hagiograficzne               53
Relacje prologów                       53
Cud w Chonach – między liturgią a opowieścią przygodową         65
ROZDZIAŁ III. Słowiańskie opowieści o cudach Archaniołów          71
Diakon Pantaleon, Opowieść o cudach Michała Archanioła          71
Damaskin Studyta, Słowo na Sobór Archaniołów             80
ROZDZIAŁ IV. Aniołowie w poezji liturgicznej               105
ROZDZIAŁ V. Narracje pseudokanoniczne i modlitwy             115
Legendy chrześcijańskie o początkach świata              116
Teksty euchologiczne                     132
ROZDZIAŁ VI. Michał Archanioł w folklorze               155
Mityczny podział świata między świętych i jego konsekwencje w wierzeniach ludowych                           155
Święty Michał w kalendarzu liturgicznym i agrarnym          163
Michał Archanioł przez Boga między ludzi posłany            170
Zakończenie                         175
“The whole world have their guardian in you”. St. Michael the Archangel in Orthodox Slavs’ culture in the Balcans (Summary)               181
Aneks (1) Eliasz Miłujący Trud, Słowo na sobór Michała Archanioła wg rkpsu Deczani 103; (2) Sofroniusz Wraczanski, Słowo na Sobór arcystratega Michała i innych niebiańskich sił bezcielesnych wg rkpsu  1092; (3) Cud w Chonach wg rkpsu 232; (4) Służba na 6 IX wg rkpsu Zograf Ie7; (5) Pierwszy kanon na 8 XI wg rkpsu 522; (6) Kanon z akatystem Archaniołom wg rkpsu 96    187
Spis skrótów                          225
Przywołane księgi biblijne                      226
Wykaz wykorzystanych rękopisów                  227
Bibliografia                          231